«نان مردم را می‌پزم تا سفرهٔ خودم بی‌نان نماند»
اتاق کوچک و تاریک با سقفی پایین و دیوار‌های گلی، در میان فضای پر از دود، شعله‌های آتش تنور رنگ باخته است. زنی با آستین‌های بالا زده، که به سختی در میان دود نفس می‌کشد، مصروف پختن نان است. خودش را قمرگل معرفی می‌کند و می‌گوید؛ فقر و تنگ‌دستی مجبورش کرده تا چهار سال از عمرش را میان دود و آتش در این مکان، نان‌های مردم را بپزد تا سفره خانواده‌اش بی‌نان نماند.
قمرگل می‌گوید، شوهرش بیمار بود و نمی‌توانست کار کند. او تصمیم گرفت داش (نانوایی) راه‌اندازی کند. بخشی از صحن حویلی خانه‌اش را داش‌خانه ساخت. قمرگل می‌گوید چهار سال پیش زمانی که او داش‌خانه را راه اندازی کرد، هیچ زنی هنوز این‌کار را نکرده بود. به‌همین دلیل او با مشکلات زیادی روبرو شد. به‌گفته‌ای قمرگل، در نخست او یک مرد را برای این کار استخدام کرد تا روی پای خودش ایستاد شد. او اکنون با تجربه‌ی هشت سال نان‌پزی از پس مشکلات اقتصادی خود برآمده است و می‌گوید: «شکر هشت سر عیالیم، از همی راه خرج خوده دَرمونیم.»
اکنون در گوشه و کنار محل زندگی قمرگل زنان زیادی به این کار روی آورده‌اند.
کبرا کریمی یکی از آن‌ها است. او همانند قمرگل داش‌خانه (نانوایی) راه‌اندازی کرده است و از این طریق تامین مخارج خانواده‌اش را به دوش دارد. کبرا می‌گوید؛ هر نان را به پنچ افغانی می‌پزد و روزانه حدود صد نان پخته می‌کند. او در ادامه می‌افزاید: «با آن‌که این کار برایم مشکلات صحی چون کمر درد و پا دردی را به وجود آورده است، اما خوش‌حالم که می‌توانم کارکنم.»
شغلی را که قمرگل در منطقه‌اش برای نخستین بار ایجاد کرده، همواره در حال رشد است و زنان زیادی از این طریق امرار معاش می‌کنند.
فاطمه حسینی از مدت یک سال به این‌سو با راه‌اندازی داش‌خانه (نانوانی) به شوهراش کمک می‌کند. او می‌گوید: «یک سال شده است که نانوایی راه انداختم و از این طریق خرج خانواده و کرایه خانه را می‌پردازم.»
روی آوردن شماری از زنان در هرات به شغل نانوایی به هزینه شخصی انجام شده است. دولت و یا نهادهای کمک کننده به صورت مشخص تا کنون در این زمینه برنامه عملی نداشته‌اند.
از نظر آگاهان اقتصادی، روی آوردن زنان به شغل نان‌پزی می‌تواند به اقتصاد و خودکفایی آنان کمک کند. مریم جامی‌الاحمدی فعال اقتصادی می‌گوید، روی آوردن زنان به شغل‌های که نیازهای اولیه جامعه است، می‌تواند در موفقیت آنان کمک کند. خانم جامی باور دارد این‌کار به خودکفایی اقتصادی و توانمندسازی زنان نقش دارد.
در افغانستان زنان با مشکلات اقتصادی زیادی روبرو اند. از نظر اقتصادی زنان وابسته به درآمد مردان خانواده می‌باشند. وزارت اقتصاد اعلام کرده پنج میلیون زن در کشور بی‌کار هستند.
قمرگل اکنون خوش‌حال است که توانسته شغل نانوایی را در بین زنان رایج کند. قمرگل با لبخند می‌گوید: «خوش‌حالم که خلاف باور‌های مردان که می‌گویند زنان از پس نانوانی برنمی‌آیند، از پس این کار به درستی برآمده‌ام.»
گزارشگر: ضیاگل عظیمی
