روایتی از زندگی زنان معتاد در ولایت هرات
یگانه، معتادی که شب و روزش را در جاده‌های هرات سپری می‌کند و برای دریافت پول مواد مخدر از عابران گدایی می‌کند. او سن دقیقش را نمی داند و فکر می‌کند شاید در حدود هژده سال سن داشته باشد. اما خوب معلوم می‌شود که حدود سی سال سن دارد.
او گفت: «وقتی عروسی کردم خیلی جوان بودم، شاید دوازده ساله. تمام کارهای خانه را انجام می‌دادم و بی‌حد خسته می‌شدم. وقتی برادر شوهرم متوجه شد برایم گفت که اگر یک مقدار هیرویین استفاده کنم حالم بهتر می‌شود. من که در آن زمان نادان بودم شروع کردم به این کار تا اینکه معتاد شدم. وقتی شوهرم خبر شد با برادرش جنگ کرد، اما فایده نداشت، چون قبلاَ معتاد شده بودم ».
از این واقعه کم از کم شش سال می‌گذرد. او حالا خارج از خانه‌اش بی خیال در جاده‌ها می‌خوابد و در معرض خطر سوی استفاده قرار دارد.
شوهرش او را شش بار به مرکز تداوی معتادان برده، اما وی پس از هربار تلاش دوباره به اعتیاد رو آورده است.
یگانه در اخیر گفت: «من به شوهر و فرزندانم گفتم که دیگر تلاش نکنند، چون تا زنده استم نمی‌توانم اعتیاد را ترک کنم ».
بنا به گفته‌های مسوولان در ولایت هرات بين 60 الي 70 هزار معتاد وجود دارد كه 7800 تن شان زنان هستند.
کارشناسان صحت می‌گویند، یکی از عوامل عمده این افزایش، تاثیرگذاری و نفوذ شوهر یا دیگر اعضای مرد در یک خانواده می‌باشد. عاملِ دیگر آن فقر است، چون مواد مخدر ارزان و به آسانی قابل دسترس است. در ضمن، بازگشت هجومی مهاجرین از کشورایران که سطح اعتیاد در آن بالا است- نیز باعث تقویت این پدیده می‌شود.
مقاما‌ها تا حال بین شصت الی هفتادهزار معتاد را در ولایت هرات ثبت کرده که نزدیک به هشت‌هزار آن را زنان تشکیل می‌دهند. رقم اصلی ممکن است به مراتب بالاتر از این باشد.
یکی از چالش‌ها، به دست آوردن ارقام دقیق در این مورد است، هرچند کارمندان این بخش می‌گویند که شواهد به گونه‌ای آشکار افزایشِ این پدیده را نشان می‌دهد.
آصف کبیر، معاون ریاست صحت عامه ولایت هرات می‌گوید که نرخ اعتیاد میان زنان ممکن است تا 35 درصد برسد.
کبیر می‌گوید که در جریان سال گذشته خورشیدی به تعداد 886 نفر به مرکز معالجه معتادان ولایت هرات مراجعه کردند که 240 تن آنان زنان بودند.
در همین حال غلام جیلانی دقیق، رییس مبارزه با مواد مخدر در هرات، نیز به این باور است که اعتیاد میان زنان رو به افزایش است. او از ولسوالی‌های کوهسان و غوریان به عنوان مناطق قابل توجه از نگاه میزان اعتیاد یاد کرد.
تازه ترین ارقامی که دفتر آنان می‌تواند ارایه کند برمی‌گردد به یک سروی ملل متحد که در سال 2012 انجام شده است. این ارقام، میزان اعتیاد میان زنان را 13 درصد نشان می‌دهد. اما مقام‌های ریاست مبارزه با مواد مخدر می‌گویند که آنان رشد چشم‌گیری را در این زمینه شاهد بوده اند، اما بنابر کمبود بودجه نتوانسته اند تحقیقی را به راه اندازند.
در همين حال مسوولان مراکزترک اعتیاد خانم‌ها در ولایت هرات نیز افزایش این آمار را تأیید می‌کنند.
منیژه واحدی، رییس مرکز معالجه معتادان «شهامت»، می‌گوید بیشتر اوقات زنان بخاطر مردان معتاد خانواده‌ی شان به اعتیاد روی می‌آورند.
او می‌گوید: «امسال در هرماه، بیست تا سی زن و ده تا دوازده طفل معتاد داشتیم که متاسفانه نسبت به سال گذشته بیشتر است ».
یکی از چالش‌ها دربرابر زنان، نبود امکانات برای معالجه اعتیاد می‌باشد.
غلام جیلانی دقیق، رییس مبارزه با مواد مخدر در هرات، گفت در حال حاضر در این ولایت به تعداد چهار کلنیک و دو بیمارستانِ تداوی معتادان وجود دارد.
مقام‌ها می‌گویند پس از تمام شدن کار مرکز جدید معالجه معتادان تا چندماه آینده، تعداد این مراکز افزایش خواهد یافت.
آصف کبیر، معاون ریاست صحت عامه هرات می‌گوید،به زودی 510 بستر دیگر نیز فعال خواهد شد که تقریباَ نصف آن برای زنان اختصاص داده شده است.
اما مهدی حدید، عضو شورای ولایتی هرات، هنوزهم دولت را متهم به شانه خالی کردن از برداشتن گام‌های عملی در راستای مبارزه با مواد مخدر می‌کند. او می گوید، برای معالجه زنان معتاد، به امکانات بیشتر و برنامه‌های بزرگ تر آگاهی‌دهی در مورد خطرات و پی‌آمدهای استفاده از مواد مخدر، نیاز است.
حدید نیز می‌پذیرد که علت عمده معتاد شدن زنان، نفوذ و تاثیرگذاری شوهران شان می‌باشند. او می‌افزاید: «شوهران، زنان شان را به مواد مخدر معتاد می‌سازند تا بار ملامتی شان را کم کنند و نیز زنان شان تقاضای طلاق نکنند ».
[cycloneslider id=”222222″]
زنان زیادی چون یگانه به مواد مخدر معتاد اند، فاطمه نیز یکی از این زنان است. او که استفاده از مواد مخدر را از پنج سال پیش شروع کرده بود گفت: «شوهرم معتاد بود. یک روز برایم مواد مخدر داد و من نیز معتاد شدم ».
اما با آن هم فاطمه از جمله افراد خوشبخت است. او از شوهرش طلاق گرفته و بیست روز می‌شود که تحت یک برنامه ترک اعتیاد قرار دارد و برای تغییر زندگی تلاش می‌کند.
گزارشگر: سودابه احراری
