دنیای سیاه “مهسا” در روز جهانی عصای سفید

بی‌آن‌که چیزی را دیده باشد، بیست‌وچهارمین بهار عمرش را پشت سر گذاشته است. تا هنوز هیچ رنگ را ندیده و نمی‌داند که تفاوت میان شب و روز چگونه است. او دختری‌ست از مادرزادی نابینا و در اجتماعی متولد شده که به عنوان جنس دوم پنداشته می‌شود. هر روز باید تبعیض‌های جنسیتی را مزمزه کند. مهسا، افزون بر این بار محرومیت‌های را بر دوش می‌کشد که نابینایی‌اش بر او تحمیل کرده است.

ام‌روز (دوشنبه، ۲۳ میزان) برابر با ۱۵ اکتوبر، مصادف با روز جهانی نابینایان یا عصای سفید است. همه ساله از روز جهانی عصای سفید یا روز «نابینایان» در کشورهای مختلف، به گونه‌های متفاوت تجلیل می‌شود.

سال‌ها جنگ، ناامنی، سنت‎ها، باورهای اجتماعی و فرهنگی حاکم در افغانستان شرایط زند‌گی برای زنان و دختران را دشوار؛ اما برای نابینایان دشوارتر کرده است.

*مهسا وزیری، مادرزاد نابینا به دنیا آمده است. او مانند همه‌ی افرادی که مشکل بینایی دارد، با چالش‌های چون برخورد تبعیض‌آمیز مردم، بی‌مهری اجتماعی، خانواده و دشواری در آموزش روبه‌رو است.

نابینایی، این دختر جوان را در معرض آسیب‌های بیش‌تر فرهنگی قرار داده است. بیش‌تر عمرش را با تبعیض و دید ترحم سپری کرده است. وزیری از این وضعیت ناراحت است و شکوه دارد.

مهسا، می‌گوید که مردم همرایش رفتار درست ندارد. این رفتارها او را ناراحت و افسرده کرده است. حتا گاهی این برخوردها او را از زندگی «ناامید و خسته» می‌کند.

«کسی که چشمانش هیچ چیزی را نمی‌بیند؛ چطور می‌تواند مأیوس نباشد؟» با بیان این جمله به روایت زندگی و دشوارهای آن ادامه می‌دهد. تن صدایش هرازگاهی بالا و پایین می‌شود و با بغض بعضی جمله‌ها را زمزمه می‌کند.

مسیر زندگی با مهسا مهربانی ندارد. به همین سبب، برای طی‌کردن چنین مسیری باید تقلای بیش‌تری کند. باوجودی‌که محرومیت‌ها سبب می‌شود که گاهی حس ناتوانی کند؛ اما با آن‌هم باید به زندگی ادامه دهد. هرازگاهی از مبارزه برای زندگی مایوس می‌شود؛ اما بازهم نگرش خودش را نسبت به رویدادها و نابینایی‌اش دارد.

مهسا، بر این باور است که معلولیت به معنای ناتوانی نیست. او می‌افزاید که افراد نابینا نیز می‌تواند سهم فعالی در جامعه داشته باشد. وزیری تاکید دارد که او نیز می‌تواند مانند هر فرد دیگری کار کند. به گفته‌ی او نباید به دید «بار اضافی» به افراد نابینا نگریسته شود.

بانو وزیری انتظار دارد که برای افراد نابینا نیز فرصت‌های برابر فراهم شود. مهربان می‌گوید: «به افراد دارای معلولیت بینایی بیش‌تر توجه شود».

عصای سفید از زمان جنگ جهانی اول به عنوان نمادی برای نابینایان شناخته شد. با توجه به این‌که رنگ سفید برای همه‌گان به خوبی قابل دید است، برای پیش‌گیری از خطرهای که نابینایان را تهدید می‌کند، این رنگ برای عصای رهنمای‌شان تصویب شده است. این عصا مورد استفاده نابینایان و کسانی‌ست که اختلال‌های بینایی دارند.

روز جهانی عصای سفید، در ۱۵ اکتبر ۱۹۶۴ برای آگاهی در باره‌ی نحوه‌ی راه‌رفتن افراد دارای اختلالات بینایی در امریکا ثبت شد. شش سال بعد، این مناسبت به یک رویداد جهانی تبدیل شد.

٭نام مصاحبه‌شونده، به درخواست خودش، مستعار آورده شده است.