محدودیت‌های خانوادگی؛ مانع کار انجنیران زن در هرات

سالانه شمار زیادی از دختران از دانشکده‌ی انجنیری فارغ‌ می‌شوند، اما عده‌ی زیادی از آن‌ها بنابر محدودیت‌های خانوادگی و اجتماعی  برخلاف رشته‌ی شان کار کرده و شغل معلمی را ترجیع می‌دهند.

شماری از این زنان که سال‌های قبل رشته‌ی انجنیری را انتخاب و در آن رشته تحصیل کرده اند می‌گویند، شرایط بد امنیتی آنان را مجبور ساخته تا خلاف رشته کار کرده  و به معلمی روی ‌آورند.

پروین فرهمند که فوق لیسان رشته انجنیری است اکنون در مکتب هاتفی معلم است.

خانم فرهمند می‌گوید: «سال 1370 از رشته‌ی انجنیری فارغ شدم و بعد ماستری خود را از همین رشته گرفتم. اما مدت زیادی خانه‌نشین بودم و پس از مبارزات بسیاری توانستم، معلم شوم ».

او می‌افزاید پس از این که فارغ شده سه سال در وزارت شهرسازی و مسکن در کابل کار کرده، اما پس از آن مشکلات خانوادگی او را مجبور به ترک وظیفه کرد.

او می‌افزاید: اگر فعلا هم شرایط برایش مهیا شود دوست دارد در رشته‌ی خودش کار کند.

برخی دیگر از این زنان نیز می‌گویند به دلیل مشکلات اجتماعی مجبور اند برخلاف رشته‌ی که تحصیل کرده اند معلم شوند.

زیباالنساء مفتی زاده، مدیره‌ی لیسه‌ی استقلال می‌گوید: سال‌ها قبل از رشته‌ی انجینری فارغ شده است و از همان ابتدا در یک مکتب به عنوان استاد شروع به کار کرده‌است.

خانم مفتی‌زاده می‌گوید: «رشته‌ی من انجنیری برق است و این تقاضای کار در ساحه را می‌کند، اما با وجود علاقه‌ی که به رشته‌ام داشتم به دلیل مشکلات امنیتی در آن بخش کار نکردم و مدتی معلم بودم و حالا نیز مدیر مکتب هستم ».

 او می‌افزاید:  اگر حق انتخاب داشت حتما در رشته‌ی خودش  کار می‌کرد.

این در حالیست که مسؤلان در ریاست شهرداری هرات می‌گویند حضور زنان در این اداره از نیازهای آن‌ها است.

خالد کرخی آمر خدمات تخنیکی و سکتوری ریاست شهرداری هرات می‌گوید: «ما در بخش آمریت خدمات سکتوری دوازده انجنیر داریم که از آن میان  فقط دو تن آن‌ها زنان اند ».

او می‌گوید: «در بخش ساختمانی ریاست شهرداری هرات، حضور زنان الزامی است. سال قبل در امتحانی که از متقاضیان گرفته می‌شد برای خانم‌های متقاضی بین پنج تا هفت نمره کمک کرده شد، با این وجود نیز تعداد متقاضیان زن بسیار اندک بود و از آن میان کسی شارت لیست نشد ».

در همین حال مسؤلان در دانشکده‌ی انجنیری دانشگاه هرات می‌گویند قبل از شروع و در جریان دوره تحصیل، در مورد شرایط کار در این رشته به دانشجویان دختر تذکر داده می‌شود.

نورسید جامی رئیس دانشکده‌ی انجنیری دانشگاه هرات می‌گوید: درطول دوران تحصیل به دانشجویان دختر تذکر داده می‌شود که این رشته کار عملی دارد و باید در ساحه کار کنند.

آقای جامی می‌افزاید: «من همیشه به استادان توصیه می‌کنم که دختران را تشویق کنند تا پس از اتمام تحصیل به کار در رشته‌ی ‌خود بپردازند چون واقعا در این بخش به زنان ضرورت است و برخی از ظرافت کاری‌های را که خانم‌ها می‌توانند در این بخش داشته باشند مختص خودشان است ».

اما به باور جامعه شناسان، محدودیت‌های اجتماعی زنان و عدم باورمندی به کار زنان در عرصه‌های مختلف سبب شده تا این زنان به جای کار در رشته‌ی خود ترجیح دهند معلم شوند.

عرفان ارزاز استاد دانشکده‌ی جامعه شناسی به این باور است که یکی از عمده ترین دلایل این است که زنان سرمایه‌های اجتماعی کم دارند.

آقای ارزاز می‌گوید:«زنان ارتباطات اجتماعی کم‌تری دارند به همین دلیل کم‌تر می‌توانند وارد عرصه‌های کاری شوند که با رشته‌ی شان مطابقت دارد و دلیل دیگر عدم اعتماد به کار زنان است در اجتماع کاری است ».

به باور آگاهان، کارکردن زنان برخلاف رشته می‌تواند زنان را از عرصه‌های وسیع کاری دور کرده و این‌گونه‌است که توسعه‌ی جنسیتی به وجود نمی‌آید و جامعه به سوی مردسالار بودن می‌رود.

گزارشگر: سیمین صدف