انجمن “جست سکیوریتی” خواستار توجه‌ی بیش‌تر به وضعیت زنان هزاره شد

یک انجمن آنلاین تحت نام “جست سکیوریتی” می‌گوید که در ماه جنوری، طالبان موج جدیدی از دست‌گیری‌ها و بازداشت‌ها را آغاز کردند که به طور نامتناسبی بر زنان و دختران هزاره تأثیر گذاشت است. هرچند که کارزار‌ها و بحث‌ها این وضعیت اسفناک زنان و دختران را در افغانستان جدی می‌گیرند؛ اما باید این توجه جدی‌تر شود، تا ماهیت چند وجهی رژیم “آپارتاید جنسیتی” گروه طالبان آشکار کند.

انجمن Just Security که یک انجمن آنلاین برای تجزیه و تحلیل دقیق امنیت، دموکراسی، سیاست‌های خارجی و حقوق است، با نشر یک گزارش در وب‌سایت خود نگاشته که زنان هزاره مدت زیادی‌ست که تبعیض چند لایه را بر اساس هویت قومی و مذهبی، جنسیت و فعالیت اجتماعی و سیاسی خود تجربه کرده اند؛ با این حال قابل استقبال است که بسیاری از نشست‌ها و گفت‌وگوهای موجود بر وضعیت زنان افغانستان به طور کلی یا آسیب پذیری‌های جامعه هزاره متمرکز است. بدون زبان و چارچوب خاصی برای به تصویر کشیدن تجربه‌های منحصر به فرد و متقاطع زنان هزاره، بحث‌ها و برنامه‌ریزی‌ها باید بیش‌تر ازین به مشکل‌های خاص زنان هزاره بپردازد و اذعان داشته باشد که هویت‌های اجتماعی مختلف می‌توانند با هم تداخل داشته باشند و تبعیض و خشونت را از بین ببرند.

این انجمن افزوده که از آغاز بی‌عدالتی‌ها و تبعیض‌های تاریخی علیه هزاره‌ها، زنان و دختران جامعه به دلیل هویت‌های قومی و جنسیتی خود رنج مضاعف را متحمل شدند. در اولین رژیم طالبان، هزاره‌ها هدف قتل‌عام‌های متعددی قرار گرفتند، مانند قتل عام در آگست 1998 در شهر شمالی مزار شریف، و در شهر بامیان و ولسوالی یکاولنگ، هر دو در استان بامیان، در اوایل دهه 2000. بار دیگر، در هر یک از این موارد، زنان هزاره مورد ربوده شدن، تجاوز جنسی، ازدواج اجباری و سایر تجاوزات جنسی قرار گرفتند. در این رژیم نیز گروه طالبان یک سیستم تبعیض جنسیتی را در افغانستان اعمال کرده است و حقوق و آزادی های اولیه زنان و دختران را از طریق یک سری احکام ظالمانه که به طور فزاینده‌ای به عنوان “آپارتاید جنسیتی” توصیف می شود، به شدت محدود کرده است.

وب‌سایت جست سکیوریتی نوشت که جامعه‌ی جهانی با زنان افغانستان به شکل‌های مختلف، از جمله با ارائه پلتفرم‌ها و مکانیسم‌هایی برای حمایت از گفتمان حقوق زنان، هم‌بستگی خود را نشان داده است. اخیراً، وکلا و فعالان حقوق بشر از پرونده‌ی سیاست‌های تبعیض‌آمیز جنسیتی طالبان برای دفاع از به‌رسمیت شناختن “آپارتاید جنسیتی” به عنوان یک جنایت در پیش‌نویس معاهده‌ی جنایت‌ها علیه بشریت استفاده کرده اند؛ اما آپارتاید شامل تفکیک و تبعیض علیه زنان هزاره جدا و بر اساس هویت‌شان است. زنان هزاره یک دسته‌ی اجتماعی منحصر به فرد را در آپارتاید جنسیتی طالبان تشکیل می‌دهند و به دلیل جنسیت و قومیت و مذهب هدف قرار می گیرند. بنابراین، اقوام هزاره می‌خواهند که در بحث‌هایی که در مورد آپارتاید جنسیتی طالبان برگزار می‌شود به آسیب پذیری‌های زنان هزاره بیش‌تر توجه صورت گیرد.

هم‌چنان در این گزارش بیان شده که تظاهرات‌کنندگان زن هزاره نیز رفتار تبعیض‌آمیز شدید طالبان را در مقایسه با سایر تظاهرات‌کنندگان زن مشاهده کرده اند. رفتار طالبان با زنان متعلق به سایر گروه‌های آسیب‌پذیر، از جمله زنان و دختران هزاره، به طور مشخص «خشن‌تر» است که اغلب شامل خشونت، توهین و توهین‌های قومی بیش‌تر است. برای زنان و دختران هزاره، نیروهای طالبان اغلب برچسب‌های تحقیرآمیز مانند، «هزاره زشت»، «کافر» و «جاسوس‌های غربی» را به آنها پرتاب کرده‌اند.

در گزارش این انجمن آمده است که زنان هزاره علیرغم مشارکت فعال‌شان در تظاهرات زنان، باز هم در صفوف نمایندگان زن افغانستان در پلتفرم‌ها، کنفرانس‌ها و مجامع بین‌المللی در سطح عالی حضور ندارند.

در ادامه‌ی این گزارش نگاشته شده که گروه طالبان در چند ماه اخیر شمار زیادی از زنان افغانستانی را که زنان هزاره بیش‌تر شامل آنان هستند را دست‌گیر و به زندان‌ها منتقل کردند. این گروه بار‌ها ادعا کرده که این بازداشت‌ها برای “بدحجابی” بوده است، اما فیلم‌هایی از دست‌گیری‌های زنان در دشت‌ برچی زنان را با حجاب نشان می‌دهد؛ “این حوادث الگوی آزاردهنده‌ای از هدف‌گیری قومیتی و جنسیتی را نشان می‌دهد که به عنوان اجرای مقررات حجاب پنهان شده است.”

وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان در اوایل ماه می ۲۰۲۲، در دستورالعملی خواستار رعایت پوشش کامل حجاب از سوی زنان شده بود. بنا به دستورالعمل این وزارت زنان و دختران باید «به‌جز چشم‌ها، بدن و صورت‌شان را بپوشانند و از روبنده (برقع) که چهره‌ی آنان را کاملا می‌پوشاند، استفاده کنند.» پوششی که در دوره‌ی اول حکومت طالبان در اواخر دهه ۱۹۹۰ هم به همین صورت حجاب اجباری اجرا می‌شد.

با این حال چندی پیش دفتر نمایندگی سازمان ملل متحد در افغانستان یا یوناما، «بازداشت‌های خودسرانه» زنان توسط طالبان را «نگران‌کننده» خواند و خواستار آزادی فعالان آموزش و حقوق زنان از بند طالبان شد.

یوناما تاکید کرده بود که باید حقوق بازدید خانواده،‌ وکیل مدافع، مراقبت و دادرسی عادلانه در این بازداشت‌ها رعایت شود.

اما ذبیح‌الله مجاهد سخن‌گوی طالبان  در واکنش به یوناما گفته بود که هیچ کس به صورت خودسرانه بازداشت نشده است و اقدام‌های حکومت طالبان “براساس قوانین شرعی استوار است.”