نشست سازمان ملل و جامعه‌ی مدنی؛ حاشیه‌ای و غیرقابل قبول برای زنان
آی‌نور سعیدپور
رزماری دی‌کارلو، معاون دبیرکل سازمان ملل متحد در امور سیاسی و صلح گفته است که حقوق بشر به‌ویژه حقوق زنان و دختران بخش جدایی‌ناپذیر همه‌ی بحث‌های این سازمان در مورد افغانستان است. وی افزوده که رعایت حقوق زنان و دختران جز از مسایل داخلی افغانستان نیست؛ بلکه افغانستان تعهدات بین‌المللی را امضا کرده که باید بر رعایت آن متعهد باشد. از سوی دیگر برخی از فعالان حقوق بشر بار دیگر سازمان ملل را به “سرکوب و به‌حاشیه‌راندن” زنان و دختران افغانستانی متهم کرد.
معاون دبیرکل سازمان ملل روز (سه شنبه، ۱۲ سرطان)، پس از پایان جلسه‌ای که با شماری از زنان و جامعه‌ی مدنی داشت در یک نشست خبری این بحث‌ها را “مهم و مفید” عنوان کرد.
نمایندگان سازمان ملل، برخی از نمایندگان ویژه‌ی کشورها، نمایندگان زنان و جامعه‌ی مدنی در مورد حقوق زنان، اقلیت‌ها، آموزش دختران، رسانه‌ها، تجارت و هم‌چنان تعامل جامعه‌ی جهانی با طالبان گفت‌وگو کرده‌اند.
خانم دی‌کارلو افزوده که جامعه‌ی مدنی افغانستان یک‌پارچه نیست و دیدگاه‌های که در این جلسه مطرح شده تنها بخشی از این روند است. به گفته‌ی خانم دی‌کارلو نیاز به ایجاد اعتماد میان همه طرف‌هاست و این روند نیاز به صبر و زمان دارد.
گفتنی‌ست که این نشست پس از نشست اصلی دوحه، برگزار شده است. زبیده اکبر، حبیبه سرابی و نبیله مصلح پیش از پیش دعوت سازمان ملل را برای شرکت در این نشست رد کرده و آن‌را حاشیه‌ای عنوان کرده بودند. نمایندگان ویژه همه کشورهای شرکت‌کنند‌ه‌ی سومین نشست دوحه نیز در این جلسه حضور نداشتند. به گفته‌ی رزماری نمایندگان ۱۵ کشور در آن شرکت کرده بودند. معاون دبیرکل، شرکت در این نشست را اختیاری عنوان کرده و افزوده که برخی از نمایندگان به دلیل برنامه‌های دیگر شان پیش از این جلسه محل را ترک کرده است.
هم‌چنان هشت نفر از نمایندگان جامعه‌ی مدنی و زنان به صورت حضوری و آنلاین در این نشست شرکت کرده‌اند. سازمان ملل درمورد هویت این نمایندگان چیزی نگفته و آن‌را “حریم خصوصی” عنوان کرده است.
رزماری دی‌کارلو، تصریح کرده است که در نشست‌های اصلی نیز آنان مسایل حقوق زنان را مطرح کرده‌اند. به گفته‌ی وی پیش‌رفت تجارت با ممنوعیت کار زنان ممکن نیست و از سوی دیگر زنان و دختران نیز از مواد محدر متضرر شده‌اند.
تجار‌ت‌های خصوصی، بانک‌داری و مواد مخدر از موضوع‌های مورد بحث در سومین نشست دوحه بود.
به گفته‌ی خانم دی‌کارلو، حقوق زنان و دختران افغانستانی تنها مساله‌ی داخلی این کشور نیست؛ زیرا افغانستان تعهدات و موافقت‌نامه‌های بین‌المللی را امضا کرده که باید بر آن متعهد باشد. خانم دی‌کارلو تاکید کرده که پابندی به این تعهدات ربطی به تغییر حکومت ندارد که سازمان ملل متحد نیز این موضوع را با طالبان به وضاحت بیان کرده است.
ذبیح‌الله مجاهد، سخن‌گوی طالبان که رهبری هیات تعیین‌شده‌ی این گروه را در نشست دوحه برعهده داشت؛ در جمع از خبرنگاران در حاشیه‌ای این نشست گفته که حقوق زنان جز از مسایل داخلی افغانستان است. به گفته‌ی وی جای بحث در مورد این موضوع نشست‌های بین‌المللی نیست.
زنان: سازمان ملل در سرکوب زنان افغانستانی دست دارد
از سوی دیگر برخی از فعالان حقوق زن، می‌گویند که سازمان ملل متحد با دعوت طالبان در یک نشست بین‌المللی و گفت‌وگو با این گروه یکی از “بزرگ‌ترین اشتباه‌های راه‌بردی” خودش را انجام داده است.
حلیمه پژواک، فعال حقوق زن با اشاره به نشست سازمان ملل و فعالان مدنی، آن‌را حاشیه‌ای عنوان کرده و می‌افزاید که شرکت کنندگان این نشست از زنان و دختران افغانستانی نمایندگی نمی‌کند. وی مدعی است که زنان شرکت کننده براساس خواست سازمان ملل گزینش شده است. خانم پژواک می‌افزاید که در نشست‌ها باید نمایندگان زنان معترض حضور داشته باشند.
از سوی دیگر فوزیه کوفی، نماینده‌ی پیشین پارلمان افغانستان نیز از سومین نشست دوحه و سخنان رزماری دی‌کارلو انتقاد کرده است. خانم کوفی خطاب به دی‌کارلو گفته نباید از واژه‌ی حقوق زنان در این بازی سیاسی استفاده شود.
به باور خانم کوفی، حقوق زنان برای سازمان ملل معنایی ندارد. وی افزوده که زنان و دختران افغانستانی تلاش خواهند که خودشان راه‌شان را پیدا کند. به گفته‌ی فوزیه کوفی اکنون سازمان ملل و جامعه‌ی جهانی دست‌به‌دست هم داده‌اند که زنان را به حاشیه رانده و آنان را در معرض سرکوب بیش‌تر قرار دهند.
مریم معروف آروین، فعال حقوق زن و مسوول جنبش شنبه‌های ارغوانی می‌گوید که در این نشست تنها بحث حذف زنان مطرح نیست؛ بلکه سازمان ملل جز طالبان همه‌ی مردم افغانستان را از این نشست حذف کرد. وی تاکید دارد که طالبان مشروعیت داخلی ندارند و به هیچ صورت از مردم افغانستان نمایندگی نمی‌کند.
به گفته‌ی این فعال حقوق زن سومین نشست دوحه برای زمینه‌سازی تعامل جامعه‌ی جهانی با طالبان از سوی سازمان ملل تنظیم شده است. خانم آروین می‌افزاید این سازمان تلاش دارد که روابط طالبان را با کشورهای غربی گسترش و توسعه دهد.
مسوول جنبش شنبه‌های ارغوانی هم‌چنان با اشاره به سومین روز نشست دوحه که به گونه‌ی غیر رسمی و خارج از آجندای اصلی برگزار شد؛ می‌افزاید که شرکت‌کنندگان از زنان و جامعه مدنی نمایندگی نمی‌کنند؛ بلکه بیش‌تر براساس منافع سازمان ملل و طالبان در این نشست حضور داشتند.
سازمان ملل سومین نشست دوحه را با حضور نمایندگان ۲۸ کشور و سازمان بین‌المللی بدون زنان و دختران برگزار کرد. این نشست با انتقادهای تند فعالان حقوق بشر، سیاست‌مداران، زنان معترض و فعالان حقوق زن مواجه شد. جنبش‌های مختلف اعتراضی این نشست را تحریم کرده بودند.
