خرافات ناپسند،دامن‌گیر جامعه هرات
گزارشی از: فروزان فروغ خاوری
خرافات و باورهای ناپسند در همه جوامع دیده می‌شود، اما در افغانستان ریشه عمیق‌تری دارد و بیشتر زنان نسبت به مردان به این پدیده بیشتر باور دارند.
شماری از این زنان جاروب کردن خانه درشب،حنا کردن دست وپا در شب شنبه و پختن بعضی از غذاها را بدشگون می‌دانند.
به باور برخی از این خانم‌ها لباسشویی در روز چهارشنبه برایشان نحس است.
خاتون یکی از بانوان شهر هرات که به این خرافات باور دارد می‌گوید:« از سابق می‌گویند جاروب کردن خانه در شب فقر را بوجود می‌آورد. گرفتن ناخن در شب خوب نیست من هم به همین خاطراین کارها را در شب انجام نمی‌دهم ولی در کنار این‌ها لباسشویی در روز چهارشنبه نیزبرایم نحس است و یکی از عزیزانم را از دست می‌دهم.»
وی افزود:«لباسی را که در روز چهارشنبه شسته بودم پسرم پوشید وبا خانم ودو فرزندش سفر نمود؛ در بین راه تصادف نمودند و جانشان را از دست دادند. بعد از آن فهمیدم که لباسشویی در روز چهارشنبه برایم نحس است.»
این زنان تا حدی به این پدیده‌ها ارزش قایل اندکه حتی این خرافات مانع از انجام کارهای شان شده است.
زهرا گل یکی دیگر از این خانم‌های است که مانند خاتون به این خرافات اعتقاد داشته و می‌گوید با خریدن جبوبات و غله‌جات در روز پنج شنبه برایش حوادث ناگواری پیش می‌آید .
وی می‌گوید:«یک روز برای خریداری نخود و لوبیا به بازار رفتم،هنگامی که به خانه برگشتم دیدم که پولیس‌ها به دستان شوهرم دست بند زدند و او را بدون هیچ گناهی زندانی کردند.در آن زمان با خودم فکر کردم شاید به خاطر این که در روز پنجشنبه خرید کردم این مشکل برایم پیش آمده از آن روز به بعد دیگر در روز پنجشنبه خرید نکردم.»
در همین حال فرشته یکی دیگر از این خانم‌ها در این زمینه می‌گوید، جاروب کردن خانه در شب یا لباسشویی در روز جمعه برایش هیچ مشکلی ایجاد نکرده اما پختن گوشفیل برایش شگون بد دارد.
وی می‌گوید:«هر زمان که بساط گوشفیل پختن را به پا کردم هنوز بساط آنرا جمع نکرده خبر مرگ یکی از اقوامم میآمد در اوایل متوجه نشدم اما بعد از سه دفعه پختن گوشفیل متوجه شدم که برایم شگون بد دارد.»
این در حالیست که شماری از عالمان دین این باورها را نوعی از شرک دانسته،و می‌گویند که خرافات پدیده‌های اند که به ظاهر زیبا وآراسته معلوم می‌شوند ولی در حقیقت واقعت ندارند.
ضیاء احمد فاضلی استاد دانشکده شرعیات در این مورد می‌گوید:« با وجود آن که اسلام با خرافات مبارزه کرده ولی متاسفانه هنوز هم بعضی از این پدیده‌های بی اساس در بین مردم وجود دارد.»
به گفته آقای فاضلی خرافات در اسلام تقبیح شده و جزء گناهان کبیره شمرده می‌شود.وی می‌گوید این پدیده‌ها نه تنها در زندگی دنیایی ضرر می‌رساند بلکه صفای عقیده را هم آلوده می‌سازد
آقای فاضلی علت وجود این خرافات در جامعه را عدم آگاهی مردم از دین می‌داند.
اما در کنار این زنان، زنانی وجود دارند که به این پدیده‌ها باور ندارند و آن‌ها را جزء خرافات می‌دانند.
سمیه خسروی یکی از بانوانی که باور به خرافات را دور از منطق می‌داند در این مورد می‌گوید: «چون ما مسلمان هستیم پس زندگی ما هم باید بر بنیاد آن چه اسلام گفته است باشد.چون در هیچ یک از چهار منبع اسلام از این خرافات ذکر نشده است پس دلیلی هم برای انجام آن‌ها وجود ندارد.»
در همین حال کارشناسان اجتماعی در هرات می‌گویند که خرافات عادات و باورهای باطل و بی اساسی است که درهمه جوامع وجود دارد. و این پدیده‌ها معیاری برای شکل دهی زندگی انسانها شده است.
علی الله آزاد استاد دانشکده جامعه شناسی در این زمینه می‌گوید این باورها همه ویژه‌گی‌های جامعه سنتی است که از گذشته‌های نا معلوم نسل به نسل تابه امروز انتقال یافته است.
وی می‌گوید«چون جامعۀ ما به شدت درگیر ارزش‌های فرهنگی است به همین دلیل این خرافات برای مردم با ارزش است.»
و در ادامه وی افزود علت وجود خرافات جهل ونادانی وپایین بودن سطح دانش مردم است.و برای از بین بردن این خرافات باید میزان آگاهی جامعه را بالا برد.
خرافات که در همه جوامع و بویژه در افغانستان وجود دارد از لحاظ اجتماعی بخش بزرگی از زندگی را مختل می‌سازد وباعث از دست دادن بسیاری از امتیازات و دستاوردها در بخشی از زندگی می‌شود.
