سازمان‌های مدنی: نماینده دبیرکل سازمان ملل ممنوعیت آموزش دختران را عادی‌سازی می‌کند
حدیث حبیب‌یار
گروهی از سازمان‌ها، فعالان آموزشی و چهره‌های سرشناس افغانستانی با انتقاد از اظهارات روزا اوتونبایوا، نماینده دبیرکُل سازمان ملل در افغانستان در پیوند به آموزش دختران در مدرسه‌های دینی گفته اند که اوتونبایوا ممنوعیت آموزش دختران افغانستانی را عادی‌سازی می‌کند.
این فعالان (چهارشنبه، ۱۳جدی مطابق به ۳ جنوری)، از طریق یک نامه‌ای سرگشاده به آنتونیو گوترش، دبیرکُل سازمان ملل گفتند که اظهارات فرستاده دبیرکُل سازمان ملل در افغانستان درباره آموزش دختران در مدرسه‌های دینی «غیرمسئولانه» و «عادی‌سازی» ممنوعیت تحصیل دختران و زنان است. و مدرسه‌های تحت کنترول طالبان محل آموزش «افراط‌گرایی و شورش‌گری» خواهد بود.
این نامه توسط ۷۰ سازمان و بیش‌از ۷۰ شخصیت افغانستانی از جمله مدافعان حقوق بشر، فعالان جامعه مدنی، روزنامه‌نگاران، وکلا، قضات، شاعران و نویسندگان امضا شده‌است.
همچنان این سازمان‌های مدنی به دبیر کل سازمان ملل می‌گویند:«طالبان با گسترش مدارس دینی در افغانستان به ترویج افراط‌گرایی و ستیزه‌جویی در افغانستان دامن می‌زنند که پیامد‌های خطرناکی برای این کشور و سایر کشورها دارد.»
در حالی‌که در مدارس دینی هیچ یک از مضامین مدرن (عصری و پیشرفته) تدریس نمی‌شود؛ این فعالان با فرستادن این نامه‌ی سرگشاده به آنتونیو گوترش، تاکید می‌کنند که زنان و دختران افغانستانی به تدریس و آموزش‌های مدرن نیاز‌مند هستند. آنان همچنان می‌افزایند: «در مدرسه‌ها مضامین دینی تدریس می‌شود. و چندین گزارش نشان داده افرادی که در مدارس دینی تحت کنترول طالبان درس می‌خوانند، افراطی شده و به ستیزه‌جویی، وحشت و دهشت و شورش‌گری تمایل یافته‌اند.»
چهره‌های فعال بر‌این باورند که کشور افغانستان با کم‌بود نیروی زن در تمام عرصه‌ها رو به رو است. و هیچ‌گاه با آموزش و مطالعات دینی، پیشرفت نخواهد کرد.
این گروه در این نامه، از عملکرد یوناما از زمان آغاز حکومت طالبان در ماه اگست سال ۲۰۲۱ ابراز نارضایتی کرده و از موضع این اداره در قبال طالبان، و آنچه “نگرانی اندک یوناما در مورد تخطی‌های جدی حقوق بشر، به خصوص در قبال زنان و دختران” خوانده شد، انتقاد کرده و آن را غیر قابل باور خواندند. و خواستار تغییر موضع و عملکرد یوناما در قبال رویکرد طالبان شدند.
این سازمان‌ها و فعالان امضا کننده از ملل متحد خواهان ترغیب طالبان نیز شدند تا طالبان به معکوس سازی پالسی‌های مغایر حقوق زنان و دختران و به طور کل حقوق بشر، بازگشایی مکاتب و دانشگاه‌ها به روی دختران، عدم اشاعۀ مفکوره‌های افراطی در مکاتب و مدرسه‌ها بپردازند.
حضور قوی ملل متحد در افغانستان و انتخاب رییس موثر برای یوناما که دارای تجربه و کار مرتبط به افغانستان باشد، ارتقای ظرفیت مالی و سیاسی یوناما به نظارت، تحقیق و گزارش‌دهی موثر در قبال تخطی از حقوق بشر در افغانستان و ملاقات‌های ماهانه یوناما با اعضای جامعه مدنی و فعالین حقوق بشر به هدف مشوره و کسب معلومات از آنان در مورد موضوعات مختلف مرتبط به حقوق بشر، حقوق زنان، اوضاع اقتصادی، معارف و امور سیاسی در افغانستان از خواست‌های دیگر این فعالان از سازمان ملل متحد است.
دیدبان حقوق بشر نیز با آموزش دختران در مدارس دینی به جای مکاتب مخالفت کرده و گفته بود که مدرسه‌ها نمی‌توانند جایگزین مکاتب باشند.
هیدر بار، مسوول امور زنان دیدبان حقوق بشر، روز جمعه، ۲۲ دسمبر (اول جدی) در شبکه اجتماعی ایکس نوشت که تحت هیچ شرایطی مدرسه‌های دختران و پسران جایگزین مکاتب شده نمی‌توانند. وی همچنان گفت “مدرسه‌ها برای آموزش دختران و پسران در عوض مکاتب مطلقاً غیرقابل قبول هستند.”
او افزوده که دفتر هیات معاونت سازمان ملل متحد برای افغانستان (یوناما) در حال بررسی این واقعیت است که طالبان به دختران اجازه آموزش در مدرسه‌ها در افغانستان را می‌دهند.
این در حالی‌ست که اوتونبایوا اخیراً در نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد در مورد افغانستان گفت که نشانه‌های زیادی وجود دارد که دختران اجازه دارند در مدرسه‌های دینی درس بخوانند.
اوتنبایووا همچنان گفته بود: “طالبان به هیچ گونه نظارت بر این مدارس اجازه نمی‌دهند و نمی‌دانیم در آنجا چه آموزش داده می‌شود.”
