زنان افغانستانی در سایه‌ی “آپارتاید جنسیتی”
برگردان: لیدا بارز
نشریهی «دهیل» در یک مطلب تحلیلی نگاشته است که زنان افغانستانی، تحت یک سیستم «وحشیانه‌ی از سرکوب» زندگی می‌کنند و طالبان حقوق انسانی، آزادی و حیثیت زنان را سلب کرده‌اند.
این نشریه، گفته است؛ طالبان از ارعاب، خشونت و صدور دستورهای روش‌مند استفاده می‌کنند تا زنان را در خانه‌ها، نامرئی کرده و بدون فرصت برای زندگی، به‌طور کامل آنان را در خانه نگهدارند.
در این مطلب با انتقاد از ایالات متحده‌ی امریکا، آمده است؛ سه سال پیش، ایالات متحده و متحدانش هزاران شهروند افغانستانی را که در طول جنگ در برابر طالبان با آنان کار کرده بودند، تخلیه کردند؛ اما زنان و دخترانی که در افغانستان باقی مانده‌اند، اکنون تحت یک سیستم «آپارتاید جنسیتی» زندگی می‌کنند.
در همین حال، محدودیت‌های طالبان بر همه‌ی جنبه‌های از زندگی زنان تاثیر گذاشته که آنان را از مشارکت در جامعه حذف و حق آموزش، دست‌رسی اشتغال و عدالت را از زنان گرفته‌اند.
برگشت زنان به دهه‌ی “۹۰”
طالبان، مدت کوتاهی پس از به دست گرفتن قدرت در افغانستان، در اولین اقدام شان دختران را از رفتن به مکتب منع کردند. این گروه، دستورالعمل‌های محدودیت‌کننده و مربوط به آموزش را در طول زمان تشدید کردند. طالبان صنف‌‌های درس «تفکیک جنسیتی» را ایجاد کرده، سپس حوزه‌های درسی را که زنان می‌توانستند آموزش ببینند، محدود کردند و در نهایت دانش‌جویان دختر را از دانشگاه‌ها حذف کردند.
در دستور کار این گروه، زنان از تصدی بست‌های تصمیم‌گیری و مدیریتی ممنوع شده‌اند. آنان هم‌چنین از اداره‌ی برخی از شغل‌ها حذف شدند. مانند: وکیل، قاضی یا در سمت‌های دیگر در سیستم قضایی نمی‌تواننپ خدمت کنند.
از زمان سقوط افغانستان در اگست ۲۰۲۱، طالبان حمایت نهادی و قانونی از زنانی را که با خشونت جنسیتی روبه‌رو هستند، متوقف کردند. در نتیجه، زنان و دختران بیش‌تری از خشونت خانگی، استثمار و سوء‌استفاده از جمله ازدواج‌های اجباری و کودک‌هم‌سری رنج می‌برند.
این گروه در سه سال اخیر، بیش از ۸۰ فرمان، بخش‌نامه و بیانیه‌های را صادر کرده‌اند که زنان را هدف قرار داده و از هم جدا می‌کند. در نهایت این دستورها حقوق آنان را محدود می‌کند و باعث می‌شود تا علیه زنان تبعیض قائل شود. در این میان اگر زنان این قانون‌ها را زیر پا بگذارند، ممکن است شلاق، سنگ‌سار، دست‌گیر یا کشته شوند.
کارشناسان حقوق سازمان ملل متحد، دستورالعمل کاری طالبان را شبیه به روش حکومت‌داری شان در دور اول دانسته و می‌گویند: «طالبان امروزی، تفاوتی با دور اول ندارند».
“آپارتاید جنسیتی”
هرچند «آپارتاید جنسیتی» در حقوق بین‌الملل تعریف نشده و به‌عنوان بخشی از قانون در کشورهای جهان در نظر گرفته نمی‌شود؛ اما حقوق‌دان‌ها و کارشناس حقوق بشر خواستار به‌رسمیت شناسی این پدیده در افغانستان استند.
نشریه «دهیل»، وضعیت زنان در افغانستان را مصداق «آپارتاید جنسیتی» دانسته و می‌گوید که این وضعیت، منعکس کننده‌ی وضعیت سیاه پوستان آفریقای‌جنوبی تحت آپارتاید است.
به باور این نشریه، رژیم‌های نهادینه شده تحت «ستم» و «سلطه»ی سیستماتیک جنین عملی را انجام می‌دهند.
این نشریه گفته است که عناصر این پدیده در افغانستان کنونی وجود دارد؛ اگر «جنسیت» به‌جای «نژاد» و «افغانستان» به‌جای «آفریقای جنوبی» جای‌گزین شود.
شورای امنیت سازمان ملل متحد قرار است نشستی را در ماه دسامبر (همین ماه) پیرامون افغانستان برگزار کند. نشریه «دهیل» می‌گوید که این سازمان باید به‌عنوان بخشی از بررسی خود، زبانی را به معاهده اضافه کند تا «آپارتاید جنسیتی» را نیز در بر گیرد.
این نشریه گفته است: «ما باید با زنان افغانستانی، کارشناسان حقوق بین‌الملل و فعالان حقوق بشر بپیوندیم تا از کشورهای عضو سازمان ملل متحد برای اقدام و تدوین ‘آپارتاید جنسیتی’ در قوانین بین‌المللی دفاع کنیم».
در مطلب منتشر شده آمده است؛ تدوین «آپارتاید جنسیتی» در حقوق بین‌الملل، طالبان را به پایان‌دادن به سیستم «آپارتاید جنسیتی» خود سوق نمی‌دهد؛ اما باید کشورها را به اقدامات مشترک و فزاینده ترغیب کند، همان‌طور که در دهه‌ی ۱۹۹۰ با آفریقای‌جنوبی انجام دادند.
تلاش مشترک کشورها از جمله تحریم‌های دیپلماتیک و اقتصادی، تحریم‌های کیفری برای نقض قوانین بین‌المللی و حمایت از زنان افغانستانی کمک می‌کند. در نتیجه‌ی این تلاش‌ها، بیگانه‌گی طالبان را لایه‌بندی و این گروه را مجبور به پاسخ‌گویی می‌کند.
نشریهی «دهیل» گفته است؛ در حمایت از زنان افغانستانی تحت حکومت طالبان، کشورها باید از کسانی که در خارج از افغانستان به‌دنبال امنیت هستند، حمایت بیش‌تری کنند.
با این‌حال، گفته شدت که کنگره‌ی امریکا می‌تواند با به رسمیت شناختن پناهندگی یا پناهندگی برای زنان و دختران افغانستانی را تسریع و ساده کند. کنگره‌ی می‌تواند تعریف پناهنده را همان‌طور که در سال ۱۹۹۶ برای قربانیان سیاست تک‌فرزندی چین انجام داد، اصلاح کند.
گفتنی‌ست که تصمیم کنگره‌ی ایالات متحد، می‌تواند هر زنی را که تحت سیستم «آپارتاید جنسیتی» طالبان زندگی کرده‌اند یا از بازگشت به این کشور می‌ترسد، مورد آزار و اذیت قرار گرفته یا ترس موجهی از آزار و شکنجه دارد و با تعریف پناهندگی بر اساس عضویت در یک گروه اجتماعی خاص مطابقت دارد، حمایت کند.
در این مطلب گفته شده است؛ اگرچه دولت ایالات متحده افغانستانی‌های را که در جنگ علیه طالبان کمک کرده‌اند، در اولویت قرار داده است؛ اما زنان افغانستانی به عنوان یک گروه نیاز به حمایت نیاز دارند.
«دهیل» می‌گوید؛ «آپارتاید جنسیتی» نقض همه‌جانبه‌ی حقوق بشر است. باید در قوانین بین‌المللی مدون شود تا دولت‌ها را برای پاسخ‌گویی به رژیم طالبان و حمایت از این تصمیم که هر زنی که تحت سیستم آپارتاید جنسیتی طالبان زندگی می‌کند یا در ترس از بازگرداندن زندگی می‌کند، یک پناهنده در ابتدا نیاز به حمایت دارد.
این صحبت‌ها در حالی می‌شود که طالبان اخیرا صدا و چهره‌ی برهنه زنان را در ملاءعام ممنوع کرده‌اند. این گروه دستور داده‌اند که در خارج از خانه، زنان باید صورت و بدن خود را به‌طور کامل بپوشانند و با محرم مرد همراه باشند.
