نگرانی کمیته‌ی رفع تبعیض علیه زنان، از نقض حقوق زنان افغانستانی
آی‌نور سعیدپور
کمیته‌ی رفع تبعیض علیه زنان، می‌گوید که آنان به شدت نگران نقض جدی حقوق زنان در افغانستان پس از حاکمیت طالبان در این کشور است. این نهاد هم‌چنان گفته است که تبعیض سیستماتیک طالبان علیه زنان و دختران به شدت اصول اساسی برابری و عدم تبعیض مندرج در منشور ملل متحد و قوانین بین المللی حقوق بشر را نقض می‌کند. کمیته‌ی رفع تبعیض علیه زنان نگاشته است که محدود کردن حقوق زنان و دختران نه تنها مانع از توان‌مندسازی و مشارکت آنان در جامعه می‌شود؛ بلکه در تضاد با پیشرفت کلی، ثبات و توسعه پایدار افغانستان است.
کمیته رفع تبعیض علیه زنان، با نشر گزارشی گفته است که افغانستان با تصویب کنوانسیون در 5 مارس 2003 به عنوان اولین کشور اسلامی که بدون هیچ گونه قیدوشرطی این کنوانسیون را تصویب کرد، گامی تاریخی برداشت. با این حال، قوانین و سیاست‌های قهقرایی و فرمان‌های اخیر اساساً بهره‌مندی زنان از حقوق مدنی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را نفی می‌کنند که بر خلاف تعهدات افغانستان تحت کنوانسیون است.
ریچارد بنت، گزارش‌گر ویژه‌ی حقوق بشر سازمان ملل با بازنشر کردن این گزارش از آن استقبال کرده است.
در بخش از این گزارش از محدودیت‌های وضع شده بر زنان از سوی این کمیته ابراز نگرانی صورت گرفته است. در بخش از این گزارش آمده است که از سپتامبر 2021 تا ژانویه 2024، ده‌ها فرمان، فرمان، اعلامیه و بخش‌نامه در محدود کردن حقوق بشر زنان، جداسازی و سرکوب زنان و دختران بر اساس نگرش‌ها، اعمال و سیاست‌های زن‌ستیزانه و به حاشیه راندن و طرد آنان از جامعه به تصویب رسیده است.
این کمیته هم‌چنان گفته است که تطبیق این فرمان‌ها با سطوح وحشت‌ناک خشونت مبتنی بر جنسیت علیه زنان توسط بازیگران دولتی و خصوصی همراه بوده است.
کمیته‌ی رفع تبعیض علیه زنان، از ممنوعیت آموزش دختران و تداوم این وضعیت در دراز مدت هشدار داده و ابراز نگرانی کرده است. در بخش از این گزارش چنین آمده است: «از ممنوعیت تحصیل زنان که در سطح جهانی منحصر به فرد است، نه تنها به عنوان یک حق، بلکه به این دلیل که این ممنوعیت باعث تداوم ناتوانی زنان و جلوگیری از ورود زنان و دختران به مدارس متوسطه و دانشگاه می‌شود و پیامدهای بدی برای آینده خواهد داشت، نگران است.»
گفتنی است که طالبان پس از به دست گرفتن در افغاانستان با صدور فرمان‌های مختلف بر زنان محدودیت‌های مختلف از جمله ممنوعیت کار با سازمان‌های بین‌المللی از جمله سازمان ملل متحد و سازمان‌های غیردولتی منع شده‌اند. آزادی رفت‌وآمد آنان محدود شده است و در آخرین مورد این گروه با قوانون‌های پوشش سخت‌گیرانه برای رعایت “حجاب مناسب” بر زنان تحمیل کرده است. دست‌گیری‌های خودسرانه، نظارت مستمر و خشونت‌های جنسیتی علیه زنان و دختران به دلیل داشتن «بد حجاب» گزارش شده است.
این کمیته گفته است که چنین سیاست‌ها و اقداماتی تبعیض‌های مبتنی بر جنسیت سیستماتیک را که از زمان روی کار آمدن طالبان توسط طالبان انجام شده است، نشان می‌دهد که تقریباً تمام مواد اساسی کنوانسیون را نقض می‌کند.
کمیته‌ی رفع تبعیض علیه زنان، گفته است که این رفتار طالبان که زنان و دختران را با تمام تنوع‌شان از زندگی اجتماعی، سیاسی، عمومی و اقتصادی حذف کرده، ممکن است به آزار و اذیت جنسی تبدیل شود که در اساس‌نامه‌ی دادگاه کیفری بین‌المللی رم به عنوان جنایت علیه بشریت شناخته شده است. مسوولان باید پاسخ‌گو باشند.
این نهاد گفته است در حالی که هیچ تعریف حقوقی شناخته شده‌ی بین‌المللی از آپارتاید جنسیتی وجود ندارد، واضح است که یک رژیم نهادینه شده ستم و سلطه سیستماتیک، که با هدف حفظ آن رژیم انجام می شود، مساوی با نوعی آپارتاید مبتنی بر تفکیک جنسیتی است.
این کمیته از طالبان خواسته است که که فوراً به نقض حقوق زنان و دختران رسیدگی کند و برای پایان دادن به وضعیت وخیم در افغانستان اقدام فوری انجام دهد. این سازمان از مقامات بالفعل می‌خواهد که همه احکام و محدودیت‌های زن‌ستیزانه را که تبعیض علیه زنان و دختران و جداسازی و سرکوب آنان را نهادینه می‌کند، لغو کنند و در صورت وجود شواهد کافی، همه اتهامات مربوط به خشونت مبتنی بر جنسیت علیه زنان و دختران را تحت پیگرد قانونی قرار دهند.
