چگونه استرس امتحان را از بین ببریم؟
شمار زیادی از دانشجویان در زمان امتحان، دچار استرس می‌شوند و جالب این‌که این اضطراب و استرس در دانشجویانی بیشتر نمود پیدا می‌کند که از نظر درسی در سطحی متوسط و رو به بالا قرار دارند. پرسش اینجا است چرا و به چه علت با توجه به این‌که برخی تلاش زیادی در درس خواندن می‌کنند، به نتیجه دل‌خواه نمی‌رسند؟ چرا این افراد بیشتر دچار اضطراب و استرس می‌شوند؟ ریشه‌ی اضطراب، استرس و نگرانی در چیست؟ برای پاسخ به این پرسش‌ها با بصیراحمد عزیزی، روانشناس صحبتی داشتیم.
پرسش: استرس و اضطراب از دیدگاه روان‌شناسی چه تعریفی دارد؟
پاسخ: استرس یک نوع فشار روانی محسوب است که باعث می‌شود شخص به محیط اطراف خود کم‌تر کنترول داشته باشد.
پزسش: چه عواملی استرس‌زا استند؟
پاسخ: عواملی مختلف زیادی از جمله تجربه‌های گذشته و آینده نیز می‌تواند استرس‌زا باشند. البته بهتر است به جای واژه‌ی “استرس” از “اضطراب” استفاده کنیم، زیرا توجه این واژه در مورد نگرانی ما از آینده است. استرس‌هایی وجود دارند که از محیط به ما انتقال می‌یابد و ما آن‌را مشاهده نمی‌کنیم مانند عبور از خیابان تا زمانی که از آن عبور نکرده باشیم. در مقابل، استرس‌های دیگری نیز وجود دارند که قابل مشاهده اند، مانند دانشجویان پیش کانکوری. از دید آنان احتمال اشتباه فرض شدن هر چیزی وجود دارد و نگران این اند که مبادا آینده آنان با تصامیم حال شان به خطر بیفتد. در نتیجه‌ی پژوهش‌های که درباره‌ی دانشجویان انجام شده، دانشجویان سال اول بیشتر دچار استرس می‌شوند و در سال‌های بعدی به مرور کم‌تر می‌شود.
پرسش: در مورد استرس در زمان امتحان بگویید، چه تبعاتی دارد؟
پاسخ: ضررهای زیادی دارد. به طور مثال، افرادی وجود دارند که قبل از امتحان تمام درس شان را بلد اند، اما در زمان امتحان همه چیز فراموش‌شان می‌شود و نمی‌تواند پاسخ‌های درست برای پرسش‌های موجود را به‌خاطر بی‌آورند. این مسئله بدون شک بر روی‌شان تأثیر منفی می‌گذارد. نباید نادیده بگیریم که این استرس‌ها فوایدی هم دارد. مثلا، اگر استرس امتحان نباشد دانش‌جو درس نمی‌خواند و انگیزه‌ای هم برای تلاش ندارد. چون فکر می‌کنند درس ساده است و آنان همه چیز را بلد اند و همه چیز خیلی عالی پشت سر گذاشته خواهد شد.
پرسش: استرس روی سلامت روان چه تاثیری دارد؟
پاسخ: افراط تقریبا در هر چیزی مضر هست و استرس بیش از حد به صحت روانی آسیب می‌رساند. زمانی که ما استرس را تجربه می‌کنیم، بدن ساختار فیزیولوژیکی طبیعی خود را ندارد. ترشحات هرمون‌ها، فعالیت اعضای خود مختار بدن مانند قلب، شش‌ها، جریان خون در مغز، قند خون وغیره تحت تاثیر قرار می‌گیرند.هر قدر استرس مدت زمان بیشتری را بگیرد، مطمینا ضررهای بیشتری هم دارد و اگر به کم‌ترین زمان برطرف شود، آسیب‌های کمتری را نیز در پی خواهد داشت. اما استرس در حد نورمال آن، برای همه نیاز است.
پرسش: آیا اضطراب بعد از امتحان باقی می‌ماند؟
پاسخ: در بیشتر موارد باقی نمی‌ماند و دوباره ذهن و بدن ما به حالت نورمال خود بر می‌گردد. اما در برخی موارد که تاثیر حادثه زیاد باشد، هر زمانی که دانش‌جو ابزار مورد نیاز امتحان از جمله کتاب را ببیند، تمام استرس زمان امتحان را دوباره تجربه می‌کند.
پرسش: برای کنترول استرس در جریان امتحان چه کنیم؟
پاسخ: برای دانشجویان تازه وارد، دلیل استرس ناشناخته بودن افراد و شرایط است که اگر استادان قبل از امتحان راهنمایی‌های لازم را انجام دهند، دانشجویان را با نحویه‌ی تدریس و امتحانات خود آشنا سازند، و شرایط امتحان را توضیح دهند، این باعث می‌شود که بسیاری از دانشجویان استرس کمتری تجربه کنند و در وضعیت نورمال‌تری امتحان دهند. یکی دیگر از راه‌کارهای کنترول استرس، استراحت به اندازه‌ی کافی است، که متاسفانه دانشجویان استراحت کافی ندارند و این مسئله باعث به هم‌ریختن نظم سیستم بدن می‌شود طوری که حافظه درست کارنکند.
ترتیب‌کننده: شریفه میزایی
