تلاش‌های جهانی برای بازگشایی مکاتب دخترانه؛ سفیر جاپان هم دست خالی برگشت

فرزانه دانش‌آموز

همزمان با تدوام محرومیت آموزش دختران بالاتر از صنف ششم در افغانستان، شماری از دختران دانش‌آموز و دانش‌جو بار دیگر خوهان بازگشایی درب نهادهای آموزشی شدند. آنان از نهادها و سازمان‌های بین‌المللی می‌خواهند که با ایجاد فشار بر طالبان زمینه بازگشایی نهادهای آموزشی را برای دختران فراهم کنند.

شماری از فعالان حقوق زن؛ اما می‌گویند که طالبان در بیش از دو سال گذشته هیچ یک از خواست‌های جامعه‌ی جهانی را تمکین نکرده است، چون طالبان آموزش دختران را مساله‌ی داخلی افغانستان عنوان کرده و حاضر نیست که در این مساله به خواست‌های بین‌لمللی توجه کند.

در ادامه‌ی تلاش‌های کشورها و سازمان‌ها، سفیر جاپان در افغانستان با وزیران امر به معروف و تحصیلات عالی طالبان دیدار کرده و بر ضرورت بازگشایی مکتب‌های متوسطه و دانشگاه‌ها به‌روی دختران تاکید کرده است.

شماری از دختران دانش‌آموز، با ابراز نگرانی از آینده مبهم شان می‌گویند که با گذشت هر روز از بازگشایی نهادهای آموزشی ناامیدتر می‌شوند. اما باوجود این ناامیدی از طالبان می‌خواهند که مکتب‌های دختران را باز کند.

فرزانه که دانش‌آموز صنف دوازدهم است، می‌گوید تصمیم داشت در آینده داکتر شود تا ازاین طریق به مردمش و زنان کمک کنند؛ اما اکنون بیش از دو سال می‌شود که خودش منتظر امر ثانی طالبان است تا به او اجازه مکتب رفتن داده شود. فرزانه می‌گوید که با گذشت دو سال هیچ اقدامی جدی در زمینه بازگشایی مکتب‌ها صورت نگرفته است.

او، می‌گوید که با گذشته هر روز، از بازگشایی مکتب‌های شان ناامیدتر می‌شود. « از دو سال زیادتر می‌شود که مکتب نرفتم، خیلی دلم می‌شود که لباس مکتب خود را بپوشم و بازهم درس خواندن بروم؛ اما فکر می‌کنم که طالبا دیگر به دخترا اجازه درس خواندن را نمی‌دهد.»

طالبان هرچند در ابتدا گفته بودند که مکتب‌های متوسطه و عالی تا امر بعدی به‌روی دختران مسدود است؛ اما با گذشت بیش از دو سال هنوز هم به دختران بالاتر از صنف ششم اجازه مکتب رفتن، داده نشده است.

وزارت تحصیلات عالی طالبان در اقدام دیگر در برابر زنان، دانشگاه‌ها را به‌روی دختران بستند. وزارت تحصیلات عالی طالبان در 29 قوس 1401 در مکتوبی به دانشگاه‌های دولتی و خصوصی دستور دادند که تحصیل دختران را معطل کند.

آذر دانش‌جویی رشته‌ی انجنیری ترم چهارم دانشگاه پل تخنیک بود که طالبان دانشگاه را به‌‌روی دختران بستند. اکنون نزدیک به یک سال است که او مانند میلیون‌ها دانش‌جوی دیگر به دانشگاه نرفته است.

آذر با ناراحتی و گلوی بغض‌آلود می‌گوید که با بسته شدن دانشگاه آخرین امید دختران نیز از بین رفت. او، می‌گوید که با این اقدام‌های طالبان، دختران از جامعه حذف و اکنون دختران و زنان در افغانستان خانه‌نشین شده است. « دختران به کلی حذف شدند و حالی دخترا باید تمام روز خانه باشند و هیچ‌کاری هم نمی‌تواند انجام دهد.»

آذر با ناامیدی می‌گوید که دوست داشت انجنیر شود و در سازندگی و آبادی افغانستان سهیم باشد. او و برادر دوگانگی‌اش هر دو همزمان وارد دانشگاه شدند؛ اما اکنون او به جرم دختر بودن از تحصیل محروم شده است. آذر می‌گوید که نمی‌‎داند چرا باید به‌خاطر دختر بودنش محکوم به زندانی شدن در خانه است. « واقعا نمی‌توانم درک کنم که چرا فقط باید در افغانستان پسرا می‌تواند درس بخواند و دختران نمی‌تواند. یعنی جرم ما چیست؟ دختر بودن! واقعا این فکر مرا دیوانه می‌کند.»

نمایندگان شماری از کشورها و سازمان‌های بین‌المللی نیز همواره از طالبان خواسته است که محدودیت‌ها بر آموزش و کار زنان را لغو کنند. در تازه‌ترین مورد تاکایوشی کورمایا سفیر جاپان در افغانستان با خالد حنفی سرپرست وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان و ندا محمد ندیم سرپرست وزارت تحصیلات عالی طالبان دیدار و بر ضرورت بازگشایی مکتب‌های متوسطه و دانشگاه به‌روی دختران تاکید کرده است.

اما طالبان همواره آموزش دختران را مساله‌ی داخلی افغانستان عنوان کرده و از کشورها و سازمان‌های بین‌المللی خواسته است که به مسایل داخلی افغانستان دخالت نکند.

ذبیح الله مجاهد سخنگوی طالبان نیز همواره تاکید کرده است که حقوق تمام شهروندان افغانستان مطابق به چهارچوب شریعت اسلامی تامین است.

برخی دیگر از مقام‌های طالبان از جمله سراج‌الدین حقانی، وزیر داخله‌ی طالبان در آخرین مورد گفته بود که آموزش دختران مساله‌ی اختلافی میان اعضای این گروه است و حل این مساله زمان‌گیر است.

در همین حال شماری از فعالان حقوق زن بر این باوراند که دیدارهای نمایندگان کشورها با برخی از مقام‌های طالبان نمی‌تواند تاثیری بر وضعیت موجود داشته باشد. آنان می‌گویند که برای تغییر اساسی و بنیادی در زمینه حقوق بشری و حقوق زنان، باید فشارهای عملی بر طالبان از سوی مردم افغانستان ایجاد شود.

ثریا پیکان فعال حقوق زن، می‌گوید که این دیدارها نمی‌تواند بر تغییر افکار طالبان تاثیرگذار باشد. هم‌چنان وی بر این باور است که مردم افغانستان باید با گفت‌وگو با حکومت حاکم در افغانستان این مساله را حل کند. « این نشست‌ها و دیدار از دید من چندان موثر واقع نمی‌شود. چون‌که طالبان این نوع تقاضاها را مداخله در امور خود دانسته و نمی‌خواهند که دیگران به امور داخلی شان مداخله داشته باشد.»

پیش از این نیز نمایندگان ویژه كانادا، فرانسه، آلمان، ايتاليا، جاپان، ناروی، بريتانيا، ايالات متحده و اتحادیه اروپا در یک بیانیه‎ی مشترک نسبت به وضعیت حقوق بشر در افغانستان قویا ابراز نگرانی کرده‌ از طالبان خواسته‌اند که فورا محدودیت‌های بر دست‎رسی به آموزش را لغو کنند.