تحمیل تصمیم خانواده‌ها در انتخاب رشته تحصیلی بر دختران
گزارشگر: مرضیه حسینی
محدویت‌های اجتماعی و فرهنگی در شماری از خانواده‌های ولایت هرات سبب شده تا دختران شان در محدوده تصمیم خانواده‌ها مانده و هیچ استقلال عملی به ویژه در انتخاب رشته تحصیلی شان در دانشگاه‌ها نداشته باشند.
سخن از انتخاب رشته در بین بانوان این ولایت در حالی به میان می‌آید که در نزدیکی اخذ آزمون کانکور امسال قرار داریم.
در همین حال باید گفت که شماری از بانوان این ولایت از آینده تحصیلی شان نگران بوده و می‌گویند فضای بسته هرات سبب شده تا اجازه فراگیری رشته‌ای دلخواه را از سوی خانواده شان نداشته باشند.
مونسه حیدری که با بالاترین نمرات دوره مکتب را به پایان رسانده است می‌گوید به دلیل علاقه زیادش به مضامین ریاضی و فیزیک علاقه‌مند فراگیری رشته مهندسی در دانشگاه است.
او می‌گوید:”در فامیل ما دختران در انتخاب رشته هیچ حقی ندارند و در صورتی که خواسته باشند تحصیل کنند رشته معلمی را آنهم به گونه تحمیلی و یا اجبار فرا می‌گیرند.”
او به خبرگزاری بانوان افغانستان گفت:” من به مضامین ریاضی و فیزیک علاقه دارم و به رشته پزشکی و قابلگی هیچ علاقه‌ایی ندارم، ولی برایم هر بار گفته می‌شود که یا این دو رشته یا معلمی را بخوانم. “
او با نگرانی گفت که هیچ دلگرمی به فراگیری این رشته‌ها ندارد.
به مانند مونسه بانوان بسیاری در هرات هستند که از ناحیه فراگیری رشته‌های تحمیلی رنج می‌برند.
حمیرا حسنی یکی دیگر از این بانوان است که فراگیری رشته هنرهای زیبا را نسبت به دیگر رشته‌ها ترجیح می‌دهد.
او می‌گوید:”برای کانکور آمادگی می‌گرفتم و می‌خواستم به رشته مورد علاقه‌ام هنرهای زیبا کامیاب شوم اما متاسفانه این رشته مورد قبول مادرم نبود و به خواست او به تحصیل رشته قابلگی عالی پرداختم.”
از سویی هم شماری از مادران بر این باوراند که برای دختران دو رشته قابلگی و معلمی مناسب بوده و دیگر رشته‌ها به دور از فعالیت آنان است.
این باور‌ها در بین مادران سبب شده تا برخلاف میل دختران شان در انتخاب رشته تحصیلی شان تصمیم بگیرند.
راحله رسولی مادری است که می‌گوید دخترش بر خلاف میل وی علاقه‌مند رشته خبرنگاری است .
او رشته خبرنگاری را برای دختران مناسب نداسته و می‌گوید:” در کشور ما خبرنگاران مرد امنیت جانی ندارند باز چه برسد به خبرنگار زن. “
او افزود:” تنها دو رشته قابلگی و معلمی برای دختران لازم است که در کشوری به مانند افغانستان بخوانند.”
به باور وی فضای سنتی هرات سبب شده تا وی چنین تصمیمی را در مورد آینده تحصیلی دخترش بگیرد.
از سویی نیز جامعه شناسان در این ولایت به این باور اند که این تنها بانوان نیستند که انتخاب رشته به آن‌ها تحمیل می‌شود بلکه شماری از پسران هم هیچ استقلالیتی از خود نداشته و تحت تاثیر دیگران به ویژه افراد خانواده قرار می‌گیرند.
علی احمد کاوه استاد دانشگاه و جامعه شناس در هرات، می‌گوید:”کلیشه‌های فرهنگی حاکم در جامعه سبب شده تا رشته تحصیلی به دختران تحمیل شود. جامعه در مسایل جنسیتی حساس‌تر است به خصوص جامعه ما که تعدادی از رشته‌ها را تعیین کرده که گروه‌های جنسیتی خاصی انتخاب کنند.”
او در ادامه گفت:” اغلب رشته‌های کم قدرت‌تر که توانایی کمتری را می‌طلبد مانند علوم اجتماعی، ادبیات، معلمی و قابلگی برای دختران اختصاص داده شده و رشته‌هایی مانند فن و حرفه از قبیل مهندسی، تکنالوژی، زراعت و دیگر رشته‌هایی که نیازمند تخصص و فعالیت ساحوی دارند برای مردان اختصاص داده شده است.”
بنا به گفته‌های آقای کاوه چالش‌ها و عوامل مختلفی دست به دست هم داده تا خانواده‌ها تصمیم خود را بالای دختران تحمیل کنند.
