زنان در معرض بازگشت اجباری از پاکستان و بی‌سرنوشتی در افغانستان
آی‌نور سعیدپور
سازمان جهانی مهاجرت، اعلام کرده است که از ماه سپتامبر ۲۰۲۳ تا آپریل ۲۰۲۴، حدود ۵۵۰ هزار افغانستانی از پاکستان بازگشته که هفت درصد آنان زنان بیوه و سرپرست خانواده‌ها استند.
سازمان جهانی مهاجرت با نشر گزارشی بار دیگر از اخراج اجباری شهروندان افغانستان از پاکستان ابراز نگرانی کرده و گفته در این روند به‌ویژه زنان، دختران و کودکان بیش‌تر در معرض خطر هستند.
این سازمان از همه‌ی کشورها خواسته که بدون توجه به وضعیت قانونی افغانستانی‌ها، از بازگشت اجباری آنان جلوگیری کنند. سازمان جهانی مهاجرت هم‌چنان خواستار بازگشت امن، باوقار و داوطلبانه‌ی شهروندان افغانستان از کشورهای میزبان شده است.
سازمان جهانی مهاجرت نوشته است که عواقب این طرح به‌طور نامتناسبی بر زنان، دختران و زنان سرپرست خانواده‌های افغانستانی تأثیر گذاشته و آسیب‌پذیری آنان را در برابر خشونت مبتنی بر جنسیت (GBV) و شریک صمیمی (IPV) تشدید کرده است، زیرا آنان به‌طور فزاینده‌ای در خانه‌های خود محبوس می‌شوند.
بر اساس آمار این سازمان، بیش از نیم میلیون افغانستانی بدون مدرک از سپتامبر 2023 تحت شرایط اجباری به افغانستان بازگشته‌اند. برگشت این مهاجران منابع مرزی را تحت فشار قرار داده و چالش‌های از پیش موجود در منطقه‌های بازگشت را تشدید کرده است.
سازمان جهانی مهاجرت هم‌چنان گفته که در مرحله‌ی دوم و سوم اخراج اجباری شهروندان خارجی از پاکستان، به ترتیب بر اخراج دارندگان کارت شهروندی افغانستان (ACC) و اثبات ثبت (PoR) تأثیر می‌گذارد.
گفتنی‌ست که در سال ۲۰۱۷ دولت پاکستان با همکاری دولت پیشین افغانستان کارت ACC را معرفی کرد. این کارت‌ها به کسانی که به هر دلیلی نمی‌توانستند کارت POR را دریافت کنند، توزیع شده بود.
کمیساریای عالی پناهنده‌گان سازمان ملل متحد گفته است که تا سال ۲۰۲۲ حدود ۸۴۰ هزار تن از پناهنده‌گان اهل افغانستان در پاکستان کارت ACC دریافت کرده‌اند.
سازمان جهانی مهاجرت و کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل در پاکستان تخمین می‌زنند، تا 20 اپریل 2024 بیش از ۵۵۰ هزار افغانستانی تحت شرایط اجباری به افغانستان بازگشته اند. علاوه بر این، گزارش شده است که بیش از ۳۱ هزار افغانستانی در همین مدت در پاکستان دست‌گیر و بازداشت شده‌اند.
پس از دهه‌ها درگیری، بی‌ثباتی و بحران اقتصادی، افغانستان برای جذب تعداد بالای عودت‌کنندگان که بسیاری از آنان برای چندین دهه در این کشور زندگی نکرده‌اند، مبارزه خواهد کرد.
از سوی دیگر افغانستان در حال حاضر با بیش از شش میلیون نفر آواره‌ی داخلی در سراسر کشور، با یک بحران انسانی شدید و چندین چالش حقوق بشر، به‌ویژه بر زنان و دختران دست‌وپنجه نرم می‌کند.
پیش از این سازمان جهانی مهاجرت اعلام کرده بود که حدود ۸۰ درصد بازگشت کنندگان از پاکستان زنان و کودکان است.
پاکستان از ماه نوامبر سال ۲۰۲۳ برگشت اجباری شهروندان غیرقانونی را آغاز کرد.
پیش از این نیز سازمان‌های مختلف از جمله سازمان عفو بین‌الملل خواستار توقف این روند شده بود.
