اداره‌ی احصاییه: درج نام مادر به دلیل وجود دیدگاه‌های سنتی اختیاری شد

فرمان رئیس‌جمهوری در مورد درج نام مادر در شناس‌نامه‌های الکترونیک شهروندان افغانستان برای زنان دست‌آورد بزرگی بود که بعد از تلاش‌ها و اعتراض‌های فعالان حقوق زن، کمیته‌ی قوانین افغانستان در (10 سنبله) طرح تعدیل قانون ثبت احوال نفوس و درج نام مادر در شناس‌نامه‌ها را تایید کرد، اما به تازگی اداره‌ی ملی احصاییه و معلومات به‌دلیل واکنش‌هایی که به این موضوع وجود داشت، درج نام مادر در شناس‌نامه‌های الکترونیک را اختیاری اعلان کرده است.

اختیاری شدن درج نام مادر در شناس‌نامه‌های الکترونیک سبب نگرانی گروه‌های زیادی از جمله کارزاران مجازی “نامم کجاست؟” و فعالان حقوق زن شده است.

لاله عثمانی، سه سال با گروهی از تیم مجازی، کارزار “نامم کجاست؟” را در شبکه‌های اجتماعی به‌راه انداخته اند. اما او، اختیاری شدن درج نام مادر را در شناس‌نامه‌های الکترونیک برای عده‌یی زنان ناامیدکننده‌ می‌داند.

خانم عثمانی می‌گوید اندیشه‌های سنتی مردم جامعه‌ی ما سبب شده تا درج نام مادر در شناس‌نامه‌ها اختیاری شود.

او می‌افزاید: «تلاش ما در ایجاد طرح کارزار این بود که نام مادر در شناس‌نامه‌ها اجباری شود تا دیگر هویت زنان افغانستان پنهان نباشد اما متاسفانه قسمی که می‌خواستیم عملی نشد.»

‌خانم عثمانی‌ هم‌چنان می‌گوید از این که جای نام مادر در شناس‌نامه‌ها ایجاد شده اند برای شان دست‌آورد بزرگی است اما آنان هرگز تسلیم نمی‌شوند و به دادخواهی‌های خود ادامه می‌دهند.

وی می‌افزاید: «ما در کابل با هیئت اداری و وکیل‌های پارلمان نشست‌هایی داشتیم و دراین باره صحبت‌ کردیم و با آگاهی‌دهی مردم از طریق کارزار” نامم کجاست؟” هم‌چنان ادامه می‌دهیم تا این‌که درج نام مادر در شناس‌‌نامه‌ها اجباری شود.»

در همین حال شماری از فعالان حقوق زن در هرات می‌گویند اختیاری شدن درج نام مادر در شناس‌نامه‌ها سبب می‌شود تا بسیاری از افراد جامعه به دلیل اندیشه‌ی سنتی، نام مادران شان را در شناس‌نامه ننویسند و این بازهم نقض برابری حقوق زنان و مردان عنوان می‌شود.

فرشته یعقوبی فعال حقوق زن می‌گوید که زنان و مردان در جامعه از حقوق مساوی برخورداراند و درج نام مادر در شناس‌نامه، نمایان‌گر یک بخشی از این برابری است.

خانم یعقوبی می‌افزاید: «اکثریت خشونت‌ها برای زنان برخواسته از این است که شوهران شان نمی‌خواهند کسی نام آنان را بداند زیرا برای آنان بارزشدن هویت زنان شان ننگ است.»

او می‌گوید اگر درج نام مادر در شناس‌نامه‌ها اجباری می‌شد بسیاری از خشونت‌های برخواسته از بارز شدن نام زنان ازبین می‌رفت.

این درحالیست که شماری از عالمان دین در هرات می‌گویند دین اسلام جایی برای تبعیض جنسیتی نیست و بارز شدن نام مادران در جامعه هرگز در دین محدود نشده است.

مجید صمیم یکی از عالمان دین می‌گوید که در شریعت هیچ مانعی برای درج نام مادران وجود ندارد اما عرفی که در جامعه‌ی ما وجود دارد سبب می‌شود تا بسیاری افراد از ذکر نام مادر خودداری کنند.

آقای صمیم می‌افزاید: «بارها، نام مادر حضرت عیسی(ع) در قرآن شریف ذکر شده و نام مادران اصحاب کرام همچنان پنهان نبوده است پس این امر واضح است که در شریعت اسلام برای ذکر نام زنان موانعی صورت نگرفته است.

در همین حال شماری از شهروندان می‌گویند در محل زندگی شان از ذکر کردن نام مادران جدا خودداری می‌شود و برای آنان شرم آور است که کسی نام مادران شان را بداند.

کاظم سپهر یکی از شهروندان شهر هرات می‌گوید عرفی که در جامعه‌ی ما تطبیق شده اجازه نمی‌دهد تا آنان نام مادران خود را در شناس‌نامه بنویسند.

آقای سپهر می‌افزاید: «در جامعه‌ی ما گرفتن نام مادر شرم آور است و ما نباید هرگز نام مادر خود را در جایی ذکر کنیم.»

وی هم‌چنان می‌گوید که اگر این عرف ناپسند را از جامعه و از فکر مردم دور کنند حاضر است تا نام مادر‌اش را در شناس‌نامه بنویسد.

در این میان اما برخی از شهروندان از حکومت می‌خواهند تا درج نام مادر را در شناس‌نامه‌ها اجباری کنند تا تبعیض‌های جنسیتی از جامعه ریشه‌کن شود.

فاطمه یکی دیگر از شهروندانی است که از پنهان ماندن هویت زنان افغانستان ابراز نگرانی می‌کند.

فاطمه می‌گوید: «در جامعه‌ی ما نباید عرف‌های ناپسند سبب شود تا نام مادران ما برای همیشه پنهان باشد.

«درج نام مادر در شناس‌نامه‌ها یک دست‌آورد بزرگ برای ما زنان بود اما با اختیاری شدن این طرح مردم به دلیل عرف ناپسند هرگز حاضر نمی‌شوند تا نام مادران شان را در شناس‌نامه ذکر کنند.»

در همین حال مسؤولان در اداره‌ی احصاییه و معلومات می‌گویند که طرح اختیاری شدن درج نام مادر در شناس‌نامه‌های الکترونیکی از سوی این اداره به دلیل مخالفت‌های برخی از گروه‌ها پیشنهاد شده است.

رویینا شهابی سخن‌گوی اداره‌ی احصاییه و معلومات می‌گوید : « اگر درج نام مادر در شناس‌نامه‌ها را اجباری می‌کردیم گروهی به دلیل اندیشه‌ی سنتی که دارند مانع این کار می‌شدند و ممکن بود به روند ملی صدمه زنند به همین دلیل بود که اداره‌ی احصاییه و معلومات این طرح را پیشنهاد کرد. »

خانم شهابی هم‌چنان می‌افزاید که طرح اختیاری شدن درج نام مادر در شناسنامه‌ها از سوی کابینه تصویب شده و در حال اجرا است.

این درحالیست که بسیاری از مردم کشور ما در مهم‌ترین اتفاق‌های زندگی مثل کارت‌عروسی، آگهی ختم، سنگ قبر و غیره از نوشتن اسم زنان خودداری می‌کنند.

گزارش‌گر: بهشته عزیز