قرض‌داری پس از ازدواج؛ دغدغه نسل امروز

گزارشی از : بهار افشار زاده

بیشتر دختران هراتی بنیاد خانواده‌ی خود را بر اساس چشم و هم چشمی  گذاشته و با مصارف هنگفت به خاطر  جلب توجه دیگران زندگی شان را به چالش مواجه می‌سازند.

این معضل که روز به روز در بین دختران  به شکل گسترده‌ای فراگیر می‌شود به قدری مهم پنداشته شده که آن‌ها حاضراند حتی از جان خود بگذرند تا به تجملات مورد نظر خود دست یابند.

غلام‌ربانی، دامادی که برای وقت گرفتن سالن عروسی آمده است از تهدیدات همسرش چنین حکایت می‌کند.:” همسرم به دلیل این که عروسی دختر خاله‌اش به بهترین سالن شهر بود. همان سالن را برای عروسی خود انتخاب کرده است، در صورتی که من توانایی مالی برای گرفتن چنین سالنی را  ندارم اما چون او تهدید کرده است که اگر به این سالن عروسی‌ام را نگیرید خود را آتش می‌زنم من هم از روی‌اجبار برای وقت‌گرفتن به این سالن عروسی که مورد نظر او است آمده‌ام.»

این مشکل مختص غلام‌ربانی و خانواده‌اش نبوده بلکه  مصطفی جوان دیگریست که بخاطر فشار خانواده همسرش یازده لک افغانی را تنها خرج  محفل عروسی اش کرده است.

مصطفی که دلیل این مصارف را چشم و هم‌چشمی همسر و مادر همسرش دانسته می‌گوید:” خانواده‌ی همسرم مرا مجبور ساختند تا مصارف هنگفتی را برای محافل مجلل متقبل شوم و اینک که   سه سال و‌نیم از زندگی مشترک مان می گذرد هنوز هم   قرض‌های عروسی ام را می پردازم و هنوز هم تمام نشده است.”

این درحالیست که شماری از دختران جلب توجه دیگران وبه چشم آمدن را دلیل این کارشان می‌دانند.

عاطفه که قبل از ازدواج مصارف زیادی را برشوهرش تحمیل کرده است. با ابراز پشیمانی چنین می‌گوید:” در زمان نامزدی بخاطری که دوستانم برایم طعنه ندهند و پیش شان کم نیایم بزور به خانواده شوهرم فشار آوردم که برایم محافل شیک و مجلل بگیرند می‌خواستم نظر اطرافیان خود را جلب کنم . اما، به هزینه و مشکلات بعدش فکر نمی‌کردم. دو سال است که عروسی کردم به دلیل این که وضع اقتصاد ما خراب شد هیچ آرامش نداریم. هیچ لذتی از زندگی نبردیم.”

در همین حال کارشناسان اموراجتماعی؛ تفاخر،عدم آگاهی از زندگی مطلوب و با ارزش پنداشتن نظریات دیگران در زندگی خصوصی افراد را، عامل عمده‌ی چشم وهم‌چشمی‌ها دانسته و بر این باوراند که این پدیده ریشه در ناخودآگاه انسان داشته که زنان بیشتر دچار این  نا‌به‌هنجاری‌ اجتماعی هستند.

علی الله‌آزاد استاد دانشکده‌ی جامعه‌شناسی دانشگاه هرات، پیامد چشم و هم‌چشمی را در بحرانی‌ترین شکل، مواردی چون فروپاشی بنیان خانواده‌ها، رکود چرخه اقتصادی خانواده، گسستن پیوند خویشاوندی وآغاز دوران خشونت بر خانم‌ها دانسته و گفت:”خشونت‌هایی که خانم‌ها به علت چشم و هم‌چشمی به آن مواجه می‌گردند می‌تواند شامل خشونت‌های روانی مانند سخنان‌رکیک، مشاجرات‌لفظی و موارد مشابه به این و یا خشونت‌های فزیکی مانند لت وکوب، خود سوزی‌ها، قتل  و مشکلاتی دیگر که زندگی را برای آن‌ها دشوار می‌سازد باشد.”

وی در ادامه گفت: رهایی از این معضل اجتماعی نیازمند تغییر بینش و نگرش مردم به خصوص خانم‌ها که بیشتر خواهان تظاهر به برتری برای جلب رضایت دیگران هستند می‌باشد و هم‌چنان تغییر الگوهای رفتاری، تغییر در محتوای برنامه‌های رسانه‌ها، هم‌کاری و کمک نهادهای جامعه‌‌مدنی برای آگاهی افراد جامعه به‌خصوص بانوان از زندگی مطلوب نیز برای کاهش این معضل موثر است.

ناهنجاری‌اجتماعی تحت عنوان چشم و هم‌چشمی در بین جامعه بخصوص زنان درحالی مطرح می‌گردد که شرایط اقتصادی بیشتر خانواده‌ها تکافوی مصارفی را که این چشم و هم‌چشمی‌ها را برآورده سازد، نمی‌کند.