کارگاه خیاطی؛ مکانی برای خودکفایی و رشد هنری زنان در بلخ

یک کارآفرین زن در ولایت بلخ برای ده‌ها دختر، زمینه‌ی یادگیری هنر خیاطی را فراهم کرده است. او هدف از این کار را ایجاد امید و انگیزه برای دختران محروم از آموزش عنوان می‌کند.

اسرا نیازی، مسوول کارگاه خیاطی “خورشید” در شهر مزارشريف، مرکز ولایت بلخ است. او بیش‌از دو سال می‌شود که برای دختران بازمانده از آموزش هنر خیاطی را آموزش می‌دهد.

خانم نیازی، می‌گوید که پس‌ از مسدود شدن دروازه‌های مکتب این کارگاه خیاطی را ایجاد کرده است. این زن کارآفرین می‌افزاید که تلاش دارد برای زنان و دختران منبع درآمدی را فراهم کند.

اسرا، با راه‌اندازی این کارگاه آموزشی افزون بر ایجاد کار، مکانی را فراهم کرده که دختران از خانه‌نشینی به این‌جا پناه آوردند.

خانم نیازی در صحبتی با خبرگزاری بانوان افغانستان می‌گوید: “دلیل و انگیزه‌ی ایجاد چنین کارگاهی، بسته شدن مکتب‌ و دانش‌گاه‌‌های دخترانه بود. آن زمان اکثریت مشتری‌هایم دختران بازمانده از آموزش بودند. آنان خود شان به‌دلیل افسردگی شدیدی که داشتند، پیش‌نهاد ایجاد این کارگاه را دادند”.

اکنون در این کارگاه آموزشی، در هر برنامه‌ی شش ماهه، سه دختر را آموزش داده می‌شود.

به گفته‌ی مسوول خیاطی “خورشید”، تاکنون حدود ده دختر از این کارگاه فارغ شده‌ و در جاهای مختلف مصروف کار شده‌اند.

اسرا می‌افزاید: “تلاش دارم تا دختران را از افسردگی بیرون بیاورم. خوش‌بختانه بگویم تا حال چندین فارغ داشتیم و به تعداد دو دختر هم همین اکنون در حال آموزش زیر دستم هستند”.

مسوول این کارگاه می‌گوید که بدون کمک هیچ نهادی، با هزینه‌ی شخصی خود به مبلغ ۴ صد دالری آمریکایی، این کارگاه را ایجاد کرده است.

این کارآفرین زن بیان کرده است: “تمام سرمایه‌ی مه تنها یک پایه ماشین و بعضی از لوازم‌های دیگر برای خیاطی شد. از دختران هم کدام پولی تقاضا نمی‌کنم، چون وضعیت اقتصادی همه‌ی شان خراب است”. اسرا، ۱۰ سال می‌شود که مصروف کار در بخش خیاطی است. او وضعیت روانی هنرآموزانش را نیز “نگران‌ کننده” توصیف می‌کند.

به گفته‌ی نیازی، هنرآموزانش که از آموزش محروم اند؛ هر روز تلاش دارند تا با هنر خیاطی انگیزه و امید از دست رفته‌ی خود را نسبت به زندگی بازگردانند.

وی در این مورد گفت: “وضعیت روحی دختران پس‌از آمدن طالبان، نگران کننده است. در ابتدا که هنرآموزان به کارگاه من می‌آمدند، ناامید و بی‌انگیزه بودند. به مرور زمان که خیاطی را آموزش دیدند، روحیه شان تغیر کرد. حالا می‌گویند که چقدر خوب‌ست که یک دختر تن به ناملایمتی‌های زندگی ندهد”.

این کارآفرین زن در پیامی به زنان و دختران کشور‌اش چنین می‌گوید: “هیچ‌گاه تسلیم نشوید و برای آن‌چه هدف تان است، مبارزه کنید. موفقيت حق شماست”.

در همین حال دختران بازمانده از آموزش در کارگاه خیاطی “خورشید”، با ابراز خرسندی می‌افزایند که پس‌از فراگیری این هنر می‌توانند که منبع درآمدی برای فراهم کردن مصارف زندگی خود داشته باشند.

نرگس امینی، یکی از دختران بازمانده از آموزش در این کارگاه است. او گفته که به‌دلیل وضعیت “بد” روانی که در خانه داشته، مجبور شده تا به هنر خیاطی رو آورد.

وی در این مورد چنین می‌گوید: “ممنوعیت آموزش، تاثیر بدی بر من گذاشت. از من فرد افسرده و گوشه‌گیری ساخته بود. با دیدن این وضعیتم، خانواده‌‌ام من را راضی کردن که در یک کارگاه خیاطی بروم و آموزش ببینم. منم مجبور شدم در این کارگاه ثبت نام کنم”.

او خرسند است که اکنون هنر خیاطی را آموزش دیده و پس‌از این می‌تواند به عنوان یک دختر مستقل زندگی کند. وی می‌گوید: “خوش‌بختانه حالا پس‌از تلاش‌های زیاد می‌توانم که خیاطی کنم. هر زمانی که از این کارگاه فارغ شدم باز هم این شغل را ادامه می‌دهم تا به استقلالیت مالی برسم”.

اما با آن‌هم نرگس از زندگی تحت حاکمیت طالبان به ستوه آمده و از ممنوعیت‌های آموزشی و کاری انتقاد کرده است. وی افزوده که زندگی تحت حاکمیت طالبان هیچ تفاوتی با دوران “جاهلیت” ندارد.

این دختر بازمانده از آموزش گفته که “من واقعا احساس می‌کنم که در دوران جاهلیت قرار داریم. طالبان زنان و دختران را با ممنوعیت‌های آموزشی و کاری در چهار‌دیواری خانه زنده به گور ساخته اند”.

او با ابراز نگرانی از سیاست‌های طالبان در برابر زنان می‌گوید که آرزو داشته که پس‌از پایان دوره‌ی مکتب، رشته‌ی ژورنالیزم را بخواند و صدای زنان و دخترانی باشد که در حق‌شان بی‌عدالتی صورت می‌گیرد.

نرگس می‌افزاید: “دوست داشتم تا صدای زنانی باشم که مورد تبعیض جنسیتی و خشونت قرار می‌گیرند؛ اما بدبخت‌تانه که با آمدن طالبان نه تنها که نمی‌توانم صدا‌ی آنان باشم بلکه صدای خودم نیز شنیده نمی‌شود. آرزوهایم همه هیچ شد”.

هم‌چنان نوریه احمدی، یکی دیگر از دختران بازمانده از آموزش در این کارگاه می‌گوید که با آموزش هنر خیاطی توانسته که ناامیدی و ترس را از خودش دور کند.

او افزود: “پس‌از ممنوعیت آموزش ناگزیر شدم به هنر خیاطی رو آورم؛ ولی پس‌از یادگیری این هنر من توانستم که خوده سر پای نگه‌دارم و ترس و ناامیدی از خود دور کنم”.

نوریه می‌افزاید که تلاش می‌کند تا به دیگر دختران هم سن خود نیز این هنر را آموزش دهد. وی گفت: “روزی خودم نیز یک کارگاه ایجاد می‌کنم و به دختران دیگر نیز هنر خیاطی را آموزش خواهم داد”.

دختران بازمانده از آموزش در این کارگاه خیاطی از طالبان می‌خواهند که هرچه زودتر به ممنوعیت‌های کاری و آموزشی زنان و دختران پایان دهند تا زنان افغانستانی نیز مانند سایر کشور‌ها بتوانند به خودکفایی و شکوفایی برسند.

نام‌های مصاحبه شونده‌گان در این‌جا به‌دلیل مشکل‌های امنیتی مستعار انتخاب شده است.