روایت ناگفته‌های زندگی زنان افغان برای مردم سراسر جهان
یک نهاد بریتانیایی با حمایت مالی مجلس بریتانیا، مجموعه داستان‌های زنان افغان با نام «قلمم بال یک پرنده است» را به زبان انگلیسی منتشر کرد. در این مجموعه، از میان صدها داستان جمع‌آوری‌شده از نویسندگان افغان، ۲۳ داستان از ۱۸ نویسنده زن گزینش و چاپ شده است. در این مجموعه داستان، قصه‌هایی مبتنی بر زندگی واقعی به‌ویژه با تکیه بر زوایای پنهان زندگی زنان در جامعه افغانستان روایت می‌شود و قرار است به زبان‌های دیگر هم ترجمه شود.
در سال ۲۰۱۹، لوسی هانا، یکی از مدیران رادیو و تلویزیون بی‌بی‌سی در افغانستان، با هدف کشف استعدادهای جدید و رشد خلاقیت نویسندگان زن افغان، پروژه «قصه‌های ناگفته افغانستان» را آغاز کرد. او در گفت‌وگو با ایندیپندنت فارسی گفت: «در جریان ماموریتم در افغانستان، با نویسندگان افغان صحبت کردم و متوجه شدم که کار نشر و ترجمه داستان‌های نویسندگان زن در داخل افغانستان چقدر دشوار است و چه موانعی سر راه آن قرار دارد. به همین دلیل با ناشران خارجی صحبت کردم تا زمینه ترجمه و چاپ آثار زنان افغان را فراهم کنیم.»
در نخستین فراخوان این پروژه، ۱۲۰ زن نویسنده افغان شرکت کردند. این نویسندگان دوره‌های آنلاین قصه‌نویسی و تکنیک‌های روایتگری را فراگرفتند و سپس نویسندگان صاحب‌نظر فارسی‌زبان داستان‌های آنان را خواندند و ۱۲ داستان از میان آن‌ها را برای انتشار برگزیدند. در فراخوان دوم در اوایل سال ۲۰۲۱ هم نزدیک به ۳۰۰ داستان دیگر به این رقابت وارد شدند که از میان آنان ۱۰ داستان دیگر گزینش شد؛ اگرچه با اتفاق سیاسی غیرمترقبه تابستان ۲۰۲۱ در افغانستان، روند کار این پروژه هم دگرگون شد، مجریان این پروژه سرانجام موفق شدند آن را با موفقیت تکمیل کنند و مجموعه داستان زنان افغان را به زبان انگلیسی منتشر کنند.
انتشارات MacLehose Press این کتاب را پس از گذراندن چند مرحله ترجمه و ویراستاری زیر نظر افراد متخصص، در ۱۰هزار نسخه منتشر شد. به گفته لوسی هانا، در این مجموعه آثار نویسندگان مختلف از تازه‌کار گرفته تا کسانی که قبلا آثارشان منتشر شده است، دیده می‌شود.
یکی از نویسندگانی که دو داستان او در مجموعه «قلمم بال یک پرنده است» منتشر شد، بتول حیدری است. او تاکنون دست‌کم سه مجموعه داستان منتشر کرده و داستان‌هایش به زبان‌های انگلیسی، آلمانی، عربی، ترکی و فرانسوی ترجمه شده‌اند.
حیدری انتشار داستان‌های نویسندگان زن افغان در قالب یک مجموعه به زبان انگلیسی را فرصت بزرگی برای گسترش روایت‌های زنان افغان در سراسر جهان می‌داند و می‌گوید: «انتشار این مجموعه در کنار اینکه روایت‌هایی ناگفته و زوایای پنهان و حساسیت‌برانگیز زندگی ما را شرح می‌دهد، فرصتی برای نویسندگان زنی است که با وجود داشتن توانایی‌های چشمگیر، به دلیل وجود جو مافیایی در ادبیات افغانستان، امکان ابراز وجود در سطوح گسترده‌تر را نداشتند.»
او ضمن انتقاد از گروه‌های خاصی که فضا و فرصت‌های ادبی در افغانستان را تصرف کرده‌اند، گفت: «در عرصه ادبیات و فرهنگ افغانستان همواره درباره برخی افراد مشخص بزرگ‌نمایی شده است؛ در حالی که در لایه‌های زیرین هم کسانی هستند که توانایی‌های بالایی دارند اما جریان مافیازده جامعه فرهنگی به آنان فرصت درخشش نمی‌دهد.»
به گفته دست‌اندرکاران این پروژه، داستان‌هایی که در این مجموعه منتشر شده‌اند، بیشتر مبتنی بر روایت‌هایی واقعی از زندگی زنان افغان‌اند و به زوایایی کمتر دیده‌شده می‌پردازند.
کتاب «قلمم بال یک پرنده است» پس از گذراندن چند مرحله ترجمه و ویراستاری زیر نظر افراد متخصص، در ۱۰هزار نسخه منتشر شد.
دکتر نگین کرگر، یکی از مترجمان این کتاب، در گفت‌وگو با ایندیپندنت فارسی، در مورد محتوای این کتاب گفت: «این داستانها جزئیات زندگی زنان در افغانستان از فداکاری‌ها و تحقیر شدن‌ها و مقاومت‌ها تا شکست‌ها و شکنجه‌ها را روایت می‌کنند. این مجموعه راوی دشواری‌های زندگی یک ترنس تا کار کردن یک زن در منطقه جنگی است.»
او ادامه داد: «این داستانها برای مردم افغانستان عادی و جزئی زندگی روزمره آنان است؛ به همین دلیل میزان خشونت و فشار موجود در این اتفاق‌ها را حس نمی‌کنند؛ اما برای مخاطب جهانی این روایت‌ها تکان‌دهنده‌اند و من مطمئنم انتشار این چنین روایت‌ها، در تغییر زندگی و آینده زنان افغان نقش خواهد داشت.»
مجموعه داستان‌های زنان افغان در حالی در دسترس مخاطبان جهانی قرار می‌گیرد که در شش ماه اخیر، جلوه سیاهی از زندگی زنان افغان زیر سایه تسلط طالبان، در رسانه‌های جهان بازتاب یافته است. پس از دو دهه تلاش برای ایجاد تغییر در زندگی زنان در افغانستان، اکنون بازداشت، شکنجه، زندان و قتل از عادی‌ترین خبرها در مورد زنان افغان‌اند و حاکمان فعلی این کشور همچنان درخواست‌های مقام‌های بین‌المللی را نشنیده می‌گیرند.
ایندیپندنت فارسی
