فریده؛ قربانی‌ میدان قمار

«چند مرد داخل خانه‌ی ما شدند و جلو چشمان پدر و مادرم مرا با خود بردند. فریاد‌های مادرم گوش آسمان را کر می‌کرد، پدرم اما ساکت و چشمانش را به زمین دوخته بود؛ رو به مادرم کرد و گفت، بگذار ببرند او را دیشب در قمار باختم.»

فریده کودکی‌اش را زیر سایه‌ی پدری به قول خودش قمارباز گذرانده است. پدری که به گفته‌ی فریده هیچ حس تعلق و محبتی نسبت به او و مادرش نداشت. لت‌وکوب، خشونت‌های کلامی و بد رفتاری خوراک شب و روز فریده و مادرش بود.

به علاوه‌ی این‌که فریده از نعمت رفتن به مکتب محروم بود، به بهانه‌های مختلف از سوی پدر، لت‌وکوب می‌شد.

می‌گوید، از آوان جوانی کسب و کار پدرش قمار‌بازی بود طوری که دار و ندارش را باخته بود و مدام حرص باخت در میدان قمار را بالای فریده و مادرش تلافی می‌کرد.

این پایان ماجرای زندگی این دختر نیست چهارماه پیش پدر قمارباز، سناریوی دیگری برای زندگی دخترش نوشت. فریده در میدان قمار از سوی پدر باخته شد.

در یک روز گرم تابستانی درحالی‌که فریده در صحن حویلی (خانه) مصروف شستن لباس بود گروهی از مردان وارد خانه شدند و در حضور پدر و مادر، فریده را با خود بردند.

او می‌گوید: «چند مرد داخل خانه‌ی ما شدند و جلو چشمان پدر و مادرم مرا با خود بردند مادرم در حالی‌که فریاد‌هایش گوش آسمان را کر می‌کرد پدرم اما ساکت بود و چشمانش را به زمین دوخته بود رو به مادرم کرد گفت بگذار ببرند او را دیشب در قمار باختم.»

فریده را به خانه‌ی شان بردند و برایش گفتند: «تو را پدرت در قمار برای ما باخته است.»

او می‌گوید: «پس از چند روز یکی از آن مردان با من نکاح کرد.»

او که در میدان قمار راهی خانه‌ی بخت شد. مجبور بود هر خواست مشروع و نامشروع شوهر را بپذیرد.

فریده می‌گوید، شوهر و خانواده‌اش زندگی را به کام او زهر کردند چنانچه او زندگی در خانه‌ی پدرش را دوران طلایی زندگی‌اش می‌دانست.

دیری نگذشت که خشونت، بد رفتاری، امان فریده را برید و مجبور به فرار از خانه‌ی شوهر شد.

اکنون او به خانه‌ی یکی از دوستانش پناه برده است. شب و روزش را با ترس و اضطراب سر می‌کند؛ زیرا پدر، شوهر، وبرادران شوهرش در جستجوی او هستند.

ازدواج زیر سن و اجباری و بد دادن و آلیشانی دختران در افغانستان چیز تازه‌ای نیست. کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان گفته است که با وجود کاهش در ثبت ازدواج‌های زیر سن و اجباری آمار این نوع ازدواج‌ها در افغانستان هم‌چنان بالاست.

فعالان حقوق زن اما تداوم، معامله و معاوضه زنان در برابر اشیا و باختن دختران را در میدان قمار را نگران‌کننده و تاسف‌بار برای نهاد‌های حامی زنان می‌دانند.

سکینه حسینی، فعال حقوق زن و نماینده‌ی مردم هرات در شورای ولایتی هرات، در رابطه می‌گوید، پروژه‌ای عمل کردن و سطحی‌نگری نهاد‌های حامی زنان نسبت به خشونت علیه زنان، سبب تداوم این وضعیت شده است.

به باور خانم حسینی، باید در ارتباط با هزینه‌های که در راستای کاهش خشونت و حمایت از زنان به مصرف رسیده است، تحقیقات همه‌ جانبه‌ صورت گیرد تا میزان موثریت برنامه‌های نهادهای حامی زنان سنجش شود.

به گفته‌ی خانم حسینی یکی دیگر از دلایلی تداوم خشونت‌ها، بد دادن و بدل دختران، عدم تطبیق قوانین به گونه درست است.

در همین حال کمیسیون مستقل حقوق بشر در هرات نیز از تداوم چنین قضایا ابراز نگرانی کرده می‌گوید، فریده‌های زیادی قربانی بد دادن و یا در میدان قمار باخته می‌شوند اما به دلیل عدم آگاهی زنان،  آمار واقعی در نهاد‌های عدلی و قضایی وجود ندارد.

عطیه الهی مسؤول بخش زنان کمیسیون مستقل حقوق بشر در حوزه‌ی غرب، یکی از عوامل عمده‌ی تداوم چنین قضایا را عرف و عنعات عنوان می‌کند.

او در ادامه می‌گوید، در مواردی زنان حاضر اند دست به خودکشی بزنند اما به نهادهای حمایت از زنان مراجعه نکنند زیرا از حقوق شان آگاهی ندارند.

این در حالیست که اداره‌ی امور زنان هرات از ثبت قضیایای در ارتباط با فروش دختران از سوی پدران شان خبر می‌هد.

سهیلا صبری، مدیر آگاهی عامه اداره‌ی امور زنان هرات می‌گوید از آغاز سال روان تاکنون حدود پنج دختری که از سوی پدران شان در بدل پول به اجبار به ازدواج داده شده بودند به این اداره مراجعه کردند.

خانم صبری در ادامه می‌افزاید، اداره‌ی امور زنان هرات، همواره برنامه‌های آگاهی‌دهی را به منظور کاهش ازدواج‌های زیر سن، ازدواج‌های اجباری و بد دادن و بدل دادن دختران داشته است.

هرچند هیچ آماری از میزان معامله‌ی دختران در میدان قمار در هرات وجود ندارد؛ اما به باور نهادهای که در دفاع از حقوق زنان کار می‌­کنند، زنان قربانی این نوع خشونت کم نیستند. معلوم نیست چه شمار فریده‌­‌های دیگر در هرات قربانی این نوع خشونت شده‌اند.

گزارشگر: ضیاگل عظیمی