ناامیدی دختران از آینده‌ی تحصیلی شان
دریا رها
پس از آگست ۲۰۲۱ اجازه‌ی رفتن به مکتب از دختران بالاتر از صنف ششم گرفته شد.
طالبان ۳۳ روز پس از حاکمیت دوباره‌ی خود بر افغانستان، به تاریخ ۲۷ سنبله سال ۱۴۰۰ دروازه های مکتب‌های دوره‌های ابتداییه، متوسطه و لیسه‌ها را به روی دانش‌آموزان پسر باز کردند.
آنان با نشر خبرنامه‌ای از بازگشایی مکتب‌های ابتدایی به روی دختران تا صنف ششم نیز خبر دادند، اما اعلام کردند که تصمیم‌شان درباره بازگشایی مکتب‌های متوسطه و لیسه‌های دخترانه را بعدن همه‌گانی خواهند ساخت.
اما با گذشت یک سال و چند ماه تا هنوز هم دختران بالاتر از صنف ششم اجازه‌ی حضور در مکتب‌ها را ندارد.
یک سال و چندماه از بسته شدن مکتب‌های دخترانه گذشته بود که حکومت طالبان در اعلامیه‌ای رفتن دختران به دانشگاه و مراکز آموزشی را نیز تا «اطلاع ثانوی» معطل کردند.
هفته‌ی گذشته سال جدید تحصیلی برای پسران آغاز شد اما تاکنون دختران اجازه‌ی رفتن به دانشگاه را ندارند.
شماری از دختران دانشجو می‌گویند که هیچ امیدی به آینده ندارد.
شبنم دانشجوی سمستر (ترم) هفتم دانشکده‌ی اقتصاد دانشگاه هرات است، وی می‌گوید که با تحمل مشکلات فراوان از اُستان کرخ ولایت هرات به شهر آمده و در دانشگاه هرات مصروف تحصیل بود.
وی می‌افزاید که اکنون اما به‌گونه‌ی کامل از زندگی ناامید شده و هیچ امیدی به آینده ندارد.
او بیان داشت: « سه سال روزانه سه ساعت رفت و سه ساعت برگشت را با وجود مشکلات زیاد تحمل می‌کردم و از ولسوالی کرخ به شهر می‌آمدم بخاطری‌که آینده خو از بدبختی نجات بدهم و مثل خیلی از زنان نپذیرفتم که تقدیرم کنج خانه است ولی طالبان با آمدن خود و منع کردن ما دختران از تحصیل آرزوهای ما را کشتند و دیگر امیدی به زندگی ندارم.»
مینا دانشجوی دیگری‌ست که از ولایت فراه در رشته‌ی انجینری دانشگاه هرات، مصروف تحصیل بود.
به گفتهی مینا خانواده وی سخت از مشکلات اقتصادی رنج میبرد و آرزو داشت بازوی پدرش شود اما اکنون احساس می‌کند روی شانه‌های خانواده‌اش سنگینی می‌کند: «خیلی برایم سخت است. سال‌ها زحمت، کوشش و دوری از خانواده را تحمل کردم ولی حالا فکر می‌کنم که باری روی دوش خانواده شدم.»
وی می‌گوید با وجودی که در محیط سنتی بزرگ شده بود و همه با تحصیل‌اش مخالف بودند، اما پس از مبارزه‌ی زیاد توانست خودش را به آرزو هایش نزدیک کند اما طالبان تمام فرصت های آموزشی را از وی گرفته اند و اکنون که نه دانشگاهی‌ست نه آرزویی این احساس زندگی را بر او تلخ کرده است.
«دانشگاه که بسته شد، از لیلیه هم ما را اخراج کردند. زبان انگلیسی می‌خواندم که آن را هم ما را از رفتن به کورس های آموزشی منع کردند و هیچ انگیزه‌ای برای زندگی کردن به ما نگذاشتند و فکر می‌کنم زندگی مه خیلی تلخ شده است.»
از سوی هم شماری دانش‌آموزان دوره‌ی لیسه مکتب‌های دخترانه نیز می‌گویند اگر در سال جدید تحصیلی اجازه‌ی حضور در مکتب به آن‌ها داده نشود زندگی شان به قمار زده میشود.
سونیا دانش‌آموز صنف یازدهم در یکی از مکتب‌های شهر هرات بود.
وی می‌گوید که پس از مسدود شدن دروازه‌های مکتب‌های همواره از سوی خانواده بر وی فشار وارد میشود تا ازدواج کند.
به گفتهی سونیا این امر باعث شده است وی همواره به خودکشی فکر کرده و دنبال راه فرار از ازدواج اجباری باشد.
« وقتی مکتب‌ها بسته شد ما چون یک خانواده سنتی هستیم همیشه به پدر مه از طرف اقوام گفته میشه که حالا که درسی نیست دختر تو باید ازدواج کنه، و نگاه کردن دختر در خانه درست نیه. به همین خاطر از نا امیدی که نسبت به آینده خود دارم و نمیخواهم ازدواج کنم چندین بار تا حال به خودکشی فکر کردم چون نمیخواهم با چیزی که دوست ندارم هر روز مرگ تدریجی تجربه کنم و اگر مکتب ها باز نشود زندگی ما دختران در کل به قمار زده میشود.»
وی می‌گوید که از این که برادرانش می‌توانند مکتب و دانشگاه بروند و وی مجبور است ازدواج کند دچار افسردگی شدید شده و خودکشی را آخرین راه آرامش‌اش می‌داند.
از سوی دیگر روانشناسان می‌گویند که از پس از حاکمیت طالبان و وضع محدودیت‌ها علیه دختران، آمار بیماری‌های روحی و روانی و هم‌چنان اقدام به خودکشی بین دختران و زنان افزایش یافته است.
داکتر نبیلا الکوزی روان‌درمان می‌گوید که از زمان آمدن طالبان مراجعه‌کننده‌گان وی افزایش یافته‌اند که اکثر آنان به دلیل خانه‌نشینی و مبتلا به افسرده‌گی شدند.
به گفتهی وی: «ما در دوره‌ی جمهوریت به این میزان مریض نداشتیم اما از چند وقت میشود که بیماران ما افزایش یافته است، اگر بخواهیم آمارگیری کنیم، حدود پنجاه درصد افزایش یافته است.»
این درحالی‌ست که زنان و دختران بار ها برای رفع محدودیت‌ها علیه شان دست به تظاهرات و اقدام های مدنی زده اند اما هیچ پاسخ مثبتی دریافت نکرده‌اند.
طالبان در ۱۵ حوت سال جاری(۱۴۰۱) در اعلامیه‌ای از آغاز سال تحصیلی جدید برای پسران دانشجو خبر داده اما در مورد باز شدن دانشگاه‌ها بر روی دختران چیزی نگفته‌اند.
شماری از کاربران رسانه‌های اجتماعی کارزار “یا همه یا هیچ‌کس” را در هرات، برای حمایت از آموزش دختران در رسانه‌های اجتماعی آغاز کردند.
در این کارزار، شماری از پسران دانشجو نوشته اند که تا زمان رفع محدودیت‌ها بر آموزش دختران، به دانشگاه نخواهند رفت.
این همه در حالی است که براساس تخمین یونسکو ۸۰ درصد دختران جوان افغان، حدود ۲.۵ میلیون دانش‌آموزش به‌دلیل تصمیم ممنوعیت رفتن به دانشگاه‌ها و مکتب، از تحصیل بازمانده‌اند.
