نهادهای حامی زنان در ترازوی نقد؛ فعالان حقوق زن چه می‌گویند؟

بیش از صدها نهاد در افغانستان برای حمایت از زنان فعالیت می‌کنند، اما شماری از فعالان حقوق زن می‌گویند که نهاد‌های حامی زنان، برای پشتیبانی از زنان آنگونه که باید، خوب عمل نکرده‌اند.

نگرانی زنان از مذاکرات صلح، افزایش خشونت علیه زنان و رشد افراطیت دینی از جمله عمده‌ترین چالش‌های است که زنان را در سال 1399 بیشتر از گذشته نگران کرده است.

برخی از فعالان حقوق زن با انتقاد از کارکرد نهادهای حامی زنان به این باور اند که اکثر برنامه‌های این نهاد‌ها، برای تغییر و بهبود زندگی زنان مقطعی و پروژه‌یی بوده و به ندرت برنامه‌ای درازمدت برای تغییر در زندگی زنان طرح و تطبیق شده‌است.

فرشته یعقوبی، فعال حقوق زن می‌گوید، زنان افغانستانی در شرایط حساسی به‌سر می‌برند، وضعیت کنونی نیاز به عمل‌کرد قوی و بنیادی دارد.

به باور خانم یعقوبی، نیاز است در چنین شرایط، در میان زنان یک اجماع نسبی به وجود آید. این اساسی‌ترین کار ممکن است که باید نهادهای حامی زنان انجام دهند زیرا تاکنون هیچ نهادی در این راستا فعالیت اثرگذاری نداشته است.

در همین حال زرقا یفتلی، فعال حقوق زن می‌گوید، زنان در مقابل شرایط امنیتی نامساعد نیز آسیب‌پذیری بیشتری نسبت به مردان دارند و بدتر شدن وضعیت امنیتی، عرصه را برای آنان تنگ‌تر ساخته است.

به باور خانم یفتلی، زنان در افغانستان باید برای تغییر یکصدا شوند و تا جامعه جهانی صدای شان را بشنوند و نهاد‌های حامی زنان باید آغازگر حرکت و تغییر در جامعه باشند.

با این حال برخی از مسوولان نهاد‌های حامی زنان، می‌گویند، مسلماً فعالیت نهادهای حامی زنان در یک و نیم دهه‌ی اخیر توانسته تغییرات شگرفی را در زندگی زنان در افغانستان به وجود آورد.  افزایش حضور زنان در اجتماع در عرصه‌های فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی از مثال‌های بارز این این تغییرات است.

عزیزه خیراندیش، مسؤل نهاد برابری اجتماعی زنان در هرات می‌گوید، فضای مناسبی برای رشد و فعالیت نهاد‌های مدنی درهرات وجود ندارد.

مسوول نهاد برابری اجتماعی زنان می‌پذیرد که نهاد‌های مدنی آنگونه که باید، عمل نکرده‌اند و پول‌های هنگفتی در این راستا حیف‌‌و میل شده است.

با این حال برخی از مسوولان نهاد‌های حامی زنان، می‌گویند، به دلیل مشکلات اقتصادی نمی‌توانند برنامه‌های موثری را که در خصوص زنان دارند اجرایی کنند.

فاطمه فراهی مسوؤل یکی از نهاد مدنی در هرات می‌گوید: «به عنوان مسوول یک نهادی مدنی متاثرم که نتوانستم دستاوردی برای زنان داشته باشم، آنگونه که باید کار می‌کردم نتوانستم.»

او در ادامه می‌افزاید :«به دلیل وابستگی اقتصادی، نمی‌توانیم برنامه‌های خود را را اجرایی کنیم و در بعضی مواقع منتظر دستور افرادی هستیم که بودجه‌ی دفتر مان را تامین می‌کنند.»

از سویی هم برخی از فعالان مدنی، به این باور‌اند که برخی از نهاد‌های مدنی بدون تحقیق و شناخت از وضعیت فرهنگی جامعه، برنامه‌های را تطبیق و پول زیادی را به هدر داده‌اند.

غلام فاروق راسب، فعال مدنی می‌گوید، دلیل اینکه برنامه‌های نهادهای مدنی در راستای تغییر وضعیت زنان نتیجه‌بخش نبوده  این است که بدون تحقیق و شناخت از وضعیت فرهنگی جامعه، برنامه‌های را تطبیق و پول زیادی را به هدر داده‌اند به‌طور مثال تمرکز اکثرنهاد‌های مدنی در ارتقای‌ آگاهی بانوان از حقوق قانونی‌شان، کارساز نبوده و طوری‌که مشاهده می‌شود، نه تنها زنان به صورت درست با حقوق خویش آشنا نشده اند؛ بل به نحوی با مردان در تعارض قرار گرفته و نتیجتاً گراف خشونت، ترک منزل و خودکشی روزانه رو به افزایش است.

به باور این فعال مدنی، اگر تمرکز نهادهای مدنی، بیشتر روی تغییر افکار و باورهای مردم جامعه قرار گیرد، می‌توان امید بهبود وضعیت زنان و حتی مردان را در جامعه داشت.

گزارشگر: ضیاگل عظیمی