دغدغه‌ی نان و مبارزه‌ی زنان 

یک کارآفرین زن در هرات، با سرمایه‌ی ابتدایی ۷۰ هزار افغانی شرکت تولید مواد شوینده را ایجاد کرده است. او توانسته برای زنان سرپرست‌خانواده، بیجا‌شده‌‌های داخلی و دختران بازمانده از آموزش، زمینه‌ی کار را فراهم کند. 

ثریا دقیق، مسوول شرکت تهیه و تولید محصولات شوینده‌ی «دقیق کلوریا» است. او کارش را چهار سال پیش، در زمان همه‌گیری کرونا شروع کرد. اکنون در این مکان حدود ۱۰ نفر از زنان نان‌آور خانواده‌ها و دخترانی که به دستور طالبان از آموزش رسمی به‌دور مانده‌اند، فعالیت دارند. 

وی در مورد ایجاد این شرکت در صحبت با خبرگزاری بانوان افغانستان چنین می‌گوید: «با سرمایه‌ی ابتدایی و تیم متعهد، ما توانستیم برای بار نخست حدود دو تُن روغن تولید کنیم که در صنعت صابون‌سازی از آن استفاده می‌شود. روزهای نخست، کارهای ما به شکل‌ سنتی بود که سپس با خرید وسایل تولیدات خود را افزایش داده‌ایم».

کارکنان زن در این صنعت می‌گویند که آنان برای تولید و تهیه‌ی شوینده‌ها از روغن خشخاش، زیتون، کرچک و سایر روغن‌های حیوانی و نباتی مانند روغن کنجد و ذرت استفاده می‌کنند. به‌گفته‌ی آنان تمامی مواد خام در تهیه و‌ تولید شوینده‌ها از افغانستان است و آنان نیاز به وارد کردن مواد خام از خارج از کشور را ندارند.

زنان در این شرکت روغن‌های یاد شده را باهم ترکیب می‌کنند تا جای‌گزین مواد خام شود. خانم دقیق می‌گوید: «سپس ما از این روغن‌ها برای تهیه‌ی محصولات مانند شامپو‌ گیاهی گوهر ناز، صابون‌های مختلف مانند صابون آویشن، انار، صابون‌های روشن کننده‌ی پوست و صورت، مایع ظرف‌شویی و لباس‌شویی و هم‌چنین شامپو‌های مخصوص برای فرش به‌دست می‌آید».

ثریا دقیق، در مورد حجم تولیدات شرکت دقیق کلوریا چنین می‌گوید: «روزانه ۲ تن مواد ازجمله مایع ظرف‌شویی، لباس‌شویی و شامپو‌های گیاهی تولید می‌کنیم».

حبیبه احمدی*، از میان کارکنان این شرکت است که مدت سه سال می‌شود سرگرم تهیه و تولید شوینده است. او در صحبت با خبرگزاری بانوان افغانستان می‌گوید: «پیش از پیوستن به این شرکت، مصروف خیاطی بودم. هدف از کار در اینجا، حمایت از خانواده و فرزندانم است. کار کردن در این شرکت، تاثیر خوبی روی اقتصاد خانواده‌ام داشته است».

مسوول این شرکت نیز هدف از ایجاد این مرکز تولیدی را حمایت از رشد صنعت در افغانستان و ایجاد زمینه‌ی کار برای زنان نان‌آور خانواده‌ها خوانده و می‌گوید: «در کنار این‌که زنان یاد می‌گیرند چگونه کار کنند، آمدن در این مکان به آنان کمک می‌کند تا در اجتماع حضور داشته و مانند مردان در جامعه فعالیت داشته باشند».

ملاله کریمی*، کارمند دیگر در این شرکت است. او سرپرست خانواده ندارد. مدت ۲ سال است که در اینجا کار می‌کند تا نیازهای مالی خانواده را فراهم کند. 

خانم کریمی در صحبت با خبرگزاری بانوان افغانستان می‌گوید: «مجبور هستم کار کنم تا خرج خود و فامیل را تهیه کنم. از کار کردن در این شرکت خرسند هستم زیرا یک محیط زنانه است. امیدوارم که در آینده بتوانم برای خودم سرمایه جمع کرده و مرکز تولیدی شخصی داشته باشم».

مسوول این شرکت باورمند است که صنعت در افغانستان به‌ویژه صنعت‌های که به رهبری زنان است، رشد می‌کند. او در مورد هدف‌های خود در آینده می‌گوید: «پلان دارم تا شرکت‌های زنجیره‌ی را در ولایات مختلف افغانستان ایجاد کنم تا دختران که از درس و آموزش باز مانده‌اند، زمینه‌ی کار و خودکفا شدن شان فراهم شود».

مروه جسور، استاد در یکی از دانشگاه‌های خصوصی در کابل و آگاه امور اقتصادی در صحبت با خبرگزاری بانوان افغانستان، خودکفایی زنان را در رشد صنعت، افزایش درآمد خانواده‌ها و حضور پررنگ آنان در اجتماع، مهم دانسته و می‌گوید: «زنان توانایی مدیریت هر نوع تجارتی را دارند. آنان با استعداد، هوش و ذکاوت فکری که دارند؛ می‌توانند در تمامی عرصه‌های شغلی خلاقیت به خرج داده و بهترین محصولات را تولید کنند».

به‌باور خانم جسور، زنان به پشتی‌بانی خانواده‌ها و حمایت حکومت نیازمند استند. زیرا رشد و خودکفایی زنان باعث رشد جامعه و عدم وابسته‌گی کشور به کشورهای بیرونی شده و سطح واردات در افغانستان نیز کاهش می‌یابد. 

پس از به‌قدرت رسیدن دوباره‌ی طالبان بر افغانستان، و منع کار زنان, شماری از آنان به ایجاد شغل‌های آزاد از جمله راه‌اندازی تجارت‌های کوچک رو آورده‌اند. امأ زنان کارآفرین از نبود بازار کار، قیمت بودن مواد خام و محدودیت‌های روزافزون طالبان بر کار شان شکایت دارند.

برنامه‌ی انکشافی سازمان ملل‌ متحد، گزارشی را منتشر کرد که شامل نظریات ۳‌هزارو ۱۰۰ کارآفرین زن در افغانستان است. این گزارش درباره‌ی پشت‌کار و تاب‌آوری زنان کارآفرین در نزدیک به سه سال تحت حاکمیت طالبان، منتشر شده است. به‌گفته‌ی سازمان ملل، ۷۳ درصد کارآفرین‌های زن نمی‌توانند بدون محرم مرد از خانه بیرون بروند.

بر اساس گزارش سازمان ملل در افغانستان تحت حاکمیت طالبان که ۱۵.۸ میلیون نفر نیازمند کمک‌های بشردوستانه‌اند، با کاهش میزان اشتغال زنان و رسیدن به ۶ درصد، کارآفرینی به مثابه‌ی راه نجات زنان و دختران ظاهر شده است.