سهیلا عرفانی: جامعه سنتی بزرگترین مشکل زنان خبرنگار
ترتیب: مرضیه حسینی
زنان خبرنگار در هرات با توجه به سنتی بودن جامعه ، پایین بودن سطح فرهنگ مردم، مردسالاری و عدم آگاهی خانواده‌ها توانستند در این زمینه گام‌های موثر بردارند و در عرصه کار خبرنگاری بهتر عمل کنند. هرچند هنوز هم شمار زنان خبرنگار در این ولایت کم است، اما با آن‌هم همین شمار اندک توانسته اند برای دیگران ایجاد انگیزه نمایند.
برای بررسی وضعیت زنان خبرنگار و دانشجویان رشته خبرنگاری با سهیلا عرفانی رییس دانشکده ژورنالیزم و ارتباطات جمعی دانشگاه هرات، گفتگویی داشتم.
پرسش: در آغاز اگر تحلیلی به وضعیت زنان خبرنگار در هرات داشته باشید؟
سهیلا عرفانی: در رابطه به این موضوع نمی‌توانیم بگوییم شرایط ایده آل است، مشکلات بسیار هستند اما با این حال نسبت به سال‌های گذشته شرایط نسبتا مناسبی برای خبرنگاران فراهم شده بویژه برای زنان خبرنگار، دلیلش این است که چون دید مردم نسبت به زنان خبرنگار در این شهر کمی باز شده و خبرنگاران زن بسیار شده اند. اما باز هم نیاز است تا کارهایی بیشتری صورت گیرد تا زنان بیشتر در جامعه سنتی به مانند هرات حضور فعالی در عرصه کار خبرنگاری داشته باشند.هنوز هم مردم جامعه ما با یک دید بسته به زنان نگاه می‌کنند و کار زنان را بیرون ازمنزل بخصوص کار خبرنگاری را بد میشمارند.
از بین بردن این باورها هم نیازمند کار بیشتری است تا زنان جایگاه اساسی شان را گرفته و نقش برازنده شان را در جامعه ایفا کنند.
پرسش: به عنوان استاد دانشکده خبرنگاری دلیل حضور کم رنگ دختران در برنامه‌ها ی سیاسی را چه می‌بینید؟
سهیلاعرفانی: چندین عامل در این زمینه نقش دارد، یکی از عواملی که بیشتر از همه قابل توجه است حاکم بودن فضای سنتی است که بزرگترین مشکل است. دومین مسله هم بی جراتی زنان است که نقش مهمی در این موضوع دارد متاسفانه اعتماد به نفس در بین زنان خبرنگار به میزانی که باید باشد وجود ندارد. مسایل امنیتی، فشارهای روحی ، روانی، عدم حمایت خانواده و تهدیدات نیز از جمله مشکلاتی است که مانع کار زنان خبرنگار و حضور کم رنگ شان در رسانه‌ها عنوان می‌شود.
عدم مدیریت رسانه‌ها هم یکی دیگر از مشکلاتی است که فرا روی زنان خبرنگار عنوان شده است. رسانه‌ها هم مکلف اند که در راستای ظرفیت سازی و توانمند شدن زنان برنامه‌هایی داشته باشند تا زنان هم به مانند مردان فعالیت رسانه‌یی داشته باشند.
پرسش: چقدر از کار دانشجویان رشته خبرنگاری بعد از فراغت در حوزه کارشان رضایت دارید؟
سهیلاعرفانی: تا حدی خوب هستند اما رضایتی که باید بعد از چهار سال آموزش عالی از دانشجویان داشته باشیم را نداریم، چون بیشتر دانشجویانی که از این دانشکده فارغ شده اند خلاف رشته شان کار می‌کنند.
کار کردن خلاف تخصص هم یعنی کفر محض! کار خلاف رشته هم خود مشکل دیگری است که امیدوارم در آینده‌های نزدیک برطرف شود.
پرسش: چی باید کرد تا دختران خبرنگار بیشتر و بهتر فعالیت کنند؟
سهیلا عرفانی: مرحله اول ایجاد اعتماد به نفس در خود زنان خبرنگار و حمایت خانواده‌ها از این رشته است . حمایت هم از خود زنان شروع می‌شود که باید هم نوع شان را بییشتر حمایت کنند تا با اعتماد به نفس بیشتر و جرات تمام وارد عمل شوند. مرحله دوم مدیران رسانه‌ها هستند. مدیران رسانه‌ها نباید به زنان به دید تبلیغاتی ببینند .باید در رسانه به زنان نقشی را بدهند که متناسب به سواد، استعداد و لیاقت آنان باشد.
مرحله سوم مبارزه کردن با موضوعاتی است که به دین نسبت می‌دهند. موضوعاتی از قبیل این که شنیدن صدای زن گناه است و نامحرم نباید این صدا را بشنود و… باید از جامعه برچیده شود.این خود نیازمند زمان بیشتری است تا از یک جامعه سنتی بیرون شویم.
پرسش: فکر نمی‌کنید که حضور افراد غیر مسلکی در رسانه‌ها فضای کاری را برای زنان خبرنگار تنگ کرده است؟
سهیلا عرفانی: حضور افراد غیر مسلکی در رسانه‌ها آن‌قدر نمی‌تواند در کار زنان خبرنگار نقش داشته باشد. چون افراد غیر مسلکی مهارت لازم و اساسی را در کارشان ندارند. اگر خود زنان خواسته باشند کار کنند با استفاده از مهارت و ویژه‌گی‌هایی که دارند به راحتی جذب رسانه‌ها شده و در عرصه کار خبرنگاری رشد خواهند کرد.
پرسش: چقدر تشویق آموزگاران زن در رشته خبر نگاری روی فعالیت بهتر خانم‌های خبرنگار تاثیر گذار است؟
سهیلا عرفانی: تشویق آموزگاران زن بالای دانشجویان دختر بسیار تاثیر گذار است. حمایت زنان از خود زنان بهترین تشویق است که متاسفانه در جامعه ما وجود ندارد و زنان کمتر علاقه به انگیزه دادن و حمایت کردن از جنس خودشان دارند.
پرسش: برخی از دانشجویان دختر در دانشکده خبرنگاری شاکی اند که استاد عرفانی روحیه زن ستیزانه ای دارد، چقدر موافق هستید؟
سهیلا عرفانی: عجب! اتفاقا عکس این موضوع وجود دارد که بیشتر دانشجویان پسر انگشت انتقاد بلند می‌کنند که استاد شما برای دخترها وقت بیشتری دارید و برای ما ندارید. همیشه سعی کردم دانشجویان و کارمندان دختررا در تمامی عرصه‌ها تشویق کنم.
پرسش: به عنوان رییس دانشکده خبرنگاری در هرات چه کارها و فرصت هایی را برای دانشجویان دختر مهیا کرده اید؟
سهیلا عرفانی: کوشش شده که به تعداد آموزگاران مرد، آموزگاران زن هم داشته باشیم که چنین هم هست و موضوع جندر رعایت شده. برای انجام دوره کارورزی هم نظر دانشجویان گرفته می‌شود تا به هر رسانه یی که خود شان علاقه مند هستند کار کنند. تلاش ما این است تا کارهای عملی که برای دختران در دانشکده داده می‌شود بیرون از مرکز شهر نباشد تا بهتر بتوانند کار کنند.
پرسش: تا حال شده در مورد گرفتن بورسیه برای بانوان با کدام نهاد یا نماینده گی سیاسی کدام کشوری صحبت کرده باشید؟
سهیلاعرفانی: بله، صد در صد!تا به حال با هر ارگان و نهادی که صحبت شده از امتیازات برای دختران دانشجو یاد آوری شده است. شماری از دختران دانشکده به چند کمیته عضو هستند از آن جمله در تشکیلات کمیته صلح نیز دختران دانشکده حضور دارند . اما مشکل جدی که وجود دارد بی علاقه گی خود دختران است. دختران کمتر از خود علاقه نشان می‌دهند و کمتر هم سهم می‌گیرند.
پرسش: سالانه چه تعداد دختر از دانشکده خبرنگاری فارغ می‌شوند؟
سهیلاعرفانی: همه ساله سی تا چهل درصد از فارغان دانشکده خبرنگاری دختران هستند که امسال هم چهل درصد از فارغان این رشته دختر خانم‌ها هستند.
