از آسودگی تا گدایی؛ سفر پر درد عایشه از هلمند تا کابل

 نوزدهم اگوست مصادف است با روز جهانی بشردوستی. سازمان ملل متحد امسال این روز را با شعار “غیرنظامیان هدف نیستند” تجلیل می‌کند. جنگ و تبعات ناشی از آن در افغانستان و برخی از کشورهای جهان، غیرنظامیان را با دشواری‌های بسیاری روبرو کرده است.

به بهانه این روز به دیدار زنی رفتم که در اثر جنگ، خانه و دارایی‌اش را در هلمند ترک کرده، به کابل پناه آورده و حالا در جاده‌های این شهر گدایی می‌کند.

نیمی از صورتش را با چادر سیاه پوشانده، زنی سالمند که نمی‌خواست نامش را بگیرم. از او با نام مستعار “عایشه” یاد می‌کنیم.

عایشه از صبح تا شام، در جاده‌ای در شرق کابل، گدایی می‌کند. چشمش به عابرین و افرادی که در موترهااز این محل عبور می‌کنند دوخته شده است.

خانواده‌اش – چهار دختر و یک پسر – کمی دورتر از اینجا در خانه‌ای کوچک، جایی که بیجاشدگانی دیگر نیز مستقر شده‌اند، بسر می‌برند.

حق نشر عکسGETTY IMAGES

عایشه می‌گوید در ولسوالی سنگین هلمند زندگی آرامی داشته اما جنگ هست و بودش را از او گرفته است.

به گفته او، خانه‌اش در ولسوالی سنگین هدف حمله هوایی قرار گرفت. شوهر ، دختر و دو عضو دیگر خانواده‌اش کشته شدند. خودش هم یک چشمش را از دست داده است.

او می‌گوید: “شوهرم در هلمند دهقان بود روزگار خوبی داشتیم. به کسی محتاج نبودیم. آب و نان ما به وقت می‌رسید. از روزی که کشته شده همه زندگی بهم خورده. آب هلمند طلا بود اینجا آب را می‌خریم. باغ و هوای هلمند دوست داشتنی بود. همه را جنگ از ما گرفت تا امروز هملند در همان حالت جنگ است. هر روز خبر از مرگ می‌آید. از خود و بیگانه بی‌خبر هستیم. همه تیت و پاشان (پراکنده) شدیم. حالا هلمند رفته نمی‌توانیم. می‌گویند شما در کابل طرفدار دولت هستید اما اینجا حتی نان خوردن به مشکل پیدا می‌شود.”

عایشه در خانه کوچکی که سقفش تنها یک پلاستیک نازک است با چهار خانواده دیگری که از جنگ هلمند فرار کرده‌اند، زندگی می‌کند.

او می‌گوید: “وقتی طالبان می‌آمدند و ما به آنها اجازه داخل شدن به خانه‌های خود را نمی‌دادیم، ما را می‌کشتند و اگر پناه می‌دادیم حکومت عملیات هوایی می‌کرد و همه خانه‌ها را بمباران می‌کرد. در هر دو حالت ما کشته می‌شدیم.”

پسر ۱۳ ساله عایشه که متعلم (شاگرد) کلاس پنجم مکتب بود، حالا اسپند دود می‌کند، تا لقمه نانی به دست آورد.

دخترانش هم گاهی در خانه‌های مردم محل در بدل مزد نه چندان بالا، کار می‌کنند؛ از کالاشویی گرفته تا پاک‌کاری.

پرسیدم اگر هلمند دوباره آرام و امن شود، برمی‌گردی؟ گفت: “هر کسی دوست دارد در منطقه و سمت خود زندگی کند. اگر در هلمند جنگ نباشد، زندگی ما آرام باشد و به اولادهایم/فرزندانم ضرر نرسد، اینجا نمی‌باشم. اینجا زندگی دشوار است ولی امن است به همین دلیل در این کمپ هستم.”

حق نشر عکسRUHULLAH ROHANI

جنگ در افغانستان بیشترین آسیب را به افرادی وارد کرده و زندگی آنان را تباه کرده که هیچ دخالتی در جنگ و درگیری‌ها نداشته‌اند.

بسیاری از غیرنظامیان در مناطق ناامن، نزدیکان‌شان را از دست دادند. کودکان‌شان از تعلیم باز مانده و از دسترسی به خدمات بهداشتی هم محروم شده‌اند.

امسال سازمان ملل متحد به مناسبت روز جهانی بشردوستی در نظر دارد تا به تمامی طرف‌های دخیل در جنگ‌ها گوشزد کند که غیرنظامیان نباید هدف قرار بگیرند.

براساس گزارش دفتر معاونت سازمان ملل متحد یوناما، بیشترین تلفات به افراد غیرنظامی در افغانستان در کابل، قندهار، هلمند، ننگرهار، ارزگان، فاریاب، هرات، لغمان، قندوز و فراه وارد شده است.

عایشه و دیگر زنان و خانواده‌هایی که تجربه‌های تلخ مشابه دارند حالا به این امیدواری که روزی دوباره به خانه و کاشانه‌شان برخواهند گشت، زندگی می‌کنند اما به نظر می‌رسد تا زمانی که سایه جنگ بر این کشور افتاده باشد و طرف‌های درگیر جنگ به قوانین جنگ بی توجه باشند، نه تنها آروزی عایشه و امثال او برای برگشت به محل اصلی زندگی‌شان تحقق نخواهد یافت بلکه بر شمار چنین بیجاشدگان افزوده خواهد شد.

منبع: بی بی سی فارسی