چرا کودکان هندو و سیک به مکتب‌های رسمی افغانستان نمی‌روند؟
منبع: بی بی سی فارسی
اقلیت‌های مذهبی اهل هنود و سیک افغانستان می‌گویند که سهمی در نظام آموزشی افغانستان ندارند. آنها می‌گویند عبادتگاه‌های‌شان را به صنف‌های درسی فرزندان شان مبدل کرده‌اند.
سیک‌ها و هندوهای افغانستان می‌گویند فاصله‌ای که جنگ بین گروه‌های مختلف قومی، به خصوص هندوها و مسلمانان ایجاد کرده، شرایط آموزش را برای کودکان شان دشوار کرده است. پیشتر گزارش شده بود که دولت برای اهل هنود و سیک در شهر جلال آباد، مرکز ولایت ننگرهار در شرق افغانستان مکتب ویژه ساخته است.
بی‌بی‌سی دریافته است که فقط تابلوی مکتب عنوان رسمی وزارت معارف را دارد و دانش آموزان هندو و سیک درعبادتگاه مخصوص شان درس می‌خوانند.
شهر جلال آباد، چند دهه پیش، محل زندگی هزاران خانواده سیک و هندو بود. اما این روزها شمار آنها از ۱۵۰ خانوار تجاوز نمی‌کند. محل کار و زندگی سیک‌ها و هندوها تقریبا به یک یا دو کوچه محدود شده است.
ساعت ده روز است و از عبادتگاه معروف سیک‌ها در این شهر دیدن می‌کنیم. در بالکن منزل بالایی عبادتگاه کودکان دختر و پسر پنج تا دوازده ساله در صفوف منظم روی زمین شبیه مکتب‌خانه‌های سابق درس می‌خوانند. از کودکان دلیل مکتب نرفتن شان را در شهر می‌پرسم.
دلوین سنگ که حدود هشت سالش است، از آزار و اذیت در مکاتب دولتی می‌گوید: “موهایم را می‌کشیدند. از موهایم می‌گرفتند و هُلم می‌دادند. از من می‌خواستند که این‌طور و آن‌طور رفتار بکنم. وقتی این کار را می‌کردم باز هم مرا می‌زدند.”
در محل درس از تخته سیاه، یا تخته سفید خبری نیست و به جای میز و چوکی روی زمین موکت فرش است.
اقبال سنگ، آموزگار این کودکان گاهی روی زمین می‌نشیند و گاهی در میان شاگردانش قدم می‌زند.
او می گوید: “ما در هر شرایطی درس می‌خوانیم. در فضای باز، زیر باران، زیر آفتاب و در هوای گرم و سرد. مشکل این است که شاگردها و خانواده‌های ما روز به روز از ننگرهار کم می‌شوند و به کشورهای دیگر می‌روند. به خاطر آینده خود و فرزندان شان.”
چشم‌انداز آموزش برای اهل هنود و سیک‌ها تفاوتی با چند دهه پیش نکرده است. نسلی که در جنگ بزرگ شدند، بیشترشان حتی فرصت سواد آموزی را هم بدست نیاوردند.
امریک سینگ، باشنده شهر کابل می‌گوید: “زمانی که طفل بودم به مکتب می‌رفتم. اذیتم می‌کردند و می‌زدند. پول و کیف مکتبم را می‌گرفتند. هندو خطابم می‌کردند. به همین دلیل دلم از مکتب سیاه شد. ما مکتب مخصوص نداشتیم و اگر بود هم تنها به زبان گورموکی یا انگلیسی بود. همین شد که بی‌سوادم هنوز.”
این روزها کودکان اهل هنود و سیک سعی می‌کنند تاریخ و فرهنگ زادگاه خود را فرا گیرند، تا از فردای کشورشان کاملا کنار گذاشته نشوند.
وزارت معارف افغانستان می‌گوید دو مکتب اختصاصی اهل هنود و سیک در کابل و جلال آباد وجود دارد.
کبیر حقمل، سخنگوی این وزارت به بی‌بی‌سی گفت که دروازه‌های مکاتب دولتی به روی کودکان این دو اقلیت باز است و اگر ضرورت به ایجاد صنف یا مکتب جداگانه شود، آنها دریغ نخواهند کرد.
آقای حقمل گفت: “اگر شمار شاگردان اهل هنود و سیک به اندازه کافی باشد، ما برای شان امکانات مهیا می‌کنیم و در پرتو قانون شرعی و اساسی افغانستان، هیچ مشکلی با حفظ فرهنگ و زبان آنان نداریم.”
بر اساس گزارش خانۀ آزادی بیش از ۱ میلیون و ۲۰۰ هزار جریب زمین اقلیت مذهبی هندوهای افغانستان در ولایت‌های کابل، خوست، ننگرهار، غزنی، هلمند و قندهار غصب شده است. در برخی از ولایت‌ها عبادتگاه و محل سوختاندن مردگان، اهل هنود و سیک‌ها نیز غصب شده است.
سازمان ملل در گزارشی در سال ۲۰۰۵ گفته که از هشت عبادتگاه سیک‌ها و چهار پرستشگاه هندوها اکثر آنها دراین جنگ‌ها تخریب شده‌اند.
جایگاه سیاسی این اقلیت‌ها در افغانستان هم به شدت تنزل کرده است. در دسامبر ۲۰۱۳ شورای ملی افغانستان اختصاص یک کرسی به اقلیت مذهبی سیک و هندو را یک بار دیگر رد کرد.
راویل سینگ، معاون شورای سرتاسری هندوها و سیک‌های افغانستان در این باره گفته بود: “در صورتی‌که به خواست ما رسیدگی نشود، مجبورهستیم که از دولت بخواهیم که ما را از این مملکت جواب دهد (براند) تا ما از طریق سازمان ملل به کشوری دیگری پناهنده شویم.”
در آوریل ۲۰۱۳ خانم انار کلی تنها نماینده اقلیت سیک در مجلس سنا افغانستان به بی‌بی‌سی گفت که به دلیل مشکلاتی که این اقلیت‌ها در اجرای مراسم مذهبی بخصوص سوزاندن مردگان خود داشته‌اند، دولت برای آنها شهرک ویژه‌ای در شهر کابل می‌سازد. ولی امروز حتی حرفی از این طرح زده نمی‌شود.
در جریان جنگ‌های داخلی شمار زیادی از اقلیت‌های سیک و هندو افغانستان را ترک کردند. در زمان حاکمیت طالبان آنها مجبور شدند یا مسلمان شوند، یا جزیه بپردازند و با پوشیدن شال زرد رنگ، خود را از دیگر اقشار جامعه متمایز کنند.
گفته می‌شود تا پیش از جنگ‌های دهه هفتاد خورشیدی، شمار سیک‌ها و هندوها در افغانستان به حدود ۱۰۰ الی ۲۰۰ هزار نفر می‌رسیدند، اما در حال حاضر بین سه تا چهار هزار سیک و هندو در بخش‌های مختلف افغانستان زندگی می‌کنند.
هندوها و سیک‌ها اکثراً به دکانداری/ مغازه‌داری و تجارت مصروف هستند.
