تابوی نام زن را باید شکست!
گفتگو کننده: نسیمه همدرد
زنان در افغانستان که جز محروم‌ترین قشر اجتماع به حساب می‌آیند در کنار سایر محرومیت‌‌ها و محدودیت‌ها حتی کمتر کسی در جمع مردانه حاضر می‌شود که زنان را با نام شان صدا کنند و هویت زن را به رسمیت بشناسد، که این مسئله حتی بعد از مرگ نیز ادامه دارد و زنان پس از مرگ نیز به نام شوهر، پدر و یا برادر یاد می‌شوند که این موضوع نشان دهنده افکار پوسیده‌ای است که نام غیرت را بر آن نهادند. اما علیه این بی عدالتی عده‌ای از بانوان جوان مان اعتراض کردند و با راه اندازی کمپاین تحت عنوان نامم کجاست ؟ خواهان به رسمیت شناختن هویت زنان شدند.
برای اینکه بهتر بدانیم این انگیزه از کجا بوجود آمد با لاله عثمانی مسوول برگزار کننده این کمپاین گفتگویی را ترتیب دادم خواننده باشید.
پرسش:جرقه راه اندازی کمپاین #نامم کجاست از کجا به ذهن لاله عثمانی خورد؟
لاله: مواجه با این عرف که هرجا حرف از اسم مادر شد خشم‌گین شدند و هرجا خواستند همسرشان را صدا بزنند از لقب‌های تحقیر آمیز استفاده کردند و تلاش مرد در طول سال‌ها مشاهداتم این بود که یک دختر بچه هر چقدر بزرگ‌تر می‌شود به شکل وارونه، بی‌هویت‌تراش می‌سازند و در حواشی جای می‌گیرد، جرقه‌ای بیان و پایان آن سکوت بود.
پرسش:چقدر فکر می‌کردی با این کمپاین همراهانی داشته باشی و این موضوع رسانه‌ای شود؟
لاله: تصور موقعیت و جایگاهی که ایستاده‌ایم، بدون شک برای من قابل پیش‌بینی نبود و فکر نمی‌کردم با این همه حمایت و همراهی مقابل شوم، اما با وجود همراهان متعهد و پر تلاش باور داشتم که کار مان نتیجه بخش خواهد و آن برنامه‌ای که در ذهن داشتم و با جمع مطرح ساختم، عملی می‌شود و مورد تقدیر قرار می‌گیرد.
پرسش: لاله عثمانی را چه چیزی رنج می‌دهد که به یکباره‌گی دست به ایجاد چنین کمپینی می‌زند؟
لاله: لاله زادهء همين سال‌هاي سياه و پرورده‌ای همین اجتماع است و دردهای یک سان با سایر دختران و زنان دارد. درد بی هویتی هرچند با خشونت فزیکی همراه نیست، اما نخستین شخم را بر اعتماد بنفس و شخصیت یک زن می‌زند که بعد از روزها فکر و تمرکز، در تلاش از بین بردن آن به پا خیستم.
پرسش:این که همواره زنان با نام‌های گوناگون مگر نام خودشان شناخته نشده اند، چقدر مسبب وضعیت خشونت بار یا در واقع بسته‌ای برای زنان بوده؟
لاله: زمانیکه زنی بی‌هویت است و به نسبت روابط‌اش با مردان خانواده تعریف شود، بدون شک که باعث تخریب اعتماد به نفس وی می‌گردد و این به تضعیف قدرت او در نظام خانواده منجر می‌شود که نشان می‌دهد یک انسان رانده شده در حاشیه، از اعتبار و قدرت برخوردار نیست و حالت شی ی را به خود می‌گیرد که فقط استهلاک می‌شود.
پرسش:چقدر فکر می‌کنی با شناختی که از جو سنتی این کشور داری این موضوع تاثیر گذار خواهد بود؟
لاله: فکر نمی‌کنم بل متیقن هستم، چنانچه در طی این چند روز باعث شد مردان زیادی پی ببرند که زنان هویت دارند و نخستین مورد آن، نام زن است و هم‌چنان تلنگر قوی بود به زنان که باخود بگویند، من کیستم و نامم کجاست؟ تا به خود آیند و در تلاش بازگرداندن هویت شان شدند و خواهند شد.
پرسش: کمپاین تا چی زمانی ادامه خواهد یافت ؟
لاله: حتی اگر به گونه‌ای مثال؛ تابوی اسم زن در همین یک هفته بشکند و زنان با هویت خود زندگی کنند، برای ما پایان کار نیست و برنامه‌های جامع‌تر و اساسی‌تر برای رسیده‌گی و کار در عرصه‌ای دادخواهی و عدالت‌طلبی برای زنان خواهیم بود که در مراحل بعدی همگانی می‌سازیم.
پرسش: فکر نمی کنی در افغانستان زیاد این موارد تاثیر گذار نیست چون معمولا همه یکباره‌گی اوج می‌گیرند و خیلی زود خاموش می‌شوند؟
لاله :چرا این‌قدر ناامید؟
همین که برای لحظه‌ای یک زن و یک مرد فکر کند که زنان هویت خود را دارند و باید با اسم خود یاد شوند، یعنی کمپین نتیجه داده است و مورد توجه قرار گرفته و همین که مردانی در صفحات اجتماعی به شکل بی سابقه‌ای از زنان خانواده‌ای خود اسم می‌برند، یعنی موفق بودیم و این تابو دارد می‌شکند، هرچه نه زود ولی زمان‌گیر، اما ممکن و حتمی.
پرسش: انتقادادتی هم به این برنامه بود که گویا کارا نخواهد بود، پاسخ شما در این مورد چی است؟
لاله: هر نقدی سازنده است، چنانچه که با راهکار همراه باشد.
تابوی اسم زن فقط محدود در قریه‌ها و روستاهای افغانستان نیست که به دلیل عدم دسترسی به شبکه‌های اجتماعی هم‌چون فیسبوک و آگاهی از هشتگ، چنین پنداریم که کمپین ناموفق بوده است؛ بلکه این عرف در اذهان و زندگی بسیاری از مردمان شهر نشین، هم جاافتاده است و افراد زیادی با سطح دانش بالا و جایگاه اجتماعی بلند هم حاضر نبودند از زنان خانواده‌ای شان اسم ببرند که این کمپین با تغییر ذهنیت درصد زیادی از آنان موثر تمام شد.
پرسش: آیا تصمیم دارید این برنامه تنها در همین محدوده‌ای فضای مجازی با قی بماند؟
لاله: کارمان برخلاف هر اعتراض دیگری به جای حضور در رسانه‌ها و حضور در خیابان‌ها با نعره‌های بلند و پلاکاردهای خوش‌رنگ، با قدرت و تکیه بر نوشتن و نگارش از صفحات اجتماعی آغاز شد و بعد با برنامه‌های مفید و بی سابقه و جلسات حضوری، کارکرد‌های قوی‌تری خواهیم داشت.
پرسش: فکر نمی‌کنی که همین یک فرصتی هم است تا با استفاده از فضا برنامه‌های بیشتری را روی دست بگیری و یا در واقع کارهای بنیادی تری بکنی؟
لاله: این ایده پیش‌زمینه‌هایی از مشاهده ناهنجاری‌های اجتماعی داشت و این کمپین، برنامه‌های خوب. پس بدون شک فردای کار مان، بهتر و قوی تر از دیروز خواهد بود.
