وضعیت زنان افغانستانی زیر ذره‌بین اعضای شورای حقوق بشر 

پنجاه‌وهفتمین نشست شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد در شهر جینوا در کشور سویس آغاز شد. وضعیت حقوق بشری به‌ویژه وضعیت زنان و دختران افغانستانی از جمله اجندای این نشست است. ریچارد بنت، گزارش‌گر ویژه‌ی حقوق بشر سازمان ملل متحد برای افغانستان در این نشست می‌گوید که از زمان آخرین گزارش او در مورد وضعیت حقوق‌‌ بشر در افغانستان در ماه جون سال جاری میلادی، طالبان نقض حقوق زنان و دختران را تشدید کرده‌اند.

آقای بنت در سخن‌رانی خود روز (دوشنبه، ۱۹ سنبله) در این نشست افزوده که قانون امر به معروف و نهی از منکر طالبان مرحله‌ی جدیدی از نقض حقوق‌‌ بشر در افغانستان است که از ماه آگست سال ۲۰۲۱ آغاز شد.

گزارش‌گر ویژه‌ی حقوق‌‌ بشر سازمان ملل متحد گفت: «این قانون نه تنها سیستم نهادینه‌شده‌ی تبعیض جنسی و جنسیتی، تفکیک و سرکوب طالبان را تقویت می‌کند؛ بلکه تقریبا کل جمعیت افغانستان را تحت تأثیر قرار می‌دهد».

آقای بنت در بخشی از سخن‌رانی خود بیان کرده که اقلیت‌های قومی، مذهبی و زبانی در افغانستان، با حملات و نقض مداوم حقوق خود مواجه هستند و جامعه‌ی هزاره‌ها از این نوع «سرکوب» بیش‌تر رنج می‌برند. او هم‌چنان بیان کرده که نقض حقوق بشر در این کشور بر کودکان، دگرباشان جنسی و سال‌مندان نیز تأثیر می‌گذارد و آنان با مجازات «بدنی علنی» و سایر خشونت‌ها مواجه هستند.

گزارش‌گر ویژه‌ی حقوق‌‌ بشر سازمان ملل متحد می‌افزاید که سرکوب شدید حقوق بشر هم‌چنان فعالیت خبرنگاران و فعالان حقوق بشر را در افغانستان، ناممکن کرده است.

او گفته که بحران حقوق بشر در افغانستان از سه سال گذشته آغاز نشده است؛ بلکه حقوق بشر در این کشور در طول بیش از چهارونیم‌دهه منازعه در این کشور نقض شده است. وی در ادامه می‌گوید: «همه‌ی جریان‌های سیاسی در افغانستان، در برابر نقض حقوق بشر مسئول هستند و باید پاسخ‌گو شوند».

هم‌چنان آقای بنت افزوده که طالبان هیچ دیدگاه مخالفی را تحمل نمی‌کنند و به سیاست‌های دهه‌ی ۱۹۹۰ خود بازگشته‌اند.

گزارش‌گر ویژه‌ی سازمان ملل در پنجاه‌وهفتمین نشست شورای حقوق بشر هم‌چنان خواستار پاسخ دسته‌جمعی کشورها به نقض حقوق بشر از سوی طالبان در افغانستان شد و گفت که همه باید از این گروه بخواهند که قوانین و محدودیت‌های خود را لغو کنند.

آقای بنت تأکید کرد: «هرگونه پیش‌رفت و عادی‌سازی روابط با طالبان براساس پیش‌رفت قابل اندازه‌گیری و قابل تأیید مستقلانه در عرصه‌ی حقوق بشر باشد».

ریچارد بنت گفت که از درخواست روی‌کرد پاسخ‌گویی جامعه‌ی جهانی در مورد نقض حقوق بشر در افغانستان که از سوی ولکر ترک، کمیسار عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد در این نشست ارائه شده، استقبال می‌کند.

نیازها بر پاسخ‌گویی طالبان در مورد نقض حقوق بشر

ولکر ترک، در این نشست شورای حقوق بشر سازمان ملل می‌گوید که یک روی‌کرد جامع برای پاسخ‌گویی در مورد نقض حقوق بشر در افغانستان که شامل اقدام‌های ملی و بین‌المللی شود، نیاز است.

آقای ترک افزوده‌است که یکی از عوامل کلیدی و زیربنایی نقض حقوق بشر در افغانستان، عدم پاسخ‌گویی جامعه‌ی جهانی در دهه‌های مختلف بوده است.

او در سخن‌رانی خود بیان کرد: «با توجه به نیاز فوری به اقدام برای جلوگیری از تکرار نقض و تخلف حقوق‌‌ بشر و برای جبران کاهش سریع حقوق و آزادی‌های اساسی در سراسر افغانستان، یک روی‌کرد جامع پاسخ‌گویی نیاز است».

کمیسار عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد در سخنرانی خود هم‌چنان به محدودیت‌های طالبان علیه زنان نیز اشاره کرد و گفت که «این کنترل سرکوب‌گرانه‌‌ بر نیمی از جمعیت کشور در جهان نمونه‌ی دیگری ندارد».

ولکر ترک به قانون امر به معروف و نهی از منکر طالبان نیز اشاره کرده و با ابراز نگرانی افزود: «وقتی فکر می‌کنم که گام بعدی برای زنان و دختران افغا‌نستانی چه خواهد بود، وجودم می‌لرزد».

کمسیار عالی حقوق‌‌ بشر سازمان ملل متحد گفت که او در گزارش خود در مورد وضعیت حقوق‌‌ بشر در افغانستان، بحران انسانی، محدودیت‌ها بر رسانه‌ها و فضای مدنی، اعدام، تنبیه بدنی و بدرفتاری با زندانیان، هدف قرار دادن مقام‌های پیشین و مدافعان حقوق بشر، گروه‌های مخالف و منتقدان طالبان و آسیب‌های مربوط درگیری در این کشور را که به‌طور مشخص بر جامعه‌ی هزاره نیز تأثیر گذاشته است، بررسی کرده است.

او گفت که طالبان نمی‌توانند مسیر کنونی را ادامه بدهند و از این گروه خواست که گام‌های مثبتی برای رعایت قوانین حقوق بشری و تعهدات افغانستان تحت قوانین بین‌المللی بردارند.

آقای ترک در ادامه‌ی سخن‌رانی‌اش هم‌چنان گفته که از تحقیقات در حال انجام دادستان دیوان کیفری بین‌المللی در مورد افغانستان حمایت می‌کند.

انتقاد‌ها از توشیح قانون «امر به معروف و نهی از منکر» طالبان

نصیراحمد اندیشه، نماینده‌ی ویژه‌ی در شورای حقوق بشر سازمان ملل در این نشست از توشیح قانون تازه‌ی طالبان انتقاد کرده و گفته‌است: «طالبان، با قوانین قرون‌ وسطایی، افغانستان را از جامعه‌ی جهانی دور کرده است. این گروه رژیمی مبتنی بر سرکوب و تبعیض جنسیتی را در افغانستان پایه‌گذاری کرده‌است».

نماینده‌ی افغانستان در این نشست به نمایندگان کشورها گفته که طالبان برخلاف توافق‌نامه‌ی دوحه، به تعهدات خود در سه سال اخیر عمل نکرده است.

او می‌گوید که مرحله‌ی نخست روی‌کرد جامعه‌ی جهانی برای پاسخ‌گوسازی طالبان و متعهدسازی آنان به توافق‌نامه‌ی دوحه بی‌نتیجه بوده و «طالبان راه را برای هرگونه تعامل و بهبود شرایط بسته است».

اندیشه با اشاره به نشست سوم دوحه و عدم مشارکت زنان و جامعه‌ی مدنی در این نشست، گفت: «مردم افغانستان از بی‌توجهی و غفلت جامعه‌ی جهانی در قبال شرایط افغانستان عمیقاً نگران اند».

هم‌چنان سیما سمر، رئیس پیشین کمیسیون مستقل حقوق‌ بشر افغانستان، نیز در سخن‌رانی خود در شورای حقوق بشر سازمان ملل، قانون امر به معروف طالبان را «احیای برده‌داری» توصیف کرد و گفت که زنان افغانستانی تحت رژیم «آپارتاید جنسیتی» زندگی می‌کنند.

خانم سمر افزود: «جهان بار دیگر شاهد برده‌داری است که از سوی طالبان تحمیل شده است. زنان افغانستانی، هر روز با نقض حقوق شان روبه‌رو هستند».

او تاکید کرد که هیچ رژیمی در جهان به اندازه‌ی طالبان، حقوق بشر، به‌ویژه حقوق زنان و دختران را نقض نکرده است.

خواست‌ها بر توقف عادی‌سازی روابط با طالبان

در پنجاه‌وهفتمین نشست شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد، هم‌چنان شماری از نمایندگان کشورها از جامعه‌ی جهانی و سازمان‌های بین‌المللی می‌خواهند که  به‌دلیل محدودیت‌های روزافزون طالبان بر زنان و دختران به‌ویژه ممنوعیت آموزش از هر نوع تعاملی با این گروه خودداری کنند.

رینا امیری، نماینده‌ی ویژه‌ی امریکا در امور زنان افغانستان در این نشست از کشور‌های جهان خواست که عادی‌سازی روابط با طالبان را متوقف کنند. او تاکید کرده‌است: «باید تغییر عمیقی در رفتار طالبان ایجاد شود».

رینا امیری، پایان آزار جنسیتی و احترام به حقوق مردم افغانستان به‌ویژه زنان و دختران را هدف مشترک برای آینده‌ی افغانستان دانست.

هم‌چنان نماینده‌ی اندونزیا، نیز در سخن‌رانی خود از جامعه‌ی جهانی می‌خواهد که به‌دلیل محرومیت دختران از آموزش، تحت هیچ شرایطی نباید با طالبان مماشات صورت گیرد.

وی گفته‌است: «طالبان دلیل قانع‌کننده‌‌ی اسلامی برای منع آموزش زنان و دختران و دیگر مقررات عقب‌گرد خود ندارند».

این کشور هم‌چنان از وخیم شدن وضعیت حقوق بشر، به‌ویژه سلب حقوق زنان در افغانستان انتقاد کرد.

نماینده‌ی اندونزیا گفته که کشورش به حمایت از مردم افغانستان متعهد است.

او گفت: «اندونزیا نگران وخیم‌شدن وضعیت حقوق بشری، به‌ویژه سلب حقوق کار و آموزش زنان در افغانستان است. این وضعیت، افغانستان را از آینده‌اش محروم می‌کند».

شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد روز (دوشنبه، ۱۹ سنبله)، پنجاه‌وهفتمین نشست خود را برگزار کرد. در این نشست وضعیت حقوق بشری افغانستان بررسی شد.

طالبان از زمان تسلط دوباره بر افغانستان، محدودیت‌های گسترده بر حقوق و آزادی‌های شهروندان، به‌ویژه زنان وضع کرده‌اند و بیش‌از سه سال می‌شود که از سوی کشورهای جهان به نقض‌کننده‌‌گان حقوق بشر متهم استند.