وضعیت زنان در افغانستان؛ محور گفت‌وگو در نشست شورای امنیت
هفتادوهشتمین نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد در مورد وضعیت افغانستان، با ارائه‌ی گزارش سه ماهه‌ی آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد در مورد تحولات سیاسی، امنیتی، هم‌کاری‌های منطقه‌ای، حقوق بشر، اوضاع اقتصادی، کمک‌های بشردوستانه و مبارزه با مواد مخدر در افغانستان، برگزار شد. او در این گزارش از عملکردهای طالبان علیه زنان افغانستانی به‌ویژه ممنوعیت آموزشی دختران بالاتر از صنف ششم نیز انتقاد کرده‌است.
نشست شورای امنیت سازمان ملل به‌منظور بررسی گزارش سه ماهه‌ی دبیرکل این سازمان از وضعیت افغانستان، روز (جمعه، ۱سرطان) برگزار شده‌است. آنتونیو گوترش و روزا اوتنباویوا، دبیرکل و نمایندهی ویژه‌ی این سازمان در افغانستان در سخن‌رانی‌های خود به حضور زنان در نشست دوحه تاکید کردند و از طالبان خواستند که به ممنوعیت‌های خود علیه زنان و دختران پایان دهند.
آنتونیو گوترش، در این گزارش خود گفته‌است که طالبان، با ممنوعیت آموزشی دختران بالاتر از صنف ششم، سه سال می‌شود که مردم افغانستان را تشویق به فرستادن فرزندان شان در مدرسه‌های دینی می‌کنند.
او در این گزارش به وضعیت «رقت‌بار» زنان اشاره کرده و می‌گوید: “طالبان با هر نوع فعالیت مدنی و سیاسی برخورد شدید دارد”.
آقای گوترش هم‌چنان در گزارش خود سومین نشست دوحه از سوی سازمان ملل متحد را به‌دلیل حضور نداشتن زنان افغانستانی، جامعه‌ی مدنی و فعالان حقوق بشر محکوم کرده و آن را “نقض منشور جهانی حقوق بشر و قطع‌نامه‌های شورای امنیت سازمان ملل” خوانده‌است.
هم‌چنان روزا اوتنبایوا، نمایندهی ویژه‌ی دبیرکل سازمان ملل در افغانستان (یوناما) نیز در این نشست سازمان ملل سخن‌رانی کرده و از آن‌چه که “وخامت” وضع حقوق بشری در افغانستان خوانده می‌شود، ابراز نگرانی کرده‌است.
او با اشاره به ممنوعیت‌های آموزشی و کار زنان و دختران گفته‌است که تداوم این عملکردهای گروه طالبان علیه مردم افغانستان به‌ویژه زنان و دختران، پیامدهای “فاجعه‌باری” را برای این کشور درپی داشته است.
خانم اوتنبایوا در سخن‌رانی خود در پاسخ به سوالات خبرنگاران در مورد ممنوعیت آموزشی دختران گفته‌است: “طالبان بار قبل نیز با آموزش دختران مخالفت کردند. این گروه مانند ما و شما نیستند. طالبان از کوه‌ها و از جنگ آمده‌اند و تبدیل کردن آنان به کسانی که دور میز گفت‌وگو بنشینند و اصول ما را بپذیرند آسان نیست”.
این مقام سازمان ملل افزوده که پیوسته با وزیران طالبان در تماس است و در مورد آموزش دختران با آنان صحبت می‌کند. “برخی مقام‌های طالبان مخالف آموزش دختران نیستند و نمی‌دانند چرا این گروه دختران را از آموزش محروم کرده است. ممنوعیت آموزشی دختران، تنها تصمیم رهبر طالبان است”.
او هم‌چنان در سخن‌رانی خود به نشست سوم دوحه که قرار است در آخر همین ماه برگزار شود نیز اشاره کرده و حضور نمایندگان طالبان در این نشست را “مهم” ارزیابی کرده‌است.
نمایندهی ویژه‌ی دبیرکل سازمان ملل برای افغانستان، بیان کرده که نشست سوم دوحه یک «مکانیسم حیاتی» در جهت رسیدگی به مسائل مبرم افغانستان است و مشارکت طالبان در آن به معنی مشروعیت بخشیدن یا «عادی ساختن» روابط با آنان نیست.
اوتونبایوا گفت: «هدف این نشست تقویت گفت‌وگو بین مقام‌های حاکم در افغانستان (طالبان) و جامعه‌ی بین‌المللی در حالی است که افغانستان با چالش‌های پیچیده‌ی سیاسی، اقتصادی و بشردوستانه دست‌و‌پنجه نرم می‌کند.»
تاکید‌ها بر حضور “معنادار” زنان و جامعه‌ی مدنی در نشست دوحه
در همین حال نمایندگان بسیاری از کشورها که در این نشست شورای امنیت سازمان ملل حضور داشتند، بر آن‌چه که احیای حقوق بشر به‌ویژه حقوق زنان خوانده می‌شود تاکید کردند؛ اما بسیاری کشورهای دیگر، بدون اشاره به وضعیت حقوق زنان، بر آن‌چه که تعامل و گفت‌وگو با طالبان خوانده می‌شود، تاکید کردند.
نصیر احمد فایق، سرپرست نمایندگی افغانستان در سازمان ملل متحد در این نشست در واکنش به دعوت نمایندگان طالبان در نشست دوحه، می‌افزاید که حذف زنان، جامعه‌ی مدنی و فعالان حقوق بشر از این نشست به معنای “نقض قوانین حقوق بشری” است.
آقای فایق گفته است: “طالبان تحت هیچ شرایطی نمی‌توانند از مردم افغانستان نمایندگی کند. ما نباید خواسته‌های مشروع مردم افغانستان به‌ویژه زنان و دختران را نادیده بگیریم و رژیم آپارتاید جنسیتی را در افغانستان عادی سازیم”.
هم‌چنان رابرت وود، معاون نمایندهی امریکا در این نشست علاوه‌بر تشریح موضع ایالات متحده که در نشست سوم دوحه اتخاذ خواهد کرد، روی جنبه‌ی حقوق بشری نیز صحبت کرد و افزود که احیای حقوق زنان و دختران باید در اولویت دستور کار نشست‌های سازمان ملل متحد قرار بگیرد.
در این نشست شورای امنیت که هر سه ماه یک‌بار برگزار می‌شود، شینو میتسوکو، نمایندهی جاپان نیز اعلام کرد که جامعه‌ی جهانی و سازمان‌های بین‌المللی، باید به صدای زنان و دخترانی که تحت حاکمیت طالبان زندگی می‌کنند، گوش دهند.
“در این نشست سازمان ملل باید صدای همه‌ی بازی‌گران افغانستان به‌ویژه زنان و دختران شنیده شود”.
نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد، روز گذشته (جمعه، ۱ سرطان) با حضور نمایندگان کشورهای عضو برگزار شد. آنتونی گوترش، دبیرکل سازمان ملل در افغانستان، در این نشست گزارش سه ماهه‌ی خود را درباره‌ی وضعیت افغانستان به شورای امنیت ارائه کرده‌است.
این نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد بر محور افغانستان، گزارش‌های مبتنی بر نقض حقوق بشر و چگونگی تعامل با طالبان در حالی برگزار شد، که قرار است سومین نشست دوحه در مورد افغانستان در ۳۰ جون و اول جولای در پایتخت قطر نیز برگزار شود و حکومت طالبان گفته‌است که نمایندگان آن در این نشست شرکت خواهند کرد.
این در حالی‌ست که هفته‌ی گذشته شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد نیز پنجاه‌و‌ششمین نشست خود را درباره‌ی وضعیت حقوق بشری به‌ویژه حقوق زنان افغانستانی برگزار کرد. در این نشست نمایندگان اکثریت کشورها از وضعیت حقوق بشری در این کشور ابراز نگرانی کردند و از طالبان خواستند تا به آزار و اذیت جنسی سیستماتیک زنان در این کشور “فوراً” پایان دهد.
ترتیب: حدیث حبیبیار
