پانزدهم اگست؛ بازگشت تاریخ سیاه بر زنان
امروز پانزدهم اگست برابر است با دوسالگی حکومت طالبان در افغانستان، این روز تاریخی نه تنها سرنوشت بیش از ۳۰ ملیون افغان را تغییر داد؛ بلکه زنان را به جای از تاریخ نشاند که تاریکی بر آنان بیشتر از هر موقع قبله کرده است.
افغانستان در بیش از دو دهه دروهی جمهوریت را برای زنان سهولت و آزادیهای فردی را مهیا کرد اما پس از دور دوم حکومت طالبان، زنان اینبار مانند دورهی قبلی گوشه نشین شدند.
پیش از پانزدهم اگست، تقریبا تمام ولایتهای افغانستان یکی پس دیگری توسط طالبان گرفته شد و در روز ۱۴ اگست گزارشهای از حضور طالبان در قسمتهایی از ولایت کابل نشر شده بود اما با آن هم کسی گمان نمیکرد که افغانستان یک شبه توسط طالبان سقوط داده شود.
اما در روز ۱۵ اوت در کابل چه اتفاق افتاد؟ مهمتر از تمام بحثها سرنوشت زنان پس از ۱۵ اگست چگونه رقم خورد؟
سقوط نابهنگام؛ کشیده شدن زنان به تاریکی
اول صبح ۱۵ اگست و طلوع آفتاب تازه روی تپههای کابل را زرد کرده بود، اما با آن آشفتگی و هرج مرج کامل در این ولایت حاکم بود. شهر برعکس روزهای دیگر در شلوغی کاملی از مردم این ولایت بسر میبرد و بسیاری به سوی میدانهوایی کابل و ریاست پاسپورت هجوم برده بودند و هزاران نفر دیگر در مقابل بانکها صف کشیده بودند تا پول شان را بدست آورند.
زنانفعال، زنان روزنامهنگار و اقشار مختلفی از این زنان که همه در حکومت جمهوریت برای خود زندهگی ساخته بودند؛ یک شبه به فنا رفته و همه را در افغانستان گذاشتند و چمدان مهاجرت را بسته کردند اما شماری از زنان و دخترانی که در افغانستان ماندهاند سرنوشت همهی آنان در تاریکی مطلق قرار دارد.
شبنم هنریار یک تن از زنانیست که حدود ۲۰ سال است با نهادهای بیرونی کار میکرد اما حکومت نوپای طالبان وی را مانند هزاران بانوی دیگر خانه نشین کرده است، او بیان میدارد که چندین بار تلاش کرده که با خانوادهاش از کشور بیرون شود اما وی نتوانسته است.
“شاید بیشتر از ۲۰ سال است که من کار با نهادهای بیرونی میکنم اما یکدفعهگی نشستن در خانه به اندازه گور کردن من است، خیلی برایم دردناک است.”
طالبان در اولین روزهای حکومت خود زنان را از رفتن به تمام ادارات دولتی منع قرار دادند اما پس از گذشت یکونیم سال در ماه دسمبر سال گذشته میلادی طالبان با دستور تازهی رفتن زنان را از تمام موسسات خارجی تا اطلاع ثانوی منع قرار دادند.
پس از سقوط کابل افغانستان در جمهوریت آخرین نفسهای خود را میکشید و زنان همواره همه تنها امید آنان بر کابل بود که پس از چند روز مبارزه و فرار محمد اشرف غنی رییس جمهور پیشین افغانستان، این ولایت نیز در نزوا زیر حاکمیت طالبان رفت.
درکنار منع کار زنان، این قشر همچنان از درس و تحصیل محروم شدند، طالبان پس از ۳۳ روز حاکمیت خود دروازههای مکتبها را بهروی دختران بالاتر از صنف ششم بسته کردند و نظر به این دستور با نشر مکتوبی مبنی بر بازگشایی مکتبهای پسرانه، دروازههای مکتبها بهروی پسران باز شد اما رفتن دختران به مکتب به این مدت تا امر ثانی معظل قرار داده شد.
امینه، دانشآموز صنف هشتم مکتب گوهرشاد بیگم هرات است، او یک تن از شاگردان ممتاز در این ولایت بوده است.
امینه دو سال میشود که شب روز خود را در خانه سپری میکند او بیان میدارد که در این مدت وی تمام دستآوردهای خود را از دست داده است و در حال حاضر از وضعیت روانی خوبی برخوردار نیست.
“شاید برای طالبان ساده باشد اما من در واقعیت از حالت روحی خوبی برخوردار نیستم و از بش که گاهی به آیندهی نامعلوم خود فکر میکنم؛ حالت روحی من خراب میشود، امیدوارم طالبان بهزودی از این تصمیم خود صرف نظر کنند.”
از سوی دیگر پس از یک و نیم سال در اخیر ماه دسمبر سال گذشته طالبان دروازههای دانشگاههای خصوصی و دولتی را بر روی دختران بسته کردند و همزمان با این طالبان دروازههای تمام مراکز آموزشی را به روی دختران تا امر ثانی بسته کردهاند.
شریفه یک تن از دانشجویان دانشکدهی طب ولایت هرات است او همزمان با درس دانشگاهاش در یکی از کورسها نیز در حال فراگیری زبانهای خارجی بود.
او میگوید که دوست داشت مانند خیلیها او نیز بتواند به چندین زبان صحبت کند اما این تصمیم اخیر طالبان وی را امان به یادگیری هیچ چیز را نداد.
“من دوست داشتم که مانند پسران یا دیگر افراد به چندین زبان تسلط داشته باشم اما متاسفانه پس از آمدن طالبان در افغانستان و این تصمیم شان واقعا من ناامید شدم و فعلا از بیکاری وضعیت خوبی ندارم.”
اینها در حالی است که بر اساس گزارش ریچارد بنت پس از سقوط جمهوریت در افغانستان تا حالا، بیش از ۵۰ دستور و فرمان در رابطه به محدودیت زنان وضع شده است.