ترویج خشونت و زن‌ستیزی زیر نام دین و شریعت

باف سنتی جامعه‌ی افغانستان و نرخ بالای بی‌سوادی باعث شده است که سخنان عالمای دین بر مردم تاثیرگذاری زیادی داشته باشد. اخیر سخنان یحیا عنابی، یکی از ملاهای طرف‌دار طالبان در رابطه به حجاب زنان و رویه‌ی طالبان، میان فعالان حقوق زن واکنش برانگیز شده است. برخی از زنان گفته‌اند که این‌گونه افراد با استفاده از دین و شریعت، خشونت و زن‌ستیزی را در اجتماع ترویج می‌کند. از سوی دیگر برخی از فعالان حقوق بشر از سکوت عالمان دین در نزدیک به سه سال گذشته انتقاد کرده و گفته‌اند که ملاها در این مدت با وجود جای‌گاه اجتماعی شان و آگاهی از ناهماهنگی رفتار طالبان به اساسات دین، سکوت کرده‌اند.

رخشانه رضایی، بنیان‌گذار جنبش مقتدر و فعال حقوق بشر می‌گوید که زنان افغانستانی سال‌هاست که قربانی نبود عدالت اجتماعی شده است. وی، با اشاره به سخنان اخیر عنابی می‌گوید که این اظهارات نشان‌دهنده‌ی «اوج ظلم، دیدگاه زن‌ستیزانه، تحقیر و توهین» به زنان و دختران است. وی هم‌چنان می‌افزاید که این ملای طرف‌دار طالبان در منبر بحث «نادرست و ناگاهانه» از دین کرده است.

به گفته‌ی این فعال حقوق بشر، زنان و دختران در افغانستان سال‌هاست که قربانی تفسیرها و تبلیغ‌های نادرست چنین ملاها شده است. وی از سایر عالمای دین می‌خواهد که در برابر چنین اظهار نظرها سکوت نکنند.

خانم رضایی با اشاره به سیاست‌های طالبان در برابر زنان و دختران در نزدیک به سه سال گذشته می‌افزاید که زنان به‌گونه‌ی «بی‌رحمانه» از اجتماع حذف و از تمام حقوق شان نیز محروم اند. وی از جهان اسلام می‌خواهد که به وضعیت حقوق بشری به‌ویژه وضعیت زنان و دختران در حاکمیت طالبان توجه‌ی جدی داشته باشند.

خانم رضایی می‌گوید که براساس فرمان‌های «ناردست و غلط» طالبان و افراد وابسته به این گروه، زنان و دختران در سه سال گذشته در حبس خانگی به سر می‌برند. 

مریم معروف آروین، فعال حقوق زن و مسوول جنبش شنبه‌های ارغوانی سکوت عالمای دینی در برابر رفتار طالبان با زنان و دختران را پرسش برانگیز عنوان کرده و ابراز امیداوری می‌کنند که آنان در چنین وضعیتی سکوت نکنند.

خانم آروین می‌افزاید: «برای ما هم پرسش‌ برانگیز است که دیگر چه جنایتی توسط طالبان زیر عنوان تطبیق شریعت علیه مردم افغانستان به‌ویژه زنان و دختران افغانستانی، اقوام آسیب‌پذیر از سیاست‌های طالبان و اقلیت‌های مذهبی صورت بگیرد که عالمای دینی در داخل افغانستان وجدان شان بیدار شود و در برابر این سو استفاده‌ی عظیم/بزرگ توسط طالبان و جنایات این گروه ایستادگی بکنند».

مسعوده کوهستانی، یکی دیگر از فعالان حقوق بشر سخنان یحیا عنابی را «زن‌ستیزانه» عنوان کرده و تاکید دارد که بیان چنین حرف‌ها در محضر عام، توهین به انسانیت و دین می‌باشد. وی می‌افزاید: «لطفا در مقابل ظلم، جهل و جهالت خاموش نباشید».

حلیمه پژواک، فعال حقوق زن بر این باور است که طالبان دین را وسیله‌ی برای استمرار حاکمیت شان قرار داده و زیر نام دین «جنایت» می‌کنند. خانم پژواک می‌افزاید که طالبان با زور تفنگ به حاکمیت شان بقا می‌دهد. «تحت نام دین از هیچ نوع جنایت ضد بشری ابا نورزیده اند. به خود اجازه می‌دهند، فتوا صادر کنند، قتل و تجاوز کنند. ازدواج‌های اجباری و محکمه‌های صحرای صورت بگیرد.»

این فعال حقوق زن با اشاره به سیاست‌های طالبان و سکوت ملاها در برابر وضعیت موجود می‎گوید که این سکوت آنان «جفا» در حق مردم افغانستان است. وی می‌افزاید که این وضعیت باعث شده که اعتماد مردم به دین کاهش یابد. 

از سوی دیگر گروه اعتراضی زنان موسوم به «جنبش زنان مقتدر افغانستان» نیز با نشر اعلامیه‌ای سخنان اخیر ملا عنابی را «تقبیح» و آن‌را «بی‌شرمانه» عنوان می‌کند.

جنبش زنان مقتدر افغانستان با نشر اعلامیه‌ای در شبکه‌ی اجتماعی فیس‌بوک نوشته است که تشویق جامعه به خشونت، خیانت به انسانیت است. 

اعضای جنبش زنان مقتدر گفته است که افراد «فرصت‌طلب و استفاده‌جو» دین را وسیله‌ی برای اعمال خواست‌های نامشروع شان ساخته و با فتواهای که بنیاد دینی و شرعی ندارد؛ جامعه و مردم افغانستان را به خشونت و زن‌ستیزی تشویق می‌کند.

در بخش از این اعلامیه آمده است: «فتوای نابخردانه‌ی ملا عنابی که اساس و ریشه در جهل و بی‌سوادی دارد؛ عمق دشمنی و زن‌ستیزی را نشان می‌دهد». آنان افزوده که بیان چنین اظهاراتی هرگز نمی‌تواند که جرات مبارزه و مقاومت مردم افغانستان به‌ویژه زنان و دختران را سلب کند.

این جنبش اعتراضی زنان هم‌چنان بیان کرده‌اند که جامعه‌ی سنتی همواره به دلیل‌های «غیر شرعی و غیر انسانی» زنان و دختران را مورد خشونت قرار داده است. زنان معترض در اعلامیه‌ی تاکید کرده‌اند که آنان هم‌چنان برای دست‌یابی به حقوق شان به مبارزه و دادخواهی‌شان ادامه می‌دهند.

این واکنش‌ها پس از آن مطرح شد که یحیا عنابی، یکی از ملاهای طرف‌دار طالبان در یکی از خطبه‌هایش گفته است که طالبان به‌جای این‌که دختری را در زندان برهنه کرده است باید او را در یکی از جاده‌های عمومی کابل برهنه می‌کرد. 

این ملای طرف‌دار طالبان گفته است: «حکومت باید این زن را بر پشت موتر می‌بست و در سرک‌های خامه می‌کشید تا به زنانی که آزادی می‌خواهند، عبرت می‌شد».

این ویدیو از سوی شماری از کاربران شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است. برخی از فعالان حقوق بشر گفته اند که این اظهارات در واکنش به افشاگری زرمینه پریانی از زندان طالبان مطرح شده است.

پیش از این زرمینه پریانی، یکی از زنان معترض که 45 روز را در زندان طالبان سپری کرده با نشر ویدیوی گفته بود که طالبان او و زنان دیگر را در زندان برهنه کرده است.

با این حال، این برای نخستین بار نیست که عالمان دینی در منبر مسجد و مکان‌های عمومی چنین سخنانی را بیان می‌کند. پیش از این در سال 1393، فرخنده ملک‌‍زاده براساس اظهارات یکی از ملاها مورد حمله‌یی مردان قرار گرفت و جان‌باخت.