نماینده‌ی حزب ملی اسکاتلند: زنان افغانستانی و فراتر از آن سزاوار حمایت هستند
آی‌نور سعیدپور
جونا چیری، نماینده‌ی حزب ملی اسکاتلند با اشاره به محدودیت‌های موجود بر زنان افغانستانی گفته است که زنان در افغانستان و ایران به اتهام “بدحجابی” مورد خشونت قرار می‌گیرند و آنان سزاوار حمایت هستند.
خانم جونا چیری، طی مقاله‌ای به تازگی در روزنامه‌ی «نشنل» نوشته است که آنچه به عنوان «آزار و اذیت جنستی» در این دو کشور یاد می‌شوند نمی‌تواند واقعیت زندگی زنان را بازتاب دهد.
این نماینده‌ی اسکاتلندی با روایت داستان شماری از دختران ایرانی که به دلیل پوشش‌شان مورد خشونت قرار گرفته‌اند، نگاشته است وضعیت در افغانستان حتا بدتر است.
از زمان بازگشت طالبان به قدرت در اگست ۲۰۲۱، بیش از ۵۰ فرمان از سوی طالبان برای سلب آزادی‌های فردی و اجتماعی زنان صادر شده؛ که یک نظام سازمان‌یافته از سرکوب علیه زنان را شکل داده است.
خانم جونا، هم‌چنان عضو موسسه‌ی بین‌المللی حقوق بشر انجمن وکلای دادگستری یا «IBAHRI» است که در حال پژوهشی درباره‌ی وضعیت زنان در ایران و افغانستان هستند تا امکان‌سنجی برای شناختن وضعیت زنان در این کشور را به عنوان «آپارتاید جنسیتی» مشخص بسازند.
ریچارد بنت، گزارش‌گر ویژه‌ی حقوق بشر سازمان ملل متحد در افغانستان، در گزارش مارس ۲۰۲۳ خود، به تداوم تضعیف وضعیت زنان افغانستانی اشاره کرد.
در نیمه نوامبر ۲۰۲۲، مقام‌های طالبان دست‌رسی زنان و دختران به پارک‌ها، باشگاه‌های ورزشی و حمام‌های عمومی را ممنوع کردند و در تاریخ ۲۱ دسامبر، تعلیق فوری حضور زنان در دانش‌گاه‌ها را نیز اعلام کردند.
سه روز بعد، در تاریخ ۲۴ دسامبر، زنان از اشتغال در سازمان‌های ملی و بین‌المللی غیردولتی محروم شدند که تأثیر منفی شدیدی بر خدمات انسانی فوری داشت و این خدمات برای حمایت انسانی و دیگر فعالیت‌های حقوق بشر و توسعه حیاتی است. این اقدام‌ها باعث شده است که زنان از زندگی عمومی حذف شوند.
ریچارد بنت، اظهار کرد که “تأثیر تجمیعی از تبعیض سیستماتیک طالبان در برابر زنان نگرانی‌ها در مورد ارتکاب جرایم بین‌المللی را ایجاد می‌کند” و “تأثیر تجمیعی از محدودیت‌ها بر زنان و دختران… معادل آپارتاید جنسی بود.”
خانم جونا افزوده است: «عنصر کلیدی در تعریف آپارتاید جنسیتی که آن را از آزار جنسیتی متمایز می کند، وجود رژیم نهادینه شده ستم و سلطه سیستماتیک یک گروه بر گروه دیگر است که عاملان آن با اعمال خود به دنبال حفظ آن هستند. این همان چیزی است که در آفریقای جنوبی وجود داشت، جایی که اصطلاح از آنجا آپارتاید سرچشمه گرفت.»
کریما بنون، پروفیسور دانش‌کده‌ی حقوق در دانشگاه میشیگان آپارتاید جنسیتی را چنین تعریف می‌کند: «یک سیستم حکومتی، مبتنی بر قوانین و یا سیاست‌ها که جداسازی سیستماتیک زنان و مردان را تحمیل می‌کند و همچنین ممکن است به طور سیستماتیک زنان را از فضاها و حوزه‌های عمومی حذف کند.»
موسسه بین‌المللی حقوق بشر انجمن وکلای دادگستری (IBAHRI) به این باور است که بریتانیا باید نقش اصلی را در روشن ساختن قضیه زنان افغانستان و ایران ایفا کند و آنچه در این دو کشور بالای زنان می‌گذرد، به عنوان آپارتاید جنسیتی بشناسد.
این در حالی‌ست که پیش از این نیز شماری از فعالان حقوق بشر خواهان به رسیمت‌شناسی رفتار طالبان به عنوان آپارتاید جنسیتی شده‌اند.
طالبان علاوه بر سلب آزادی‌های اساسی زنان با صدور فرمان‌های متعدد در روزهای اخیر سرکوب زنان را به اتهام “بدحجابی” تشدید کرده است
