حفاظت از حق آموزش دختران؛ خواست آموزگاران زن افغانستانی

یک نظر سنجی از سوی فدراسیون جهانی اتحادیه‌ی بین‌المللی آموزش، در میان آموزگاران زن در افغانستان انجام شده است. این نظر سنجی شان می‌دهد که حق آموزش دختران باید به‌طور کامل «محافظت و اجرا» شود.

این نظرسنجی به هدف بررسی وضعیت مکتب‌ها و شرایط کاری آموزگاران در افغانستان، به‌ویژه آموزگاران زن، نقض حقوق بشر، برابری جنسیتی، دست‌رسی دختران به آموزش، محدودیت‌های آموزگاران زن، ایمنی، و رعایت برنامه‌‌ای درسی از حقوق بشر بین المللی و سایر استانداردهای آموزش جهانی، انجام شده است. 

در همین حال این مجموعه از گزارش‌های دست اول، چالش‌های زندگی واقعی و چندوجهی را که توسط مربیان در محل تجربه شده است را نشان می‌دهد. 

در گزارش این نهاد آمده است؛ پس از بازگشت مجدد طالبان در افغانستان، تمامی مرکزهای آموزشی بسته شد، امأ پس از مدتی فقط مکتب‌های پسرانه را باز کردند و دختران حتی اجازه‌ی بیرون شدن از خانه را نداشتند. منع آموزش دختران، باعث بیکار شدن تعداد زیادی از آموزگاران زن شد. اما پس از مدتی، طالبان فقط به دختران تا صنف ششم اجازه دادند تا به مکتب بروند. دختران افغانستانی بالاتر از صنف ششم از آموزش محروم شدند. 

اتحادیه‌ی بین‌المللی آموزش گفته است که حمله‌ی طالبان به حقوق دختران و زنان پس از آگست بی‌وقفه بوده است. در گزارش این اتحادیه آمده است: «در آگست ۲۰۲۱، طالبان دست‌رسی دختران و زنان را به تحصیلات متوسطه و عالی محدود کردند. این گروه آموزگاران زن را از تدریس پسران منع کردند. بسیاری از آموزگاران زن شغل و امرار معاش خود را از دست داده‌اند، زیرا فقط به دختران اجازه تدریس دارند.»

گفتنی است که پیامدهای این سیاست‌ها، برای نسل‌های دختر و زنان در افغانستان ویران‌گر خواهد بود. آماهای بدست آمده از سوی نهادهای بین‌المللی نشان می‌دهد که در سال ۲۰۲۳ حدود ۷.۸ میلیون کودک در افغانستان از آموزش بازمانده است. 

سوزان هاپگود، رئیس اتحادیه‌ی بین‌المللی آموزش گفت: «ما به آن معلمان، چه زن و چه مرد، که به حمایت از حقوق دختران و زنان، علی‌رغم خطرات جانی خود، ادامه می‌دهند، درود می‌فرستیم.»

از سوی هم با وضع قوانین سخت‌گیرانه‌ی طالبان بر زنان و حق دست‌رسی آنان به آموزش، یک معلم زن افغانستانی، با حفظ هویت به این اتحادیه گفته است: «آیا آموزگار زن می‌توانند با این ترس و ناامنی محیطی امن برای دانش آموزان خود ایجاد کنند؟ آیا دانش آموزان با این احساس ناامنی که از آموزگاران‌شان منتقل می‌شوند، می‌توانند با کیفیت آموزشی خوب یاد بگیرند؟ به نظر من اگر این مشکل از سوی حکومت طالبان جدی گرفته نشود، فاجعه‌ی بزرگی در عرصه‌ی تعلیم و تربیت زنان و دختران در افغانستان به بار خواهد آورد.»

این نظرسنجی نشان می‌دهد که رضایت از تجربه تدریس و شرایط کاری به‌ویژه دیدگاه آموزگاران زن، نسبتأ پایین بوده است. پاسخ مصاحبه شنونده‌ها نشان می‌دهد که آنان از شرایط کاری و منع آموزش دختران زیر حاکمیت طالبان، ناراض هستند. آنان در این نظر سنجی، خواستار از بین بردن همه موانع بر سر راه مشارکت دختران و زنان در آموزش و پرورش در افغانستان شده‌اند.

آنتونیو گوترش دبیر کل سازمان ملل متحد، چندی پیش در سخنرانی گفت که طالبان پس از بازگشت به قدرت، حدود پنجاه فرمان برای محدود کردن هر چه بیشتر زنان و دختران در افغانستان صادر کرده‌اند. 

این اقدام مقامات طالبان، پیامدهای گسترده‌ای را به همراه داشته است. زیرا این گروه حق آزادی و سازماندهی در بخش‌های عمومی را به‌طور کامل از زنان و دختران گرفته‌اند. اتحادیه‌ی بین‌المللی آموزش گفت: «این امر بر لزوم تلاش مجدد از سوی اتحادیه‌های جهانی برای حمایت از حقوق اساسی کارگران، به‌ویژه زنان و  آنانی که در حوزه‌ی حیاتی آموزش در افغانستان هستند، تاکید می‌کند.»