ممنوعیت آموزش دختران؛ سه میلیارد ساعت درسی به‌دور از مکتب

در آستانه‎ی یک هزار روزه شدن ممنوعیت آموزش دختران بالاتر از صنف ششم زیر سلطه‌ی طالبان، صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد (یونیسف) از این وضعیت ابراز نگرانی کرد. یونیسف گفته است که دختران در هزار روز گذشته، سه میلیارد ساعت درسی شان را از دست داده است. در عین حال، دختران دانش‌آموز بالاتر از صنف ششم نیز سه سال ممنوعیت از آموزش را «غیرقابل جبران» عنوان کرده و  خواستار بازگشایی نهادهای آموزشی استند.

یونیسف با نشر گزارشی ممنوعیت آموزش دختران در افغانستان را «عطف غم‌انگیز و نگران‌کننده» عنوان کرد. 

کاترین راسل، مدیر اجرایی یونیسف روز (پنج‌شنبه، ۲۴ جوزا)، ممنوعیت آموزش دختران در افغانستان را «محرومیت سیستماتیک» عنوان کرده و افزوده که 1.5 میلیون دختر از آموزش در این کشور محروم شده است. وی تاکید کرده که این محرومیت نه تنها نقض آشکار حق آموزش آنان؛ بلکه منجر به کاهش فرصت‌ها و بدتر شدن سلامت‌روان دختران نیز می‌شود. 

در این گزارش آمده است که حقوق کودکان به ویژه دختران، نباید گروگان مسایل سیاسی گرفته شود. از پیامدهای ممنوعیت آموزش دختران نیز هشدار داده شده و در این گزارش آمده که این وضعیت بحران بشردوستانه جاری را تشدید کرده و پیامدهای جدی برای اقتصاد و مسیر توسعه‌ی افغانستان دارد.

کاترین راسل  گفته است: «آموزش و پرورش فقط فرصت‌ها را فراهم نمی‌کند. از دختران در برابر ازدواج زودهنگام، سوءتغذیه و سایر مشکل‌های صحی محافظت می‌کند و تاب‌آوری آنان را در برابر بلایایی مانند سیل، خشک‌سالی و زلزله که اغلب افغانستان را گرفتار کرده، تقویت می‌کند».

یونیسف باوجود ممنوعیت آموزش دختران بالاتر از صنف ششم؛ اما هم‌چنان در این کشور در زمینه‌ی آموزش به فعالیت‌هایش ادامه داده است. این نهاد از آموزش بیش از دو میلیون کودک در سطح ابتدایی حمایت می‌کند. «ما همراه با شرکا خود ۲.۷ میلیون کودک را در آموزش ابتدایی نگه‌می‌داریم، صنف‌های آموزش مبتنی بر جامعه را برای ۶۰۰ هزار کودک که دو سوم آن‌ها دختر هستند، راه‌اندازی می‌کنیم، و هر کاری که بتوانیم برای حفظ زیرساخت‌های آموزشی انجام می‌دهیم.»

مدیر اجرایی یونیسف، یک هزار روزه شدن ممنوعیت آموزش دختران را «نقطه‌ی عطف شوم» عنوان کرده و در عین حال، از طالبان خواسته که فرمان ممنوعیت آموزش دختران بالاتر از صنف ششم را لغو کند.

این مقام سازمان ملل متحد از جامعه‌ی جهانی خواسته که به حمایت از دختران و زنان افغانستانی ادامه دهند. او تاکید کرده که آنان بیش‌تر از هر زمانی دیگر به حمایت جامعه‌ی جهانی نیاز دارند.

هم‌زمان با این، برخی از دانش‌آموزان نیز در آستانه یک هزار روز بسته بودن مکتب‌ها، خوستار بازگشایی آن استند. آنان ممنوعیت آموزشی را غیر قابل جبران عنوان می‌کنند.

مریم حبیبی، دانش‌آموز صنف دهم در یکی از مکتب‌های دولتی در شهر کابل است. او می‌گوید در صورتی‌که طالبان آموزش دختران را ممنوع نکرده بود، او از مکتب فارغ و می‌توانست آزمون کانکور را نیز سپری کند. این دانش‌آموز از ممنوعیت آموزش دختران بالاتر از صنف ششم در کشور ابراز ناراحتی کرده و می‌افزاید که طالبان بر این عمل‌کردشان هیچ دلیل «شرعی و قانونی» ندارد.

خانم حبیبی، می‌گوید هرچند طالبان در ابتدا گفته بودن که این ممنوعیت موقتی است؛ اما با گذشت سه سال به آنان اجازه‌ی مکتب رفتن داده نشده است. مریم می‌افزاید که با ادامه‌ی این وضعیت از فراهم شدن فرصت‌های آموزشی برای دختران در حاکمیت طالبان ناامید شده است.

او از جامعه‌ی جهانی می‌خواهد که دختران افغانستانی را تنها نگذاشته و بر طالبان فشار ایجاد کند تا این گروه، حقوق زنان و دختران را رعایت کرده و فرمان‌های محدودکننده‌ی شان را نیز لغو کنند.

از سوی دیگر، برخی از فعالان حقوق زن طالبان را «دشمن آگاهی» عنوان کرده و می‌گویند که طالبان به هیچ صورت نمی‌خواهد که دختران و زنان با آموزش پیش‌رفت کرده و در اجتماع حضور داشته باشند.

کویتا، فعال حقوق زن می‌گوید که طالبان به هدف حذف زنان و دختران از اجتماع، آموزش آنان را ممنوع کرده است. این فعال حقوق زن می‌افزاید که رژیم طالبان، مسایل حقوق زنان از جمله آموزش را گروگان خواسته‌ها و مسایل سیاسی گرفته است. او تاکید دارد که این گروه در برابر بازگشایی نهادهای آموزشی و رعایت حقوق زنان، خواست‌های از جامعه‌ی جهانی دارد که خواستار به‌دست آوردن آن است.

طالبان پس از به دست گرفتن قدرت در افغانستان با صدور بیش ۵۰ فرمان، زنان و دختران را در بعدهای وسیع زندگی اجتماعی محدود کردند. در نخستین اقدام آموزش دختران بالاتر از صنف ششم را ممنوع کرد. هرچند در ابتدا این فرمان را موقتی عنوان کرده بودند؛ اما با گذشت یک هزار روز این فرمان را باوجود خواست‌های مکرر جامعه‌ی جهانی و مردم افغانستان لغو نکرده است.

گزارش‌گر: آی‌نور سعیدپور