آیا رسانه‌ها مسؤولیت اجتماعی خود را ادا می‌کنند؟

مسؤولیت اجتماعی رسانه‌ها این است تا جامعه‌ را به سمت آن‌چه که باید؛ سوق دهند و با انعکاس‌ ناهنجاری‌ها، در پی جامعه‌پذیرساختن هنجارها در اجتماع شوند. اما از بسیاری برنامه‌های طنزی و آگهی‌های بازرگانی برخی از رسانه‌های کشور، چنین نتیجه‌گیری می‌شود که مسؤولان این رسانه‌ها از مسؤولیت اجتماعی رسانه‌ها آگاه نیستند و یا هم نظر به درآمدی که از این آدرس دارند، این برنامه‌ها را پیش می‌برند.

بازنمایی زنان در رسانه‌ها، به ویژه آگهی‌های بازرگانی و برنامه‌های طنزی از گذشته‌های دور تا کنون مورد انتقاد است. اما آن‌چه هنوز هم دیده می‌شود، در بسیاری از رسانه‌های محلی هرات و رسانه‌های کشوری، چهره‌یی که از زنان در برنامه‌های طنزی به نمایش گذاشته می‌شود، به صورت معمول، زنان افرادی حسود، بی‌مسؤولیت و کم‌فکر نمایش داده می‌شوند.

در برخی از پیام‌های بازرگانی دیده می‌شود که زنان نقش‌های کلیشه‌یی زن خانه را ایفا می‌کنند و مردان درآمدآور برای خانواده اند. در بیشتر قریب به اتفاق این پیام‌ها، کلیسشه‌های جنسی و جنسیتی متبادر می‌شود. این آگهی‌های بازرگانی، صفحه‌های تلویزیون هر خانه را رنگین کرده است. این روی‌کرد رسانه‌ها خود، به ابزار قرار گرفتن تن زن کمک می‌کند و کلیشه‌های جنسی و جنسیتی را در جامعه‌ بازتاب می‌دهد.

آن‌چه جامعه‌ی امروز ما می‌طلبد، حذف تسلط مردان و نقش کدبانویی و زن خانه بودن زنان است. در جامعه‌ی که نسل امروزی زنان‌اش برای اثبات جایگاه خود و رسیدن به استقلال مالی، در بیرون از خانه نیز به اندازه‌ی مردان کار می‌کنند اما جبر اجتماعی و فضای حاکم در جامعه آنان را مجبور می‌کند تا محض رسیدن به خانه، نقش زنان خانه را ایفا کنند و این‌گونه دو برابر مردان کار و فعالیت داشته باشند، نیاز است تا رسانه‌ها با استفاده از فرصت‌ها در برنامه‌های مختلف به بهبود جایگاه زنان در جامعه کمک کنند و در پی بازنمایی نقش‌های کلیشه‌یی از زنان نباشد.

آن‌چه امروزه در بسیاری از رسانه‌های کشور دیده می‌شود، برعکس چیزی است که مسؤولیت اجتماعی رسانه‌ها تعریف شده و جز اخلاق و حقوق رسانه‌هاست.

نمایش زنان افغانستانی به عنوان زنانی سلیته، حسود و بسیار پرحرف البته که مصداقی بر حقیقت شخصیت زنان افغانستان نیست و استفاده از این روش صرف برای جذب مخاطب و به منظور طنزی ساختن برنامه؛ منطقی، عقلانی و اخلاقی نیست و مسؤولان در رسانه‌ها باید برای بهبود وضعیت زنان و پیش‌گیری از لطمه زدن به زنان روی‌کرد خود را تغییر دهند.

از سویی دیگر بازنمایی نقش‌های کلیشه‌یی از زنان جایگاه زنان را به مخاطره می‌اندازد و چه بسا دیدگاه‌های منفی را در رابطه با فعالیت‌های اجتماعی زنان افزایش ‌می‌دهد.

برای حل این چالش، اداره‌ی اطلاعات و فرهنگ و کمیسیون تخطی رسانه‌ها باید نظارت جدی بر کارکرد رسانه‌ها داشته باشند.

ترتیب: سیمین صدف