۵ میلیون نفر به دلیل ناامنی و جنگ بی‌جا شده اند

آمارهای به نشر رسیده از سوی وزارت دولت در امور حوادث نشان می‌دهد که در دوسال اخیر، حدود ۵ میلیون نفر در سراسر کشور به دلیل ناامنی و خشونت‌های گروه‌های مخالف دولت بیجاشده‌اند.
بر اساس این آمار در شش ماه اخیر سال جاری، ۶۲ هزار و ۴۸۰ خانواده بیجاشده‌اند که ۳۲ هزار ۲۸۴ خانواده آن فقط در جریان یک ماه (۱۷ جوزا تا ۱۷ سرطان سال جاری) در ۲۵ ولایت کشور به دلیل افزایش جنگ و خشونت، بیجاشده‌اند.
این در حالی است که در سال ۱۳۹۴ آمار بیجاشدگان داخلی به ۱ میلیون و ۲۵۷ هزار و ۵۵۲ تن، شامل ۲۰۹ هزار و ۵۹۲ خانواده که اوسط هر خانواده ۶ تن در نظر گرفته‌شده بود، می‌رسید.
مقایسه آمار سال ۱۳۹۴ و آماری که در سال جاری از سوی وزارت دولت در امور حوادث به نشر رسیده است، نشان می‌دهد که تعداد بیجاشدگان ۷۴.۸٪  افزایش یافته است.
این پژوهش از سوی کمیسیون مستقل حقوق بشر به‌منظور بررسی وضعیت حقوق بشری بی‌جاشدگان داخلی انجام‌یافته و تلاش شده تا علاوه بر ایجاد تصویر روشن از وضعیت بیجاشدگان داخلی و شناسایی چالش‌های حقوق بشری فراروی آنان، راهکار‌های مناسب و عملی نیز برای رفع چالش‌ها، پیشنهاد شود.
اطلاعات این پژوهش به وسیله‌‌های پرسش‌نامه (مطالعات میدانی) و مطالعات کتاب‌خانه‌ی به‌دست‌آمده است. در مطالعات میدانی 2903 تن از بیجاشدگان داخلی در 19 ولایت کشور که محل اقامت فعلی بیجاشدگان بوده است به‌صورت تصادفی انتخاب و پرسش‌نامه تکمیل کرده اند. از میان ۲۹۰۳ پرسش‌شونده ۵۵.۱٪ آنان مرد و ۱۳۰۴ تن ۴۴.۹٪ دیگر زن بوده‌اند. این افراد از ۳۰ ولایت کشور به ۱۹ ولایت یادشده بیجاشده بودند.
عوامل
یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که از میان 2903 پرسش‌شونده 1977 تن جنگ و خشونت‌های مسلحانه، 347 تن تهدیدهای ناشی از رفتار‌ مخالفان مسلح دولت با مردم محل، 212 تن نبود کار، 152 تن فقر، 69 تن نبود مکتب و شفاخانه به علت تسلط مخالفان مسلح دولت بر منطقه، 58 تن مشکلات ناشی از حوادث طبیعی، 44 تن  خصومت‌های شخصی و ۳۲ تن کمبود امکانات آموزشی در منطقه را عامل بیجاشدن خود گفته‌اند. از این میان پاسخ 12 تن در پرس‌شنامه روشن نشده است‌.
صدمات وارده بر بیجا شدگان

یافته‌های این تحقیق همچنین نشان داده است که 2475 تن (۸۵.۳٪) از کسانی که پرسش‌نامه تکمیل نموده‌ گفته‌اند که در محل اصلی زندگی خود قبل از این‌که بیجا شوند صدماتی را متحمل شده‌اند؛ اما 428 تن (۱۴.۷٪) دیگر تأیید کرده‌اند که قبل از بیجا شدن، به‌غیراز مجبور شدن به ترک محل زندگی خود، صدمۀ دیگری را متحمل نشده بودند.

از میان کسانی که قبل از بیجا شدن و در محل اصلی زندگی خود صدمه‌ دیده‌اند، 543 تن (۲۱.۹٪) تأیید کردند که عضو یا اعضای خانواده خود را از دست‌ داده‌اند، 316 تن (۱۲.۸٪) گفته‌اند که عضو یا اعضای خانوادۀ آنان زخمی گردیده‌اند، 849 تن (۳۴.۳٪) گفته‌اند که خانه‌های خود را ازدست داده‌اند، 344 تن (۱۳.۹٪) گفته‌اند که محصولات زراعتی خود را از دست داده‌اند، 274 تن (۱۱.۱٪) تأیید نموده‌اند که کار و شغل خود را از دست داده‌اند، 63 تن (۲.۵٪) گفته‌اند که فرزندانشان از حق آموزش محروم شده‌ و 86 تن (۳.۵٪) در پاسخ به این پرسش چیزی نگفته‌اند.
عامل  صدمات وارده بر بیجا شدگان
عوامل صدمات وارده بر افراد بیجا شده در محل اصلی زندگی آنان متفاوت بوده. این تحقیق دریافته است که از میان ۲۴۷۵ تنی که تأیید کرده‌ بودند صدمه دیدند، 2062 تن آنان از مخالفان مسلح دولت، 233 تن از نیروهای مسلح وابسته به دولت و 180 تن باقی‌مانده از حوادث طبیعی به‌عنوان عامل صدمات وارده بر خود، در محل زندگی اصلی خویش یادکرده‌اند.
دسترسی بیجا شدگان به سرپناه
مبتنی بر یافته‌های این تحقیق از میان کل پرسش‌شوندگان، 2607 تن (۸۹.۸٪) آنان گفته‌اند که دارای سرپناه اند؛ اما 296 تن (۱۰.۲٪) دیگر گفته‌اند که سرپناه ندارند.

از میان 2607 تنی که گفته بودند سرپناه دارند، 1177 تن (۴۵.۱٪) آنان در خانه‌های کرایی یا گروی، 624 تن (۲۳.۹٪) زیر خیمه و در کمپ، 388 تن (۱۴.۹٪) در خانۀ دوستان و آشنایان قبلی، 246 تن (۹.۴٪) در خانۀ که خود قبلاً داشته یا خریده‌اند، 123 تن (۴.۷٪) زیر خیمه و در خارج کمپ و 49 تن (۱.۹٪) در محلات عمومی مثل مکتب، مسجد و غیره زندگی می‌کنند.

دسترسی بیجا شدگان به خدمات صحی

بر اساس یافته‌های این تحقیق از میان 2903 پرسش‌شونده 1896 تن (۶۵.۳٪) گفته‌اند که به خدمات صحی دسترسی دارند؛ اما 1007 تن (۳۴.۷٪) دیگر گفته‌اند که به خدمات صحی دسترسی ندارند.
دسترسی بیجا شدگان به حق آموزش
یافته‌های این تحقیق نشان داده است که از میان 2903 پرسش‌شونده 1514 تن (۵۲.۲٪) آنان گفته‌اند که خود یا اعضای خانوادۀ آنان که واجد شرایط اند از رفتن به مکتب، پوهنتون و دیگر مراکز آموزشی محروم اند؛ اما 1389 تن (۴۷.۸٪) دیگر گفته‌اند که به مکتب، پوهنتون، و مراکز آموزشی، دسترسی داشته و از این حق بشری خود بهره‌مند بوده‌اند.
دسترسی بیجا شدگان به شغل باثبات
ضرورت داشتن و نیازمندی به شغل ثابت و دائمی برای پیش‌برد زندگی روزمره روشن است. بیجاشدگان داخلی بیشتر به دلیل بیجاشدگی در محل جدید خود با بی‌ثباتی شغلی مواجه‌اند. به اساس یافته‌های این تحقیق از میان تمام پرسش‌شوندگان 2465 تن (۸۴.۹٪) آنان گفته‌اند که شغل باثبات ندارند اما 438 تن (۱۵.۱٪) آنان تأیید کرده‌اند که دارای شغل دوام‌دار یا باثبات اند.