رسم و رسوم نذر دادن در بین بانوان هرات

به نذری اعتقاد دارد. باور دارد که این می‌تواند بسیاری از مشکلاتش را حل کند. نزدیک امتحان کانکورش نذر کرده بود اگر به رشته‌ی دلخواهش کامیاب شود دو کیلو شیرینی بخرد و میان مردم پخش کند.

باور دارد چیزی تلاش‌هایش و چیزی نذر و نیازش با خدا مسبب کامیابی او بوده است. آرزو فکر می‌کند همیشه وقتی کنار دعاهایش نذری هم به گردن گرفته خدا در بیشتر موارد او را به مراد دلش رسانده است.

نذر و نذری دادن از مراسم سنتی و مذهبی‌ای است که مربوط به قوم و یا فرقه‌ی خاص نبوده بلکه میان مردم عمومیت دارد و آنچه تا کنون در کتاب‌های مختلف خوانده­ایم نشان داده است که این رسوم تنها مربوط به مسلمان نه بلکه در میان بسیاری از ادیان دیگر نیز مروج است.

دادن نذری زمان خاصی ندارد اما بین ماه‌های محرم، صفر و رمضان این کار بیشتر انجام می‌گیرد.

ستاره می‌گوید در ماه محرم همه ساله مادرش نذر شله زرد را می‌پزد و سالیان زیادیست که این کار جریان دارد. او می‌گوید این را زمانی مادربزرگش برای اینکه خدا برایش فرزند پسر عطا کند به گردن گرفته بود و این کار را مادرش اکنون انجام می‌دهد.

مادرش باور دارد که اگر این نذر قطع شود برای زندگی‌شان نحسی می‌آورد و آنان باید همه ساله این کار را انجام دهند.

و اما فاطمه می‌گوید نذری مادرش 100 دانه نان است، ماه و فصل برایش فرقی ندارد فقط می‌خواهد برای نیازمندان کمک کند.

از لابه لای سخنان بانوان این را توانستم پیدا کنم که معمولا نذر به دو صورت میان مردم مروج است. یا مشروط است یا مطلق.

چنانچه که یا فرد برای انجام کاری نیک و یا رسیدن به خواسته‌ای و یا رفع مصیبت نذر کرده و انجامش را برخود واجب می‌داند تا در نتیجه‌ی آن خدا حاجت قلبی‌اش را برآورده سازد که این از متداولترین نوع دادن نذری میان مردم است و یا شماری نظر به اعتقادات قوی خود برای کسب رضایتمندی خدا نذری می‌کند.

طاهره سجادی دانش‌آموخته رشته جامعه‌شناسی دانشگاه هرات در طی انجام تحقیقش در این مورد یافته است که دادن این نذری برای عده‌ای جنبه‌ی عقدتی داشته اما برای عده‌ای بهانه‎‌ای برای دورهمی‌های زنانه است. او می‌گوید در جریان تحقیقش یافته است که حتا در شیوه‌ی دادن این نذری بین طبقه ثروتمند و تهی‌دست جامعه تفاوت‌های زیادی دیده می‌شود طوری که شماری انجام این کار را به انجام مراسم‌های بزرگ منتهی کرده اما شماری دیگر بر روی حرمت این سنت، تأکید بیشتری دارند.

زهرا می‌گوید: «نذر ما شیربرنج است. زمانی که مادرم این را می‌پزد تعداد محدودی از اعضای خانواده در جریان پختش حضور دارند و آنان باید با وضو و لباس تمیز برای پخت نذری حاضر شوند. تا پخت کامل آن مادر بزرگم سوره‌های قرآنی مختلفی را می‌خواند ».

زهرا می‌گوید مادرش باور دارد که اگر این کار به شیوه‌ی درست و با قلبی پاک انجام شود رد بلا است و برای بسیاری دیگر مراد دهنده است چنانچه اگر ترک شود باعث به وجود آمدن نحسی در زندگی آنان می‌گردد.

بارها در جریان مصاحبه‌ها از بانوان شنیدم که ترک این امر گناه است و باعث پدید آمدن بدبختی در زندگی آنان می‌گردد. زمانیکه این موضوع را از عبدالمجید صمیم یکتن از استادان دانشکده‌ی شرعیات دانشگاه هرات جویا شدم وی گفت که نذر امری مستحب است که خود انسان بر خود واجب می‌کند.

نظر به گفته‌های آقای صمیم نذر در اسلام وجود داشته و فرد با نیت کردن آن ملزم به ادای این امر می‌گردد و اگر آنرا انجام ندهد در حقیقت مرتکب گناه شده است اما با تاکید گفت که در هیچ کجایی از کتب دینی به این موضوع برنخورده است که ترک آن مسبب به وجود آمدن مصیبت در زندگی می‌گردد.

گزارشگر: زینب محسنی