زنان زیر سایهی فقر؛ نیم جمعیت افغانستان نیازمند کمکهای بشردوستانه
آینور سعیدپور
دفتر هماهنگکنندهی کمکهای بشردوستانهی سازمان ملل متحد (اوچا) اعلام کرده است که اگر بودجهی کافی در اختیار این نهاد قرار نگیرد؛ فقر و گرسنگی در افغانستان تشدید میشود. در صورت عدم تاامین بودجه بیش از یک میلیون کودک و ۷۰۰ هزار زن باردار و شیرده در معرض خطر ابتلا و مرگومیر ناشی از سوءتغذیه قرار میگیرند. برخی از زنانی که سرپرست خانوادههای شان استند؛ میگویند که با محدودیتهای طالبان و ممنوعیت کار در وضعیت دشوار اقتصادی قرار دارند.
اوچا با نشر گزارشی گفته است که در نزدیک به سه سال گذشته و پس از حاکمیت طالبان بیش از نیمی از جمعیت افغانستان، ۲۳.۷ میلیون نفر که ۹.۲ میلیون آنان کودکان اند، به کمکهای بشردوستانه نیاز دارند.
براساس آمار اوچا، اکنون ۱۲.۴ میلیون نفر در این کشور با ناامنی غذایی مواجه هستند. همچنان ۴۸ درصد مردم افغانستان زیر خط فقر زندگی میکنند.
محدودیتهای طالبان بر زنان و تشدید فقر
این نهاد سازمان ملل متحد گفته است که تحمیل سیاستهای محدودکننده از سوی طالبان بر حقوق و آزادیهای اساسی زنان و دختران، مانع دسترسی آنان به کمکهای بشردوستانه، خدمات و همچنین مشارکت آنان شده است.
اوچا از آمار بلند نیازمندان در افغانستان و کمبود بودجه برای امدادرسانی نیز هشدار داده است.
در این گزارش آمده است که ۸۰ درصد دریافتکنندگان کمکهای بشردوستانه زنان و کودکان اند؛ کاهش بیشتر بودجه نیز به شدت زنان و کودکان را متاثر میکنند.
دفتر هماهنگکنندهی کمکهای بسردوستانهی سازمان ملل افزوده که کمبود بودجه، ممنوعیتهای موجود برای زنان در نیروی کار و فعالیتهای آگاهیرسانی به طور قابلتوجهی بر نقاط ارایهی خدمات تأثیر گذاشته است. این محدودیتها ۱.۳ میلیون زن و دختر نیازمند را متاثر کرده است.
زنان سرپرست خانوادهها؛ دستبهگیربان فقر و تنگدستی
نگرانیها از کمبود بودجه و تاثیری آن بر زنان و دختران در حالی مطرح میشود که طالبان کار زنان در بیشتر نهادهای دولتی، سازمانهای داخلی و خارجی ممنوع کرده است. بر اساس آمار دفتر مشاورهای سازمان ملل بیش از ۹۴ درصد زنان افغانستانی خارج از نیروی کار است. بیکاری زنان را از نظر اقتصادی به مردان خانواده وابسته میکنند. از سوی دیگر زنانی که سرپرست خانواده میگویند که بهدلیل ممنوعیت کار در وضعیت “اسفناک” اقتصادی بهسر میبرند.
یلدا یوسفزی -نام مستعار- سرپرست خانواده است. او دانشآموختهی رشتهی علوم اجتماعی دانشگاه کابل میباشد. پس از فراغت از دانشگاه و پیش از سفوط نظام جمهوری در یکی از موسسههای خارجی میکرد. با معاش ماهواری که از این طریق بهدست میآورد؛ خرجومصرف خود و خانوادهاش را تاامین میکرد.
همزمان با تغییر نظام سیاسی، زندگی او نیز دگرگون میشود. یلدا، مانند صدها زن دیگر براساس فرمان طالبان بیکار و خانهنشین میشود. “پس از سقوط جمهوریت مه هم مانند هزاران زن و دختر دیگر افغانستانی از وظیفه باز ماندم. قسمیکه شما هم میدانید با حاکمیت طالبان کار برای خانمها منع شد و فعلا بیش از ۹۷ درصد خانمهای افغانستانی بیکار استند.”
علاوه بر اینکه خانم یوسفزی تنها منبع درآمداش را از دست داده است؛ میگوید مجبور شده مصرفهایش را به حداقل کاهش دهد. به گفتهی یلدا این وضعیت باعث شده که وی دچار مشکلهای روانی، استرس، سردرد و اضطراب شود.
یوسفزی بر این باور است که ممنوعیت کاری زنان و دختران، فقر و گرسنگی را بیشتر از پیش در کشور تشدید کرده است.
پیامدهای کمبود بودجه و تاثیر آنان بر زنان
در حالیکه ۱.۴ میلیون دختر از آموزشهای بالاتر از صنف ششم محروم استند؛ در صورتیکه بودجهی مورد نیاز اوچا تاامین نشود؛ ۳۰۰ هزار کودکی که اکنون در صنفهای آموزش مبتنی بر جامعه ثبت نام کردهاند؛ از دسترسی به آموزش ابتدایی محروم میشوند. اوچا، هشدار داده که در نتیجه، این کودکان در معرض خطر بیسوادی، کار کودکان، ازدواج زودهنگام و همچنان آنان را در معرض خشونتهای جنسیتی قرار میدهند.
به گفتهی اوچا از میان ۳.۱ میلیارد دالر وعده شدهی جامعهی جهانی برای کمکرسانی به مردم افغانستان، اکنون تنها ۶۱۳.۶ میلیون آن برای این نهاد رسیده است.
دفتر هماهنگکنندهی کمکهای بشردوستانهی سازمان ملل متحد افزوده که در نتیجهی کاهش بودجه ۱.۴ میلیون مادر باردار و فرزندانشان غذاهای تخصصی برای جلوگیری از سوءتغذیه دریافت نخواهند کرد.
همچنان، بیش از ۶ میلیون نفر دسترسی به خدمات و اطلاعات بهداشتی نجاتدهنده و حیاتی را از دست میدهند.
اکنون بیش از ۲۰۰ مرکز بهداشتی ثابت و سیار که به ۲.۲ میلیون نفر خدماترسانی میکنند؛ ممکن است بسته شوند.
در حالیکه ۱۸۰ مرکز صحی که در سال جاری بهدلیل کاهش بودجه فعالیت خود را متوقف کردهاند و دسترسی به مراقبتهای صحی اولیه را برای حدود ۲.۱ میلیون افغانستانی آسیبپذیر محدود میکند.
اوچا در این گزارش گفته است که بیش از ۲.۶ میلیون کودک و خانوادههای آنان در معرض خطر از دستدادن فعالیتهای حیاتی حفاظت از کودکان مانند افزایش آگاهی، ظرفیتسازی برای کارکنان زن و مدیریت یکپارچهی پرونده بهویژه برای دختران هستند که بهدلیل سیاستهای طالبان و محدودیتهای بودجه کاهش یافته است.
براساس آمار سازمانهای جهانی افغانستان یکی از بدترین بحران بشری را در سطح جهان تجربه میکند. از سوی دیگر، تحولات سیاسی، تعزیرات بانکی، انزوای سیاسی و اقتصادی باعث شده است که فقر در افغانستان تشدید شود.
سیاستهای طالبان بر زنان و دختران نیز یکی از عاملهای بحران بشری در افغانستان پنداشته میشود. برنامهی توسعهی سازمان ملل گفته که ممنوعیت کاری زنان یکی از عاملهای فقر در افغانستان است. همچنان ممنوعیت کاری زنان سالانه شش میلیون تا یک میلیارد دالر به اقتصاد افغانستان آسیب میرساند.