شورای آتلانتیک، رفتار طالبان در برابر زنان را «سرکوب جنسیتی» خواند
لیدا بارز
شورای آتلانتیک، با نشر یک گزارش تحلیلی به وضعیت زنان در افغانستان پرداخته است. این گزارش نشان می‌دهد که تشکیل افغانستان مدرن، از اوایل تاکنون با بحران‌ها، بحث‌های سیاسی و اجتماعی درباره‌ی اصلاحات قانونی که برای بهبود وضعیت زنان لازم است، مواجه شده است.
وب‌سایت خبری آتلانتیک می‌گوید که زنان افغانستان پیش‌تر از زنان در ایالات متحد حق رأی را دریافت کرده و از عمل‌کردهای سیاسی برخوردار بودند. هرچند حقوق زنان در افغانستان گذشته‌ای پر سر و صدا دارد، امأ تاریخچه‌ی مبارزه و پیروزی‌های زنان افغانستان برای حقوق مساوی، یادآور این است که حکومت طالبان «مشروع» نیست.
این گزارش با توجه به عمل‌کردهای گذشته‌ی طالبان در برابر زنان، نوشته است؛ در دهه‌ی ۱۹۹۰، طالبان به‌طور سیستماتیک حقوق اساسی زنان را سلب کردند. پس از برکناری این گروه از قدرت در سال ۲۰۰۱، افغانستان پیش‌رفت قانونی قابل توجه‌ی در تحقق حقوق زنان داشت، اما کافی نبود. از زمان بازگشت مجدد این گروه به قدرت در سال ۲۰۲۱، آنان به سرکوب زنان بازگشته‌اند.
در همین حال، آتلانتیک، می‌نویسد: «سرکوب گسترده و نهادینه‌ی جنسیتی طالبان به مقررات بنیادین حقوق بشر بین‌المللی تخلف می‌کند. احتمالاً نیاز به واکنش حقوق جزایی بین‌المللی وجود دارد.»
این سایت خبری افزوده است که شواهد نشان می‌دهد که اقدامات طالبان به اندازه‌ی کافی برای تشکیل جرم علیه‌ی بشریت به‌نام «سرکوب جنسیتی»، شناخته می شود.
اگرچه سرکوب مدت‌هاست در بین‌المللی به‌عنوان یک قانون مرسوم مورد تشخیص قرار گرفته است، اما پس از جنگ جهانی دوم به‌عنوان یک جرم بین‌المللی شکل گرفت. سرکوب بر اساس جنسیت به‌عنوان یک جرم علیه بشریت در ماده ۷ از استاتوت «رم» دیوان کیفری بین‌المللی تشریح شده است. سرکوب به‌عنوان «حقوق بنیادین با نیت و سخت‌گیرانه‌ای مخالف با قوانین بین‌المللی به‌دلیل هویت گروه یا مجموعه» تعریف می‌شود. ماده‌ی ۷ سرکوب را برای «هر گروه یا مجموعه مشخص شده از نظر سیاسی، نژادی، ملی، قومی، فرهنگی، مذهبی، جنسیتی» و سایر دلایل ممنوع می‌کند.
این گزارش، رفتارهای طالبان را به‌دلیل، سلب حقوق بنیادین بشری به‌ویژه زنان، باج‌گیری و هدف قرار دادن افراد به‌دلیل هویت مشخص، سرکوب بر اساس اعتقاد‌های سیاسی، نژادی، ملی، قومی، فرهنگی، مذهبی یا جنسیتی و رفتارهای که در دایره‌ی حوزه‌ی قضایی دادگاه کیفری بین‌المللی می‌شود از جمله؛ قتل، شکنجه، تجاوز و دیگر اعمال غیرانسانی که باعث رنج زیاد یا آسیب جدی به بدن یا سلامتی روانی یا جسمی می‌شود و هم‌چنان طالبان را به‌دلیل حمله‌ی گسترده یا سیستماتیک به جمعیت غیرنظامی به‌ویژه سرنگونی حقوق اساسی زنان و فرمان‌های محدود کننده‌ی آنان بر زنان، متهم به «سرکوب جنسیتی و آپارتاید جنسیتی» می‌کند.
با این حال در ادامه‌ی گزارش آمده است که با این پس‌زمینه، موج جدیدی از بازداشت‌های طالبان که به زنان مناطق هزاره و تاجیک هدف گرفته شده است، نشان‌دهنده‌ی رفتار سرکوب‌گرانه‌ی این گروه نسبت به دو گروه قومی خاص و بر اساس جنسیت است.
وب‌سایت آتلانتیک نوشته است: «برخورد طالبان با زنان، نقض واضحی از اصول و قوانین حقوق بشر بین‌المللی است، به‌ویژه جرم علیه بشریت و سرکوب جنسیتی به‌عنوان یک جرم در دیوان کیفری بین‌المللی، هم‌چنین نقض جدی حقوق برابری و عدم تبعیض زیر قوانین حقوق بشر بین‌المللی است.»
صحبت‌ها در حالی از سرکوب جنسیتی بیان می‌شود که چندی پیش نیز کارشناسان سازمان ملل متحد، از جمله در گزارش اخیر گزارش‌گر ویژه‌ی این سازمان از افغانستان، اظهار داشته‌اند که برخورد طالبان با زنان می‌تواند به‌عنوان «آپارتاید جنسیتی» توصیف شود. با این حال، عبارت «آپارتاید جنسیتی» هنوز به صورت رسمی در زیر قانون بین‌المللی درج نشده است.
