«وخامت حقوق بشر در افغانستان»؛ محور بحث و نگرانی شورای امنیت
حدیث حبیب‌یار
هفتادونهمین نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد، درباره‌ی وضعیت افغانستان، با ارائه‌ی گزارش ریچارد بنت، گزارش‌گر ویژه‌ی حقوق بشر این سازمان برگزار شد. در این نشست، آقای بنت از نقض حقوق زنان و دختران از سوی طالبان انتقاد کرده است.
نشست شورای امنیت سازمان ملل به‌منظور بررسی گزارش ریچارد بنت، از وضعیت افغانستان، روز (جمعه، ۱۱ عقرب) برگزار شد.
آقای بنت در این نشست، وضعیت حقوق بشر در افغانستان را «بحرانی» خوانده و بر ضرورت اقدام فوری جامعه‌ی جهانی برای حمایت از زنان و دختران افغانستانی تأکید کرده است.
ریچارد بنت در این نشست هم‌چنین به انتقاد از نقش سازمان ملل پرداخته است. او گفته که عدم پاسخ‌گویی قوی این سازمان از سوی جامعه‌ی بین‌المللی در یک ماه اخیر، طالبان را «جسورتر» کرده است.
گزارش‌گر ویژه‌ی سازمان ملل گفته است که کشور‌های جهان باید از اختیارات شورای امنیت و مجمع عمومی سازمان ملل، علیه گروهی (طالبان) که نیمی از جامعه‌ی افغانستان را از حیات عمومی حذف کرده، استفاده کنند.
او تأکید کرد: «من از استفاده از تمام ابزارهای مبتنی بر حقوق بشر حمایت می‌کنم. این ابزارها شامل شفاف‌سازی برای طالبان هستند که پیش‌رفت‌های قابل مشاهده در حقوق بشر پیش‌نیاز هرگونه عادی‌سازی است و باید از طریق مکانیزم‌های موجود، راه‌های عدالت‌محوری و پاسخ‌گویی را تضمین کنند».
بنت در این نشست به رسمیت‌شناسی «آپارتاید جنسیتی» در افغانستان نیز اشاره کرده و می‌گوید که این کار، اولین گام برای اطمینان از شنیده شدن صدای مردم افغانستان، به‌ویژه زنان، در فرآیندهای سیاسی و تعاملات دیپلماتیک برای تقویت حقوق بشر است.
تاکید کشورها بر تامین حقوق زنان در افغانستان
در همین حال، نمایندگان برخی کشورها که در هفتادونهمین نشست شورای امنیت حضور داشتند، بر ضرورت احیای حقوق بشر، به‌ویژه حقوق زنان، تأکید کرده‌اند. هم‌چنان آنان بیان کردند که توجه‌ی جامعه‌ی جهانی نباید تنها به مسئله‌ی «»آپارتاید جنسیتی محدود شود.
اتحادیه‌ی اروپا در نشست سازمان ملل، بدتر شدن وضعیت حقوق بشر، به‌ویژه «سرکوب» زنان و دختران در افغانستان را محکوم کرد. این اتحادیه از طالبان خواست تا به گزارش‌گر ویژه‌ی سازمان ملل، دست‌رسی بدون محدودیت به افغانستان را فراهم کند.
نماینده‌ی این اتحادیه گفته است که جامعه‌ی مدنی، مدافعان حقوق بشر و خبرنگاران در افغانستان تحت شرایط «بسیار دشواری» فعالیت می‌کنند.
او هم‌چنین بیان کرده است که اقدام‌های طالبان، با قانون‌های بین‌المللی حقوق بشر مغایرت دارد و هرگونه چشم‌انداز برای آینده‌ی صلح‌آمیز و پای‌دار در افغانستان را تضعیف می‌کند.
در بیانیه‌ی نماینده‌ی اتحادیه‌ی اروپا، به «سرکوب جنسیتی و تبعیض علیه اقلیت‌ها، محدودیت‌های شدید علیه جامعه‌ی مدنی و رسانه‌ها» در افغانستان اشاره شده است.
نماینده‌ی اروپا، افزوده است که «سرکوب» زنان در افغانستان، خطرات قاچاق، سوءاستفاده و استثمار جنسی، خشونت خانگی، ازدواج اجباری و ازدواج زودهنگام را در این کشور افزایش می‌دهد.
او گفت: «برای جلوگیری از تداوم تضعیف حقوق مردم، به یک فرآیند سیاسی به رهبری مردم افغانستان، با مشارکت کامل و معنادار زنان و دختران و افراد آسیب‌پذیر، از جمله اقلیت‌های قومی و مذهبی، نیاز فوری است».
این سازمان هم‌چنین از ممنوعیت ورود ریچارد بنت به افغانستان، ابراز تأسف کرده و از طالبان خواسته تا به او اجازه‌ی دست‌رسی بدون مانع به این کشور را بدهد.
هم‌چنین باربارا ودوارد، سفیر بریتانیا و رئیس دوره‌ای شورای امنیت، نیز در این نشست بیان کرده که به‌رسمیت شناختن «آپارتاید جنسیتی» در افغانستان می‌تواند توجه‌ی جهانیان را از کمک به زنان افغانستانی منحرف کند. او هم‌چنان افزوده که طالبان با اجرای قانون «امر به معروف»، وضعیت زنان افغانستانی را به مراتب «بدتر» کرده است.
سفیر بریتانیا، در حالی که وضعیت زنان را در افغانستان، «بسیار بد» توصیف کرد؛ اما از کمپاین فعالان افغانستانی و چهره‌های بین‌المللی برای به‌رسمیت شناختن «آپارتاید جنسیتی» در افغانستان حمایت نکرد و آن را «بحث فکری» نامید.
او در ادامه‌ی سخن‌رانی‌اش در این نشست، تاکید کرده که جامعه‌ی جهانی نباید بیش‌از حد درگیر «آپارتاید جنسیتی» شود. خانم ودوارد گفت: «صادقانه باید بگویم که آن‌چه مرا نگران می‌کند، این است که ما درگیر بحث آپارتاید جنسیتی شویم، در حالی که زنان و دختران در افغانستان غذای کافی نداشته باشند، به آموزش دست‌رسی پیدا نکنند و نتوانند کار کنند».
بریتانیا روز جمعه، ریاست دوره‌ای خود بر شورای امنیت سازمان ملل را آغاز کرده است. سفیر این کشور در اولین کنفرانس مطبوعاتی خود گفته که قانون جدید «امر به معروف» طالبان، وضعیت زنان را «بدتر» کرده است. با این حال، او تأکید کرد که «دایره‌ی مانور کشورها محدود است».
او می‌افزاید که بریتانیا و سایر کشورها، با وجود حاکمیت طالبان، قصد دارند به مردم افغانستان کمک کنند؛ اما بریتانیا به هیچ‌وجه «در برابر محدودیت‌های طالبان تسلیم نخواهد شد».
انتقاد‌ها از سکوت سازمان ملل در برابر صدای زنان
در همین حال، شماری از فعالان حقوق زن از برگزاری چنین نشست‌هایی انتقاد کرده و آن را «برنامه‌ای عوام‌فریب» از سوی سازمان ملل متحد توصیف می‌کنند.
حلیمه پژواک، فعال حقوق زن، در گفت‌وگو با خبرگزاری بانوان افغانستان، بیان می‌کند که طالبان بیش از سه سال است که حقوق بشر، به‌ویژه حقوق زنان و دختران را در افغانستان «نقض» می‌کنند؛ اما جهان و به‌خصوص سازمان ملل تنها «نظاره‌گر» هستند.
او گفت: «چنین نشست‌های از سوی سازمان ملل کاملاً یک برنامه‌ی عوام‌فریب است. این نخستین بار نیست که در مورد تجاوز، شکنجه، قتل و کشتار در افغانستان گزارش داده می‌شود. بارها این نشست‌ها برگزار شده و سازمان ملل نادیده گرفته است».
بانو پژواک با ابراز نگرانی افزوده که جهان در برابر صدای زنان و دختران افغانستانی سکوت کرده است. وی ادامه داد: «نشست‌های بین‌المللی هیچ سودی برای وضعیت زنان افغانستانی ندارد، زیرا مدت‌هاست که زنان در این کشور از ابتدایی‌ترین حقوق‌شان محروم هستند؛ اما جامعه‌ی جهانی و سازمان‌های بین‌المللی هیچ اقدامی نکرده‌اند».
نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد، با ارایه‌ی گزارش ریچارد بنت و تاکید کشورها بر پاسخ‌گویی طالبلن در حالی برگزار شد که محدودیت‌های این گروه بر زنان و دختران وارد چهارمین سال خود شده است.
طالبان، با روی کار آمدن دوباره‌ی شان در افغانستان، حدود ۸۰ فرمان محدود‌کننده بر زنان و دختران صادر کره‌اند. اکنون زنان در این کشور از ابتدایی‌ترین حقوق‌شان از جمله حق کار، آموزش، سفر و تفریح محروم هستند.
