به جرم زن بودن در تنگنای شرایط اجتماعی قرار داشتم

 ترتیب: مرضیه حسینی

زنان افغانستانی همواره در شرایط بد و نابسامان زندگی توانستند در بخش‌های مختلف اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، ظرفیت سازی و ایجاد زمینه کار برای زنان دیگر این سرزمین سهم ارزنده‌یی داشته باشند. زنان در روستاها به ویژه روستاهای دور افتاده شهر هرات نیز از این قاعده مستثنا نیستند و همواره تلاش کردند تا در شرایط نابسامان از خود دستاوردهایی داشته و صدایی برای دیگر زنان محروم جامعه باشند. معصومه جامی یکی از این زنانی است که سال‌های متمادی را جهت احقاق حقوق زنان مبارزه کرده است. برای آشنایی بیشتر با خانم جامی گفتگویی را ترتیب داده‌ام.

 پرسش: در ابتدا از کار و تحصیلات تان بگویید؟

معصومه جامی: معصومه جامی هستم در ولسوالی زنده جان ولایت هرات تولد شدم و تحصیلات ابتدایی، متوسطه و عالی را در کشور ایران به پایان رساندم و بعد وارد مقطع لیسانس شده و از رشته ادبیات فارسی دری تربیه معلم فارغ شدم.

پرسش: به عنوان رییس شورای زنان ولسوالی زنده جان، تحلیلی از وضعیت زنان این ولسوالی داشته باشید؟

معصومه جامی: زنان ولسوالی زنده جان مانند سایر زنان کشورم درچارچوب قانون ملی ومحلی مشغول زندگی وادامه حیات شان هستند، اگر بگویم شرایط فعلی بهترین شرایط برای زنان این ولسوالی هست اغراق کردم. زنان این ولسوالی همواره به مانند دیگر زنان تلاش می‌کنند تا به جایگاه اصلی شان دست پیدا کرده و جایگاه خود را در اجتماع تعیین کنند اما مشکلات موجود هنوز مانع رسیدن زنان به این جایگاه است.

 با تمام آن هم نباید فراموش کنیم که شورای زنان توانسته از بسیاری موانع عبور کند و به نوعی زمینه بهتر زندگی را برای این قشر فراهم کند. تمام این فعالیت‌ها به تنهایی میسر نبود و به همکاری و حمایت ریاست امور زنان و نهادهای مدافع حقوق زنان که در امر دادخواهی بانوان فعالیت دارند، ممکن شده است.

زنان این ولسوالی بیشتر مصروف کارهای زراعتی ومالداری‌اند. پرورش کرم ابریشم و پروسس و بافت‌ پارچه‌های ابریشمی یکی دیگر از مصروفیت‌های زنان این ولسوالی است، در کنار این تعدادی در معارف، مراکز صحی و بهداشتی و برنامه‌های اجتماعی، فرهنگی و حقوقی فعالیت دارند، از اینکه توانستم حداقل برای بیست درصد از زنان این ولسوالی زمینه کار و فعالیت را فراهم کنم، بسیار خوشحالم.

 پرسش: چه سهولت‌هایی را برای زنان این ولسوالی فراهم کردید؟

 معصومه جامی: برای زنان باید بستر مناسبی ایجاد می‌شد تا زنان می‌توانستند در جامعه عرض اندام نمایند واین بستگی به مبارزه و پیگیری جدی داشت سال‌ها مبارزه با عقاید منفی وبا رسم ورسوم جاهلیت در اجتماع برای بدست آوردن این بستر خودش باعث بدست آوردن یک زمینه مناسب شد. تشکیل شورا و تاسیس نهادهای زنانه اخذ پروژهای انکشافی وحرفه‌ی، معرفی زنان نیازمند به اداره‌های خیریه، راه اندازی پروسه توزیع تذکره برای زنانی که از هویت ملی خود دور بودند، ساخت مکتب نسوان به کمک افغان‌های مقیم خارج، تاسیس کودکستان‌ها، ایجاد سی شورای محلی برای حمایت زنان در روستاها، معرفی سی وسه نماینده زن به ریاست زنان، تشکیل کمیته دادخواهی و برنامه کمک به مستمندان از دیگر کارهایم در این ولسوالی بوده است.

پرسش: چند سال است که برای دادخواهی حقوق زنان کار می‌کنید؟

معصومه جامی: فعالیت‌های من از سال 1378 شروع شد،هنوز حکومت طالبان بود و برای زنان بسیار مشکل بود تا در اجتماع حضور پیدا کنند اما من توانستم به کمک دفتر یونسیف صنف‌های سواد آموزی برای 250 خانم ایجاد کنم که دادخواهی از حقوق زنان از آن روز به بعد وظیفه فردی و وجدانی من شد.

 پرسش: از دست آوردهای تان بگویید، مهم ترین دست آوردتان در طول چند سال خدمت به زنان چه بوده است؟

معصومه جامی: مهمترین دستاوردی که داشتم این بود که  توانستم زمینه اشتغال زایی رابرای بیش از دوصد خانم فراهم کنم، تاسیس سه نهاد مدنی واشتراک در مراسم‌ ملی وبین الملی به عنوان نماینده زنان در شورای انکشافی زنان هرات، معاونیت کمیته دادخواهی شورای ولایتی، معاونیت مجمع زنان هرات، نماینده زنان زنده جان در ریاست امور زنان، انتخاب زن برتر سال 1394 هرات وانتخاب زن برتر سال 1395 در بین چهار ولایت افغانستان از جمله دست آوردهایم بوده است.

در کنار آن شناخت فعلی اجتماع امروزی از کارهای شورای زنان زنده جان، انسجام زنان این دیار وعلاقه زنان به کارهای اجتمایی وسیاسی، نقش برجسته زنان در برنامه‌های انکشافی واشتراک زنان در تمام برنامه‌های مهم سیاسی ومدنی ولسوالی زنده جان راهم می‌شود از جمله دستاوردهایم شمرد.

پرسش: مهمترین انگیره تان برای این فعالیت‌ها چه بوده است؟

معصومه جامی: انگیزه‌ای که در این راستا به من دست داد نابسامانی‌هایی بود که به حق زنان شده بود بیشتر از آن علاقه خودم به این موضوع و حمایت از حقوق زنان بود.

شاید من زنی بودم که در تنگنای شرایط اجتماعی به جرم زن بودن باید مسیر نادرست سردمدارانی که برایم به میراث گذاشته بودند را باید طی می‌کردم اما من نخواستم فرمانبردار این قانون باشم و باید شرایط را تغییر می‌دادم و خیزشی می‌بود، من هم خواستم در این شرایط و در این جغرافیای مردمی حرکتی قابل ستایش داشته باشم.

پرسش: چقدر توانسته‌اید در امر دادخواهی و رسیدن به هدف تان موفق باشید؟

معصومه جامی: در قسمت برنامه‌های داد خواهی شاید در باطن راضی نباشم اما به وفور می‌بینم که زنان به ویژه زنان ولسوالی زنده جان و برخی دیگر از ولسوالی‌ها به راحتی  دادخواهی می‌کنند که نیمی از تلاش‌های چندین ساله‌ام هستند. دفاع از زنان بی سر پرست، گرفتن حق کودکان یتیم از اقاربشان،  مبارزه با فساد اداری، مبارزه با فرهنگ زن ستیزی، مبارزه با افراطیت از جمله کارهای داد خواهی من بوده است اما هنوز هم راه طولانی مانده تا به هدف نهایی خود برسم.

 پرسش: تمام فعالیت تان برای زنان تنها در ولسوالی زنده جان خلاصه می‌شود؟

معصومه جامی: فعالیت‌های من تنها در حوزه زنده جان خلاصه نمی‌شود چون بارها از طرف اداره امور زنان وسایر نهادهای مدافع حقوق زن به نمایندگی تمام ولسوالی‌ها در جلسه‌ها اشتراک کرده وطرح‎هایی را به منظور رشد وانکشاف زنان روستایی بخصوص ولسوالی‌های دورافتاده به مقام‌های محلی و وزارت‌های مختلف طرح ریزی کرده‌ام و به عنوان نماینده زنان پانزده ولسوالی در هرات سخنرانی کرده و جهت بهبود وضعیت زنان هرات پیشنهادهایی داشتم.

پرسش: برنامه هایی که برای زنان دارید، چیست؟

معصومه جامی: برنامه‌های بسیاری به منظور رشد و شکوفایی زنان دارم که تعدادی از آنان پررنگ شدن زنان در سطوح رهبری و تعیین جایگاه زنان در سطوح بالا است.

جایگاه زنان باید در حوزه رهبری مشخص شود تا مانعی برای افزایش خشونت باشد، جدا از آن زنان باید در قسمت مسایل شرعی نیز به عنوان رهبران مذهبی عرض اندام کنند تا از عرف و عادات ناپسند که جایگزین دین شدند، جلوگیری کنند.