رونق بیسابقهی بازار فروش چادری و چادر برقع پس از بیست سال در هرات
دو سال پس از تصرف قدرت توسط طالبان در افغانستان بسیاری از بازارها کساد شده و مردم در فقر شدیدی فرو رفته اند. اما همزمان برخی از مشاغل رونق گرفته اند. بازار فروش برقع یا چادری رونق گرفته و قمیتش نسبتا افزایش یافته است.
جادهی لیلامی از شلوغ ترین مکانهای خرید و فروش اجناس زنانه در هرات است. اینجا دوکانهای فروش چادر شلوغتر از هر زمان دیگری به چشم میخورد. زنان یکی پی دیگری برای خرید چادر و برقع به این بازار میآیند.
زنان هراتی، به دستور ریاست امر به معروف مجبور به خرید و پوشیدن چادر و برقع شدهاند.
چندی پیش ریاست امر به معروف و نهی از منکر طالبان در هرات، با دستور تازهی خود در این ولایت، گشتوگذرا زنان بدون برقع و یا چادر را ممنوع اعلام کرد.
محتسبان چپن سفید این ریاست در جادهها موترهای مسافربری، تاکسیها و ریکشاها را بازرسی کرده و زنان بدون چادری را پیاده و گاه توهین و تحقیر میکنند.
مسوولین امر به معروف و نهی از منکر در هرات، دلیل این کار خود را جلوگیری از فساد و بیبندباری زنان عنوان کردند.
مولوی عزیز الرحمن مهاجر رییس امر به معروف و نهی از منکر طالبان در یک ویدیویی نشر شده در صفحات اجتماعی گفته است که زنان باید با حجاب در سطح شهر گشت و گذار کنند.
او بیان داشت که زنانی که مانتو پوشیدن را رواج کردند که در واقع این کار غیر شرعی گفته میشود.
“بعضی چیزها را زنها رواج کردن مانتو گفته میشه ای غیر شرعی است چون که پیامبرخدا گفته که؛ زنهایکه کاسیت وعاریت باشه بوی جنت نمیبینند، کاسیت اینه که ظاهرا جامه داشته باشه، عاریت در حقیقت لق باشند.
اما با توجه به اوضاع اقتصادی خرید و پوشیدن برقع چقدر برای زنان مشکل است و برقع از کجا آمدهاست؟
دیدن اطرافیان و زیباییهای اطراف از پشت خانههای مربعی و کوچک چادر برقع، برای شماری از زنان که اولین تجربه پوشیدن برقع را دارند، چیز جدید، تجربهی جالب و برای بعضیها تلخ است.
شبنم ۱۹ ساله یکی از باشندگان هرات است، میگوید به خواست پدرش از ترس محستبان امر به معروف به اجبار به بازار آمده است و دوکان به دوکان را به دنبال چادر با قیمت مناسب جستجو میکند.
میگوید که: “ خانواده ما بسیار مقید و سنتی است اما خودم همیشه با مانتو گشت و گذار میکردم چون مانتوهای عربی خوب و با حجاب است، ولی پدرم دیده بود که ماموران ریاست امر به معروف با زنان مانتویی و دریوران تاکسی برخورد درست نکرده بودند به همین خاطر از من خواستند برای خرید برقع به بازار بیآیم و به اجبار و از ترس با قیمت بالا و اقتصاد ضعیف چادر بخرم، بار اول من است، پوشیدن برقع نفسگیر و دیدن دنیا از پشت جالیهای برقع حس زندان و زندانی بودن به من میدهد.”
آنسو تر شکیبا بانوی نسبتا جوان چند رنگ برقع را به دست گرفته بود و برانداز میکرد.
“قیمت اینها بالا است چه خبر است قیامت شده دولت هم ظالم ملت و دوکاندار هم ظالم” اینها سخنان شکیبا بود که با نگاه با برقع ها خطاب به دوکاندار میگفت.
نزدیکش شدم درحالی که از وضعیت بد اقتصادی شکایت داشت گفت: “من در منطقه دور تر از شهر زندگی میکنم، طالبان در سطح شهر به پوشش مانتو و در مناطق دور تر به پوشش «چادر نماز» مشکل دارند و اجازه نمیدهند، به همین خاطر برای خرید برقع آمدم اما قیمتها زیاد است و توان خریدن ندارم دولتی باید به فکر پوشش باشد که شکم ملت اش گرسنه نباشد، من پول غذای اولاد هایم را باید تکهی اضافی بخرم بپوشم.”
این که پوشش چادر برقع از کجا و کی شده است، نصر محمد یکی از چادری فروشان جادهی لیلامیهای هرات میگوید سالهاست پدر و پدر کلانهایش چادر برقع میفروختند و امرار معیشت میکردند.
به گفتهی نصر محمد، در دورهی نخست حاکمیت طالبان زنان چادر برقع میپوشیدند و در زمان جمهوریت نیز شماری از زنان، از این پوشش استفاده میکردند، اما اخیرا بازار این پوشش به دلیل دستور طالبان، پس از بیست سال رنگ ورونق گرفته و به گفتهی خودش کار و بارش را رونق دادهاست.
او افزود که خانم ها که از چادری استفاده میکنند نظر به اقتصاد خانواده چادری میخرند، قیمت چادری از ۵۰۰ تا ۳۰۰۰ افغانی است اما شمار زیادی از زنان توانایی خرید آنرا ندارند.
برقع یا چادری یکی از پوششهایی هست که در بسیاری از جوامع با دیدن آن و یا شنیدن نامش، اولین چیزی که به ذهنشان خطور میکند تصویری از زنان افغانستانی است، گویا برقع نماد زنان افغانستانی است اما این پوشش نسبتا از بین رفته پس از حاکمیت دوبارهی طالبان به دستور این گروه دوباره بر زنان و دختران افغانستانی تحمیل شده است.