زنان متاثر از محدودیت‌های طالبان و نیازمند کمک‌های بشردوستانه

دفتر نمایندگی سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما)، از وخامت وضعیت بشری در افغانستان هشدار داده و گفته که محدودیت‌های طالبان، زنان و دختران را بیش‌تر آسیب‌پذیر کرده است. شماری از زنان و دختران که در حاکمیت جمهوری در نهادهای مختلف مصروف کار بودند، اکنون در وضعیت بد اقتصادی قرار دارند. 

یوناما، با نشر خبرنامه‌ای در برگه‌ی فیس‌بوک از بحران بشری و اقتصادی در افغانستان هشدار داده است.

دفترنمایندگی سازمان ملل متحد نوشته که وضعیت بشری در افغانستان هنوز هم در حالت وخیمی قرار دارد. این نهاد افزوده که اکنون این موضوع که کم‌تر در سرخط خبرها و مرکز توجه قرار دارد.

این نهاد سازمان ملل متحد هم‌چنان با اشاره به محدودیت‌های طالبان، بر آزادی‌های اساسی زنان و دختران نوشته که این وضعیت آنان را به‌ شدت به کمک‌های بشردوستانه نیازمند کرده است.

افغانستان پس از حاکمیت طالبان بحران بی‌پیشنه‌ی اقتصادی را تجربه می‌کند. آمار سازمان ملل متحد نشان می‌دهد که ۲۳.۷ میلیون نفر در این کشور به کمک‌های بشردوستانه نیازمند استند. از سوی دیگر نهادهای امدادرسان نیز همواره از کم‌بود بودجه برای ارایه‌ی کمک‌های بشردوستانه به مردم افغانستان ابراز نگرانی کرده اند. 

پیش‌تر گروه کاری زنان، صلح و امنیت نیز گفت که در افغانستان ۲۳.۷ میلیون نفر به کمک‌های بشردوستانه نیازمند اند که بیش از ۸۰ درصد این نیازمندان زنان و دختران استند. 

طالبان پس از برگشت به قدرت بیش از ۵۰ فرمان تنها به هدف محدودکردن زنان و دختران صادر کرده است. این گروه، به گونه‌ی گسترده راه‌های کسب ‌درآمد زنان را با این فرمان‌ها هدف قرار داده؛ امری که زنان را بیش‌تر از پیش متکی به مردان خانواده کرده و آنان را در تنگنای اقتصادی قرار داده است. 

پریسا نوری -نام مستعار-، پیش از حاکمیت طالبان در یکی از مکتب‌ها آموزگار بود. او با معاش خود نیازهای اولیه‌ی خود و خانواده‌اش را تامین می‌کرد و برای خودش زندگی خوبی ساخته بود. طالبان اما پس از ۲۰ سال دوباره به قدرت برگشت و زندگی او نیز متاثر از تحول نظام سیاسی شد. 

نوری، محدودیت‌های طالبان را نپذیرفت و به خیابان آمد. او برای حقوق خود و زنان دیگر صدای حق‌خواهی بلند کرد. دیری نگذشت که طالبان خیابان‌ها را از زنان گرفت. راهپیمایی آنان را سرکوب و معترضان را شناسایی کرد. پریسا، می‌گوید که طالبان به‌دلیل اعتراض‌های خیابانی‌اش او را از وظیفه‌اش برکنار کرد. 

این خانم که سال‌ها در بخش معارف خدمت کرده و به امید آبادی کشوراش برای دختران و پسران آموزش داده؛ اکنون برای چرخش زندگی خانواده‌اش، چرخ خیاطی را می‌چرخاند که از این طریق لقمه‌نانی تهیه کند. 

خیاطی‌کردن نیز برای این آموزگار ساده نیست. او، می‌گوید که از این طریق درآمدی ندارد که بتواند همه‌ی نیازهای اولیه‌ی خانواده‌اش را تامین کند. پریا می‌افزاید، اگر طالبان به زنان اجازه‌ی کار را بدهد، او می‌تواند دوباره به وظیفه‌اش برگشته و زندگی خوبی داشته باشد. 

از سوی دیگر، برخی از فعالان حقوق زن می‌گویند که سنت‌های حاکم در افغانستان، همواره زنان و دختران را تهی‌دست و به دور از فعالیت‌های اقتصادی نگه‌داشته است. آنان می‌افزایند که اکنون این وضعیت با حاکمیت مجدد طالبان بدتر شده است.

ترنم سیدی، فعال حقوق زن می‌گوید که عرف‌ حاکم در افغانستان از گذشته‌های دور تا اکنون مانع پیش‌رفت و ترقی زنان و دختران در بخش‌های مختلف بوده است. به گفته‌ی وی عرف‌های دست‌وپاگیر، زن‌ستیزانه و جامعه‌ی مرد سالار دلیل اصلی عدم پیش‌رفت و مشارکت اقتصادی زنان در افغانستان است. 

زنان و دختران باوجود مانع‌های فرهنگی، اما در دو دهه‌ی گذشته در بخش‌های مختلف مصروف کار بودند. حضور زنان در سطوح‌ تصمیم‌گیری در بخش‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی پررنگ و چشم‌گیر بود. زنان در پارلمان، وزارت‌خانه‌های مختلف، ارتش، دانش‌گاه‌ها، مکتب‌، تجارت و بخش‌های مختلف دیگر حضور داشتند. 

ترنم سیدی، با اشاره به حضور چشم‌گیر زنان در عرصه‌ی اقتصادی در ۲۰ سال گذشته، می‌افزاید که اکنون همه‌ آزادی‌ها و پیش‌رفت زنان و دختران با حاکمیت مجدد طالبان از آنان سلب شده است. این فعال حقوق زن می‌گوید “از زمانی‌که طالبان وارد افغانستان شدند، زنان را از تمامی حقوق شان منع کردند و محدودیت‌های بسیاری را ایجاد کردند. تمامی این محدودیت‌ها باعث شد که زنان با مشکل‌های بسیاری مواجه شوند و تمامی این موانع از مشارکت اقتصادی زنان در افغانستان جلوگیری می‌کند که این موانع شامل محدودیت‌های قانونی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی است”.

خانم سیدی از پیامدهای ممنوعیت کار زنان و عدم مشارکت اقتصادی شان هشدار داده و می‌گوید که این وضعیت باعث افزایش خشونت‌های مختلف در برابر آنان می‌شود. این فعال حقوق زن تاکید دارد که عدم مشارکت اقتصادی زنان، باعث ترویج نابرابری جنسیتی در اجتماع می‌شود. 

بی‌کاری، ممنوعیت کاری زنان و افزایش بحران بشری در کشور از سوی دیگر، سیلاب‌های اخیر و برگشت صدها هزار مهاجر از کشورهای همسایه، بحران بشری موجود را تشدید کرده است. بر اساس آمار سازمان جهانی مهاجرت ۸۰ درصد بازگشت‌کنندگان از پاکستان زنان و دختران استند. 

طالبان کار زنان را حتا در دفترهای سازمان ملل متحد در ۲۴ دسامبر ۲۰۲۳ ممنوع کرد. ممنوعیت کاری زنان علاوه بر این‌که کارمندان این دفترها را در بی‌سرنوشتی قرار داده، دست‌رسی زنان به کمک‌های بشردوستانه را نیز متاثر کرده است. دفترهماهنگی کمک‌های بشردوستانه‌ی سازمان ملل متحد (اوچا)، پیش از این گفته که ممنوعیت کار زنان در دفترهای آنان روند امدادرسانی را چالش‌برانگیز کرده است. 

پیش از این نیز نگرانی‌ها از محدودیت‌های طالبان بر زنان و بحران بشری در افغانستان از سوی سازمان‌های بشردوستانه مطرح شده است. طالبان تاکنون ممنوعیت کاری زنان را باوجود هشدارهای جهانی لغو نکرده است. 

بر اساس آخرین آمار منتشر شده از سوی برنامه‌ی توسعه‌ی سازمان ملل متحد، ممنوعیت کاری زنان شش میلیون تا یک میلیارد دالر به اقتصاد افغانستان آسیب رسانده است. 

گزارش‌گر: آی‌نور سعیدپور