طنین صدای زنان افغان بر صحنه تئاتر لندن

اکتبر 19, 2017

0 خواندن این مطلب 3 دقیقه زمان میبرد

“دندان‌هایم را مسواک می‌کنم. لباس خوابم را می‌پوشم. مادر برایم کتاب داستان می‌خواند و من سعی می‌کنم بخوابم. شنا کردن دوست دارم. آواز خواندن دوست دارم. به هنر علاقه دارم. نقاشی و تنیس دوست دارم. می‌خواهم در آینده رهبر بشوم. بیا خاله‌بازی کنیم. تو پدر بشو و من مادر.”

هفت‌ساله‌ها از این حرف‌ها می زنند و گاهی هم ادای بزرگ‌ترها را در می‌آورند. ولی در افغانستان بعضی هفت‌ساله‌ها در هفت سالگی واقعا بزرگ می‌شوند. دختران خردسالی که در ازای پول به ازدواج مردان بزرگسال در می‌آیند.

داستان یکی از این کودکان این هفته به روی صحنه تئاتری در لندن رفت. داستانی که یک خبرنگار زن افغان نوشت و روزنامه آمریکایی هافینگتون پست منتشر کرد.

تجربه متفاوتی است که روی صندلی تئاتری در لندن بنشینی و زن افغانی را ببینی که دارد زندگی‌اش را روایت می‌کند. فصیح و با جزئیات.

انگار داستان‌ها بال در آورده‌‌اند. داستان‌هایی که سال‌ها در قفس بوده و فرصت دیده و شنیده شدن به زبان‌های دیگر در سرزمین‌های تازه را نداشتند.

وقتی یک بازیگر بریتانیایی روی صحنه تبدیل می شود به یک زن افغان حس می‌کنی او به اندازه کافی سعی کرده به داستان واقعی آن زن نزدیک شود. حس می‌کنی به او اعتماد داری. اعتماد داری این داستان را هزاران بار مثل قصه‌های قدیمی مادربزرگ برای تماشاچیان تئاتر روایت کند.

سال‌هاست که رسانه‌ها سعی می‌کنند داستان افغان‌ها را روایت کنند. ولی خیلی وقت‌ها داستان‌های شخصی افراد در لابلای خبرهای روزمره گم می‌شود. مخصوصا داستان زنانی که هیچ وقت صدایی در رسانه ها پیدا نمی‌کنند.

تئاتر زنان — انیس بوپرای (راست) و رشیده علی نقش مادر و دختر افغان را بازی کردند

تئاتری که این هفته در لندن به روی صحنه رفت تلاشی بود برای جان دادن به این داستان‌ها و قدرت بخشیدن به این صداهای شنیده نشده از سرزمینی دور. تئاتری که بخشی از پروژه‌ای است به نام “سحر حرف می‌زند” (Sahar Speaks). پروژه‌ای که ایمی فریس‌راتمن، خبرنگار آمریکایی‌-‌بریتانیایی در سال ۲۰۱۵ بنیان گذاشت.

این خبرنگار، دو سال برای خبرگزاری رویترز در کابل کار کرد. در طول این مدت او متوجه شد که تقریبا تمامی داستان‌های مربوط به زنان افغان را در رسانه‌های غربی مردان پوشش می‌دهند درحالیکه خبرنگاران زن افغان در افغانستان کم نبودند.

او متوجه شد که خیلی از رسانه‌های غربی اغلب از دستیاران مرد افغان خود که به زبان انگلیسی تسلط دارند به عنوان راوی داستان زنان افغان کمک می‌گیرند و زحمتی به خود نمی‌دهند که به سراغ زنان خبرنگار افغان بروند.

پروژه “سحراسپیکس” (سحر حرف می‌زند) برای اولین‌بار گروهی از خبرنگاران زن افغان را آموزش داد تا آنها بتوانند به زبان انگلیسی برای رسانه‌های غربی بنویسند.

داستان‌های اولین گروه در سال ۲۰۱۶ در هافینگتون پست چاپ شد و حالا سه داستان در لندن دستمایه سه تئاتر کوتاه شده‌اند.

داستان دختری که در هفت سالگی عروس شد، نوشته شکوفه الکوزی؛ دختری که لباس پسرانه پوشید تا در افغانستان دوره طالبان به مدرسه برود، نوشته زهرا جویا؛ و داستان دختر و مادری که زندگی در کابل دهه هفتاد میلادی را با امروز مقایسه می‌کنند، نوشته سپرغی بصیر.

خبرنگاری داستان زنی را نوشت. خواننده‌ای آن را در روزنامه خواند. نویسنده تئاتری آن را اقتباس و بانویسی کرد. کارگردانی به آن جان بخشید. بازیگری آن را بازی کرد و بیننده تئاتری به تماشای آن نشست. چنین داستانی زود از یادها نمی‌رود.