طرح پروندهی به دیوان بین‌المللی دادگستری برای بررسی وضعیت زنان افغانستانی
حدیث حبیب‌یار
فرشته عباسی، پژوهش‌گر دیدبان حقوق بشر مقاله‌ی خود را درمورد طرح پروندهی به دیوان بین‌المللی دادگستری تحت کنوانسیون “رفع هرگونه تبعیض علیه زنان”، برای پاسخ‌گویی طالبان و بررسی وضعیت زنان منتشر کرده و می‌گوید که وضعیت زنان و دختران افغانستانی به نقطه‌‌ای بحرانی رسیده‌است.
فرشته عباسی، روز (چهارشنبه، ۲۰ سرطان) در برگه‌ی اجتماعی اکس‌اش با نشر مقاله‌ای گفته که بازگشت طالبان به قدرت نه تنها سال‌ها پیش‌رفت در زمینه‌ی حقوق زنان در کشور را معکوس کرده، بلکه زنان افغانستانی را به “عصر تاریک” دیگری مملو از سرکوب و حذف شدید کشانده است.
در بخشی از این مقاله آمده‌است که طالبان آزادانه معاهدات بین‌المللی حقوق بشری که افغانستان تصویب کرده از جمله کنوانسیون رفع هرگونه تبعیض علیه زنان را نقض می‌کنند. “اکنون رژیمی سرد و بی‌رحمی از تبعیض و خشونت جنسیتی نظام‌مند حاکم افغانستان است”.
بانو عباسی در مقاله‌ی خود بیان کرده که حقوق زنان و دختران افغانستانی در همه‌ی عرصه‌های زندگی از جمله آزادی بیان، گشت‌و‌گذار، تجمع مسالمت‌آمیز، حق اشتغال، مشارکت سیاسی، مراقبت‌های بهداشتی و آموزش محدود شده است.
او نگاشته‌است که افغانستان تنها کشوری‌ست در جهان که در آن دختران از آموزش‌های متوسطه و عالی محروم هستند. “زنان در سراسر این کشور در انزوا و اختناق به‌سر می‌برند و وضعیت خود را «زندگی در شرایط زندان‌گونه» توصیف می‌کنند”.
در ادامه‌ی این مقاله آمده که نمایندگان ویژه‌ی سازمان ملل نتیجه‌گیری کرده‌اند که در هیچ جای دیگر جهان حمله‌هایی مانند “حمله‌ی طالبان”، تا این حد گسترده، نظام‌مند و همه‌جانبه به حقوق زنان و دختران صورت نگرفته است.
هم‌چنان در بندی از این مقاله تصریح شده، باوجود این که هیچ نوع قانونی برای تأمین حقوق زنان در افغانستان در دست‌رس نیست، باز هم جامعه‌ی بین‌المللی بارها “آزار و شکنجه‌ی” نظام‌مند طالبان علیه زنان و دختران را محکوم کرده است.
فرشته عباسی، نگاشته که تاکنون هیچ مسیر قانونی بین‌المللی برای تضمین حقوق زنان و دختران در افغانستان دنبال نشده است؛ اما امیدوار است که دیوان بین‌المللی دادگستری بستر بالقوه‌ای باشد که در آن به صدای زنان افغانستان گوش داده شود.
در بخشی دیگر از این مقاله نگاشته شده که در میان وضعیت “دل‌خراش” زنان و دختران افغانستانی، دیوان بین‌المللی دادگستری گزینه‌ای جدیدی برای عدالت و پاسخ‌گویی طالبان ارائه خواهد داد و همان قسم که این گروه به صورت واضح تعهد‌های خود تحت کنوانسیون رفع هرگونه تبعیض علیه زنان را نادیده می‌گیرند، سایر کشورهای عضو این کنوانسیون فرصتی دارند تا در تلاش جهانی برای حقوق برابر زنان افغانستانی در حرکتی تاریخی پیش‌گام شوند.
بانو عباسی تاکید کرده دیوان بین‌المللی دادگستری باید هرچه زودتر زمینه‌ی هم‌کاری محکمه‌ی بین‌المللی جزایی، صلاحیت قضایی جهانی و ابزارهایی مانند مأموریت گزارش‌گر ویژه سازمان ملل در افغانستان را فراهم کند، تا بتوانند یکدیگر را در تهیه‌ی شواهد موجود از وضعیت زنان و دختران در داخل افغانستان هم‌کاری کنند.
در مقاله بیان شده‌است که این پرونده یک نقطه عطف تاریخی خواهد بود، زیرا برای اولین بار کنوانسیون رفع هرگونه تبعیض علیه زنان، برجسته‌ترین معاهده حقوق زنان در جهان را توسط دیوان بین‌المللی دادگستری مورد بررسی قرار خواهد داد.
این پژوهش‌گر دیدبان حقوق بشر هم‌چنان افزوده که این پرونده فرصت قابل توجه‌ی برای تقویت اصل برابری جنسیتی تحت حقوق بین‌الملل فراهم می‌کند، نه فقط برای افغانستان، بلکه در سطح جهانی.
طالبان با تسلط دوباره‌ی شان در آگست ۲۰۲۱ بر افغانستان، بیش‌از ۵۰ فرمان محدود‌کننده بالای زنان و دختران وضع کرده‌اند. اکنون زنان در این کشور از تمام حقوق ابتدایی خود از جمله حق آموزش، کار، سفر، تفریح و مشارکت‌های سیاسی محروم هستند.
این در حالی‌ست که سه سال می‌شود که گروه طالبان از سوی کشورهای جهان به نقض‌کننده‌‌گان حقوق بشر در افغانستان متهم هستند.
