بحران آموزش؛ بورسیه‌های آموزشی بین‌المللی و آموزش از راه دور برای دختران افغانستانی
آی‌نور سعیدپور
یک محقق حقوق افغانستانی با ابراز تاسف از تسلط طالبان بر سیستم آموزشی؛ اما ابراز امیدواری کرده که امید برای دختران افغانستانی از بین نمی‌رود. این محقق حقوق می‌گوید با اعطای بورسیه و آموزش از راه دور می‌توان به آموزش دختران افغانستانی تمرکز کرد.
جریست نیوز، در یکی از مقاله‌های خود نوشته‌ی یک نویسنده و پژوهش‌گر حقوقی افغانستانی را در مورد بحران آموزش در افغانستان منتشر کرده است. به دلیل‌های امنیتی این خبرگزاری نام این پژوهش‌گر را فاش نکرده است.
در بخش از این مقاله به نقل از آموزگار مستقر در افغانستان از برنامه‌های آموزشی مکتب‌ها تحت کنترول طالبان ابراز نگرانی صورت گرفته است.
آموزگاری که نخواسته نامش در این مقاله ذکر شود، گفته است که محتوای آموزشی تحت کنترول طالبان کشتن مردم به‌نام جهاد است. “برنامه درسی جدید طالبان تماماً در مورد کشتن مردم به نام جهاد است.”
این آموزگار با استناد به پیش‌نویس اولیه‌ی برنامه‌ی درسی جدید گفت: “من آن مطالب را تدریس نمی‌کنم، حتا اگر بدانم که تقریباً مطمئناً شغلم را از دست خواهم داد.”
این در حالی‌ست که طالبان در بیش از دو سال حاکمیت‌شان به‌گونه‌ی بی‌رویه رو به ساخت مدرسه‌های دینی آورده است. از سوی هم طالبان در تلاش تغییر در سیستم آموزشی افغانستان است.
علاوه بر این‌که طالبان آموزش دختران بالاتر از صنف ششم را در افغانستان ممنوع کرده است؛ نگرانی‌ها از آموزش پسران در مکتب‌های تحت کنترول طالبان نیز وجود دارد.
این نویسنده‌ی افغانستانی در بخش از این مقاله با اشاره به ممنوعیت آموزش دختران نگاشته است: “به‌جای اجازه دادن به دختران برای بازگشت به آموزش‌های عمومی، آنها به آرامی شروع به ساخت مدرسه‌ها در سراسر کشور کرده‌اند.”
خبرگزاری جریست، هم‌چنان به نقل از ضیاءالدین یوسف‌زی، فعال آموزشی و پدر ملاله توضیح داده شده است: “آموزش در مدرسه فقط برای آموزش زنان و دختران در انجام مناسک و فعالیت‌های اساسی دینی مانند نماز، رفتن به حج، وضو گرفتن و برخی مسائل اخلاقی مفید است. اما شما نمی‌توانید مؤسسه‌های مدرن را بدون آموزش مدرن اداره کنید. شما نمی‌توانید بیمارستانی را با تحصیلات مدرسه اداره کنید. شما نمی‌توانید با تحصیلات مدرسه‌ای تجارت کنید. با تحصیلات مدرسه نمی‌توانید با هواپیما پرواز کنید. شما حتا نمی‌توانید با تحصیلات مدرسه رانندگی کنید. این آموزشی نیست که به دختران و زنان بیاموزد که در اقتصاد مشارکت کنند. این یک آموزش مدرن نیست.”
این نویسنده هم‌چنان از برنامه‌های آموزشی تحت کنترول طالبان ابراز نگرانی کرده و آنرا آسیب‌رسان عنوان کرده است. “پیش‌نویس برنامه‌های درسی مدرسه برای مردان و زنان که مطابق با تفسیر منحصربه‌فرد طالبان از قوانین اسلامی تدوین شده‌اند، نه تقویت آموزش، بلکه ایجاد نسل جدیدی از جهادگران است.”
این پژوهش‌گر نگاشته است که برای تربیت یک‌نسل روشن‌گر باید روی‌کردهای زیر روی دست گرفت: “بورسیه‌های بین‌المللی برای زنان و دختران افغانستان به طور واقع بینانه، به سختی می‌توان نتیجه گرفت که برای زنان و دختران امروز در افغانستان، تحصیل در مدرسه بدتر از نداشتن تحصیل است. اما راه حل به مراتب بهتر، ایجاد مسیرهایی برای تحصیل زنان و دختران در خارج از کشور است.”
هم‌چنان این نویسنده با ابراز نگرانی از ترویج افکار افراط‌گرایی در مدرسه‌های تحت کنترول طالبان نگاشته است که در مورد دیگر با آموزش از راه‌دور زمینه‌ی آموزش را برای دختران فراهم کرد.
این نگرانی‌ها در حالی مطرح می‌شود که طالبان در تلاش است تا مرز میان آموزش‌های عصری و مدرسه‌های دینی را از میان بردارد. طالبان هم‌چنان در بیش از دوسال گذشته مدرسه‌های دینی را گسترش داده است.
پیش‌تر وزیر امور مهاجران و عودت‌کنندگان طالبان نیز در محفل فراغت آموزگاران مدرسه‌ی دینی خواستار تدریس مسایل “جهادی و نظامی” در مدرسه‌های دینی شد.
پیش‌تر سخن‌گوی وزارت امر به معروف طالبان نیز گفته بود که هیچ محدودیت سن‌وسال برای دختران در مدرسه‌های دینی وجود ندارد.
