بحران سلامت روان در میان زنان و دختران افغانستانی
آینور سعیدپور
نهاد موسوم به “پژوهش و توسعه” میگوید که دادههای تحقیقاتی این نهاد که در 17ولایت افغانستان انجام شده، نشان میدهد که فرمانهای طالبان باعث ایجاد ناراحتی روانی در میان زنان افغانستان شده است.
یافتههای نهاد “پژوهش و توسعه” نشان میدهد که ممنوعیت آموزش، کار و آزادی رفتوآمد از اصلیترین عاملهای افسردگی و اضطراب در میان زنان افغانستانی است.
این نهاد، همچنان میگوید که در صورت عدم رسیدگی به این بحران، تهدیدی برای نسلهای آیندهی افغانستان خواهد بود.
در بخش از این گزارش آمده است که تاثیر فرمانهای محدود کنندهی طالبان بر سلامت روان میتواند، غیرقابل برگشت باشد، بنابراین نیاز فوری به مداخله و حمایت وجود دارد.
این نظر سنجی را نهاد “پژوهش و توسعه” در میان ۲۱۱۲ زن در ۱۷ولایت افغانستان از ماه مارچ تا اپریل ۲۰۲۳ انجام داده است.
این نهاد در بخشی از نتیجهی نظرسنجی خود نگاشته است که محدودیتهای طالبان بر زنان و دختران افغانستانی ریشهکن کردن حقوقیست که به سختی برای زنان و دختران بهدست آمده بود.
پژوهش و توسعه، همچنان گفته است که این رفتار طالبان در برابر حقوق زنان “حملهی صریح” به حقوق و شخصیت زنان تلقی میشود.
ممنوعیت آموزش دختران بالاتر از صنف ششم در مکتبها، مسدود کردن دانشگاه، کدهای پوشش خاص برای زنان در خارج از منزل، ممنوعیت سفر بدون محرم شرعی، محدودیت در دسترسی به کار و کار آفرینی، ممنوعیت در دسترسی به مکانهای عمومی از جمله محدودیتهای که در بیش از دو سال گذشته بر زنان و دختران از سوی طالبان وضع شده است.
نهاد پژوهش و توسعه، نگاشته است که در این نظر سنجی از میان ۲۱۱۲ زن، بسیاری از زنان، یعنی ۴۲.۹۹ درصد از پاسخدهندگان نمیتوانستند انتحاب کنند که کدام یک از ممنوعیتهای طالبان ظالمانهتر است.
با آنهم بسیاری از این بانوان از محدودیتهای چون عدم دسترسی به پیشگیری از بارداری، آموزش، کار و تحرک ابراز نگرانی کردهاند.
بیش از یک سوم از زنان – 37.12٪ – گفتهاند که بیشتر نگران ممنوعیت آموزش هستند.
این نهاد نگاشته است؛ در قندهار خانوادههایی که قبلاً دختران خود را تشویق میکردند تا برای کسب فرصتهای بهتر تحصیل کنند، اکنون معتقدند که آیندهای برای زنان تحصیلکرده وجود ندارد و دختران خود را مجبور به ازدواج زودهنگام میکنند.
پس از ممنوعیت آموزش دختران، بسیاری از زنان و دختران برای دور زدن این فرمان طالبان رو به آموزشهای آنلاین آورده است. اما عدم دسترسی به انترنت و هزینهی بلند آن از چالشهای موجود فرا راه آموزش آنلاین است. بسیاری از خانوادهها توانایی پرداحت هزینهی انترنت برای آموزش آنلاین دخترانشان را ندارند.
پژوهش و توسعه، همچنان گفته که سیاست طالبان، برای کسانیکه در حال حاضر به دنبال محدود کردن جنبش زنان هستند یا کسانی که به آموزش زنان اعتقاد ندارند، محیطی مناسب ایجاد کرده است. این امر عدم احترام به تواناییهای زنان را تقویت میکند. در نخست محدودیتهای اعمال شده برای زنان باعث ایجاد افسردگی ناشی از فقر و بیکاری شده است.
بسیاری از زنان، 11.6 درصد، در این نظرسنجی میگویند که ممنوعیت کار برای آنها ناراحت کنندهترین مورد بوده است.
زنان از کار در اکثر ادارهها، سازمان غیردولتی، سازمانهای بینالمللی منع شدهاند. طالبان کار زنان در بخش صحت را ممنوع نکرده؛ اما پژوهش و توسعه گفته است که طالبان بر کار زنان در بحش صحت محدودیتهای چون همرامی یک محرم شرعی، کار در ساعتهای خاص از روز وبرخی محدودیتهای دیگر را اعمال کرده است.
در ولایت فراه، کارمندان زن صحی موظفاند که صورت خود را بپوشانند و روسری و دستکش سیاه بپوشند. این محدودیتها باعث شده بسیاری از زنان تمایلی به رفتن به سر کار نداشته باشند.
کمبود فرصتهای شغلی و افزایش فقر به عنوان یکی از دلیلهای اصلی بدتر شدن سلامت روان در میان زنان ذکر شد.
در رابطه به اشتغال، 37.8 درصد از زنان مورد بررسی گفتهاند که دنبال کردن شغلی خارج از خانه کلید رفع فقر است.
برای 33.5 درصد از زنان مورد بررسی، فرصتهای شغلی برای اقوام مرد بیشترین نگرانی آنها در رابطه با وضعیت اقتصادی خانواده و توانایی آنها برای مراقبت از فرزندانشان بوده است.
این نهاد همچنان نگاشته است که فرمانهای طالبان احساس ترس و ناراحتی روانی شدیدی را در میان زنان افغانستانی ایجاد کرده است. بحران سلامت روانی که زنان افغانستانی را تحت تأثیر قرار میدهد به سطوح بیسابقهای رسیده است.
تقریباً 68 درصد از پاسخ دهندگان نظرسنجی، زن یا دختری را می شناختند که از بیماری روانی رنج میبرد.
نهاد “پژوهش و توسعه” گفته است که افسردگی و اضطراب شایعترین شرایط سلامت روانی است که بیش از 1000 زن گفتهاند که از افسردگی و اضطراب رنج میبرند.
خودکشی و تلاش برای خودآزاری به طور فزایندهای رایج است: 164 زن مورد بررسی گفتهاد که زن دیگری را میشناسند که در دو سال گذشته اقدام به خودکشی کرده است.
261 نفر از پاسخ دهندگان فردی را میشناسند که در تلاش برای رسیدگی به سلامت روان خود به خود آسیب میزند یا خود درمانی میکند.
دو سال از سقوط جمهوری اسلامی افغانستان و ظهور مجدد طالبان در افغانستان میگذرد.
بر اساس “پژوهش و توسعه” طالبان، در بیش از دو سال حاکمیتشان بیش از ۱۰۰ فرمان به هدف محدود کردن زنان در زمینههای مختلف، چون آموزش، کار، آزادی رفتوآمد و دسترسی و حضور در مکانهای عمومی صادر کرده است.
این نهاد همچنان نگاشته است که بازیگران بینالمللی شامل کمککنندگان غربی، آژانسهای کمکرسان و اندیشکدهها، که زمانی ابراز امیدواری میکردند که طالبان ممکن است تغییر کرده باشد، با گروهی مواجه شدند که از نظر سیاسی و دیپلماتیک باهوشتر بودند؛ اما دیگر نمیتوانستند هسته خود را تغییر دهند.
بسیاری از دولتها، از جمله برخی از اعضای شورای امنیت سازمان ملل، از طالبان خواستهاند که اگر خواستار به رسمیت شناختن بینالمللی هستند، مسیر خود را تغییر داده و به حقوق اولیه بشر احترام بگذارند. با این حال، طالبان به جای برداشتن محدودیتهای خود بر زنان، آنرا دو برابر نیز کرده است.
در آخر هم نهاد “پژوهش و توسعه” سه راهکار برای اقدام فوری برای کاهش بحران سلامتروان زنان و ختران افغانستانی را پیشنهاد کرده است.
این نهاد به طالبان پیشنهاد کرده که “احکام تبعیضآمیز جنسیتی” بر زنان و دختران افغانستانی را لغو کند.
از طالبان نیز خواسته شده که به زنان و دختران اجازهی آموزش و کار را بدهند.
و آخرین مورد هم از طالبان خواسته شده است که موانع موجود از جمله نیاز به محرم شرعی را لغو کند.