ممنوعیت کاری طالبان و سفره‌ی خالی زنان

سازمان بین‌المللی کار امروز (سه جون)، کنفرانس بین‌المللی‌اش را با حضور کارفرمایان و کارگران از ۱۸۷ کشور برگزار می‌کند. این کنفرانس در حالی برگزار می‌شود که زنان و دختران در حاکمیت طالبان از حق کار محروم اند و با وضعیت دشوار اقتصادی دست‌وپنجه نرم می‌کنند.

سازمان بین‌المللی کار امروز یک‌صد و دوازدهمین اجلاس کنفرانس بین المللی خود را برگزار می‌کند.

نمایندگی‌های دیپلماتیک افغانستان، با نشر خبرنامه‌‌ای از آمار بلند بی‌کاری و ممنوعیت کار زنان و دختران در افغانستان انتقاد کرده و نوشته: «در افغانستان، بی‌کاری از نظر تاریخی بالاترین میزان خود را دارد و زنان به‌طور سیستماتیک از کار و آموزش منع می‌شوند».

طالبان پس از به‌دست گرفتن قدرت، زنان و دختران را با صدور بیش از ۵۰ فرمان محدود کرده است. این گروه، کار زنان را قدم‌به‌قدم در بخش‌های مختلف ممنوع کرد. زنان حتا حق کار در دفترهای سازمان ملل متحد نیز ندارند. 

زنان و دخترانی که در حاکمیت طالبان از کار منع شده‌اند، در وضعیت دشوار اقتصادی قرار دارند. آنان منبع‌های درآمد شان را از دست‌داده و اکنون زندگی شماری از آنان به کمک‌های بشردوستانه وابسته است.

نرگس رضایی –نام مستعار-، پس از وفات شوهرش سرپرست خانواده‌ی چهار نفره‌اش است. او، علاوه بر این‌که برای سه فرزند خود مادری و پدری کند، باید برای آنان غذا و لباس نیز تهیه کند. امری که با حاکمیت طالبان و ممنوعیت کار برایش دشوار شده است. 

بانو رضایی، لیسانس حقوق و علوم سیاسی دارد. او پیش از به قدرت‌ رسیدن طالبان در یکی از وزارت‌خانه‌ها کار کرده و با درآمد خود هزینه‌ی زندگی‌اش را فراهم می‌کرد.

او پس از ممنوعیت کاری زنان در وزارت‌خانه‌های دولتی مانند صدها زن دیگر خانه‌نشین شد. برای مدتی، او منتظر بود که دوباره به کارش برگردد؛ اما در نزدیک به سه سال گذشته برای او و زنان دیگر اجازه‌ی کار داده نشد. 

نرگس و فرزندان‌اش در یک خانه‌ی کرایی در کابل زندگی می‌کنند. او، در این سه سال بارها تلاش کرده که افغانستان را ترک کند و دست‌کم به یکی از کشورهای همسایه برود. اما تهیه کردن هزینه‌ی پاسپورت و ویزا برایش ناممکن است.

او از وضعیت کنونی شکایت کرده و می‌افزاید در صورتی‌که دانش و توانایی کار را دارد؛ اما با آن‌هم به‌دلیل محدودیت‌های طالبان مجبور به‌ بی‌کاری، خانه‌نشینی و تحمل فقر است.

این خانم می‌افزاید که تمام پس‌اندازهایش را مصرف کرده و پس از آن مجبور شده که برای خرید نان، آرد و روغن همه‌ی وسایل خانه‌اش را نیز بفروشد.  پس از آن‌که آخرین داشته‌های زندگی‌اش را نیز برای لقمه‌‌نانی به حراج گذاشته، اکنون هیچ چیزی بر کف‌دست ندارد تا آنرا فروخته و برای فرزندان‌اش آب و نانی بر سر سفر آورد. 

رضایی می‌گوید که حالا به کمک‌های بشردوستانه متکی است و هم‌چنان هرازگاهی شماری از خانواده‌های دور و نزدیک‌شان برای او کمک می‌کند که نیازهای اولیه‌اش را فراهم کند.

بر اساس گزارش‌های سازمان ملل متحد، پس از حاکمیت طالبان بیش ۲۳ میلیون نفر به کمک‌های بشردوستانه نیازمند است. 

پیش‌تر گروه‌ کاری زنان صلح و امنیت سازمان ملل متحد با نشر گزارشی گفت که از میان ۲۳.۷ میلیون نفر که نیازمند کمک‌های بشری اند، حدود ۸۰ درصد آن، زنان و دختران استند.

از سوی دیگر، شماری از فعالان حقوق زن ممنوعیت کار زنان و دختران در نزدیک به سه سال گذشته را نقض “آشکار” حقوق اساسی و اسلامی آنان عنوان می‌کنند.

مریم معروف آروین، فعال حقوق زن، می‌گوید که ممنوعیت کاری زنان علاوه بر این‌که استقلالیت مالی را از آنان گرفته؛ زنان را با انواع خشونت در خانواده و اجتماع مواجه می‌کند. به گفته‌ی وی، اکنون زنان و دختران بیش‌تر از نظر مالی به مردان خانواده متکی شده‌اند.

خانم آروین هم‌چنان می‌افزاید که ممنوعیت کاری زنان، باعث حذف آنان از اجتماع شده و ماهیت جامعه‌ی مردسالار را در افغانستان بیش‌تر از پیش تقویت کرده است.

پیش از این سازمان جهانی کار در افغانستان، از طالبان خواست که برای زنان زمینه‌ی کار را فراهم کند. 

سازمان‌های بین‌المللی بارها از فروپاشی اقتصاد افغانستان در نتیجه‌ی ممنوعیت کار زنان هشدار داده است. طالبان؛ اما تاکنون ممنوعیت کاری زنان را لغو نکرده است.

پیش از این برنامه‌ی انکشافی سازمان ملل متحد، گفت که ممنوعیت کاری زنان سالانه شش میلیون تا یک میلیارد دالر به اقتصاد افغانستان آسیب می‌رساند.

گفتنی‌ست که افغانستان در 27 سپتامبر 1934 عضویت سازمان جهانی کار را به‌دست آورد.

گزارش‌گر: آی‌نور سعیدپور