از دشواری‌های پسرانه‌پوش بودن؛ بحران هویت و گوشه‌گیری

تا 10 سالگی، نام‌اش نفیسه بود، از آن هنگام به بعد اما به دلیل این‌که پدر و مادرش فرزند پسری نداشتند، به خواست خانواده پسرانه‌پوش شد و به محمد تغییر نام داد. تحمل این تغییر برای او کار آسانی نبود اما او مجبور بود، مدت زیادی شانه به شانه‌ی پدرش به عنوان پسر خانواده کار کند.

تبعیض جنسیتی و علاقه‌مندی برخی از خانواده‌ها به پسردار شدن در افغانستان سبب شده است تا برخی از دختران در کودکی از سوی خانواده‌های شان پسرانه‌پوش شوند. این خانواده‌ها بی‌خبر از تاثیرات منفی روانی این کار برای ارضای خواست پسردار شدن شان دختران خود را پسرانه‌پوش می‌کنند.

او می‌گوید به دلیل فشارهای خانواده و جامعه، پسرانه‌پوش بودن را تحمل می‌کرد، وگرنه از این که با هویت خودش نتواند در جامعه حاضر شود، نفرت داشت.

او می‌‏افزاید: «وقتی اولین بار به چنین سرنوشتی دچار شدم نمی‌‏دانستم باید چی‏کاری انجام بدهم و برای من خیلی مشکل بود که از دنیای دخترانه‌ام به یک‌بارگی به پسر تبدیل شوم و کار‏های پسرانه انجام بدهم.»

نفیسه می‌گوید که به دلیل زندگی در جامعه‌ی سنتی و درک نادرست مردم از گشت وگذار دختران در شهر و بازار از طرف خانواده برای انجام این کار مامور شده بود.

لیمه دختر دیگریست که در کودکی چنین تجربه‌یی داشته است.

او خود را قربانی خواست خانواده‌ی خود می‌داند و می‌گوید که پنج خواهر دارد و کم‌بود پسر همیشه در در زندگی پدر و مادرش حس می‌شد.

لیمه می‌گوید، پسرانه‌پوش بودن روی افکار و دنیای کودکی‌اش تاثیر گذاشته بود.

لیمه می‌‏افزاید: « زمانی که دوباره به دنیای دخترانه‌ام برگشتم از خودم متنفر بودم و برایم مشکل بود که دیگر دختر باشم و لباس‏‌های دخترانه بپوشم چون من به پسر بودن عادت داشتم و این شده بود بزرگترین دغدغه‏‌یی طفولیتم. به همین دلیل من کودکی‌ام را با وجود چنین حادثه‌یی از زندگی خود حذف کردم.»

روان‌پزشکان اما از پیامدهای منفی این رفتار با کودکان سخن می‌گویند.

وحید نورزاد مسؤول بخش صحت‌روانی شفاخانه‌ی حوزه‌وی هرات می‏‌گوید، پسرانه‌پوش کردن دختران تاثیرات منفی زیادی روی روحیه‌ی آنان دارد و می‌تواند سبب افسردگی، گوشه‌گیری و دیگر مشکلات شود.

آقای نورزاد می‏‌افزاید: «خانواده‌ها باید سطح آگاهی خود را بالا ببرند و به مسایل جندر بیشتر اهمیت بدهند و توجه داشته باشند که طفل شان به این چنین مشکلات روانی دچار نشود.»

این درحالیست که جامعه‌شناسان پسرانه‌پوش شدن دختران را در جامعه‌ی افغانستان را ناشی از وجود عرف‌های ناپسند عنوان می‌کنند.

عصمت‌الله جعفری آگاه امور اجتماعی می‏گوید: «در افغانستان یک تفاوت کلی وجود دارد که خانواده‌ها فکر می‏‌کنند پسران نسبت به دختران با ارزش‌تر هستند و آنان به پسران و ویژگی‌های پسرانه بیشتر اهمیت می‏‌دهند.»

آقای جعفری می‌افزاید، وقتی در یک خانه فرزند پسری به دنیا نمی‏‌آید، خانواده تلاش می‏‌کنند تا یکی از دختران خود را پسرانه‌پوش کنند و کارهای بیرون از خانه را به واسطه‌ی آنان انجام دهند اما این کار سبب می‌شود تا تغییرات بزرگی در زندگی آن دختر ایجاد شود.

آقای جعفری هم‌چنان می‌افراید: «پسرانه‌پوش کردن دختران در کودکی سبب می‏‌شود تا عوارض روانی برای طفل ایجاد شود و بالای شخصیت آن تاثیر منفی داشته باشد.»

پسرانه‌پوش کردن دختران در جامعه‌ی هرات از دیر باز رواج داشته است و دلیل تداوم این فرهنگ عدم آگاهی خانواده‌ها از پیامدهای روانی این عمل است.

گزارش‌گر: بهشته عزیز