زن افغانستانی و تلاش برای زیبا شدن

تمدن بشری از آغاز شکل‌گیری تا رسیدن به آخرین مرحله توسعه، نمادهای مختلفی را به جا گذاشته است، تمدن مصر با اهرام ثلاثه، تمدن یونان با هرکول و غیره تمدن ها که در امتداد تاریخ زیسته اند. یکی از شاخصه‌های مهم برای آن‌ها  توجه خاص به ظاهر و پوشش بوده تا افراد را هرچه زیباتر و جذاب‌تر نشان دهد.

مفهوم زیبایی یکی از مفاهیم عمده تمامی تمدن‌ها بوده که نقش بسزای را روی جامعه و خصوصاً زنان به جا گذاشته است، بدین ملحوظ در طول تاریخ همواره انسان‌ها تلاش کرده اند تا با ظاهری خاص خود را زیبا و جذاب نشان دهند. زنان نیز زمان زیادی را صرف این مسئله نموده و سرمایه‌های هنگفتی را می‌پردازند.

زیبا شدن و زیبایی امری نسبی است که توسط شاعر‌ها در شعرها، برگ‌های مجلات، رسانه‌های تصویری، محیط و اجتماع تعریف می‌شود و هیچ معیاری مشخصی برای سنجش میزان آن وجود ندارد.

به گفته‌ی برخی از فیلسوفان زیبایی هرچیز به نوع نگاه ما بستگی دارد، و اینجاست که نگرش‌های تجربی از چیزهای که به عنوان مفهوم زیبایی در نظر گرفته می‌شود،  از طریق تفکرات و باور‌های اجتماع به افراد القا می‌شود.

و آن چیزی که اجتماع تعیین کننده باشد نمی‌تواند صدفیصد درست یا نا درست باشد. همان‌طور که در زمان‌های مختلف معیار ها تغییر پذیر هستند بنا بر این اتلاف زمان و پول روی این مسئله می‌تواند اضرار خود را داشته باشد.

این زیبا شدن تنها به ظاهر و لباس بسنده نبوده و روی اندام و ظاهر و چشم و بینی نیز معیارهای مشخصی وجود دارد، که گاهاً باعث شده به خاطر برابری با اصل زیبایی در غرب، زنان تن به تیغ جراحی داکتران بدهند و ساعت‌ها زیر جراحی‌های خطرناک زیبایی باشند.

در سال‌های اخیر کتاب‌ها، سایت‌ها و مقالات زیادی درباره تصویر بدن زنان، زیبا شدن اندام‌ها و تغییر بدن به گونه‌ای دلخواه، نوشته شده اند. مجلات و رسانه‌ها سر و صداهای زیادی را در مورد زیبایی و جراحی‌های زیبایی، وسایل آرایشی و دیگر موارد به راه انداخته اند.

و این همه اعلانات در رسانه‌های اجتماعی و تصویری باعث شده است واژه زیبایی در زمینه زنان تداعی کننده، همان قد بلند، چشم درشت، موهای بلند، اندام لاغر، کمر باریک و لب‌های برجسته است.

اما:

• زیبایی واقعی در چیست؟
• چرا زنان می خواهند زیبا و مورد قبول مخاطبان باشند؟
• تلاش برای زیبا شدن می‌تواند چه تاثیرات منفی را روی زندگی زنان به بار آورد؟

در این مقاله تلاش شده است تا به پاسخ پرسش‌های زیر به‌صورت واضح و ساده پرداخته شود و زنان انگیزه بگیرند تا زمان شان را بیشتر روی خود سازی و بلند بردن توانایی‌های علمی شان مصرف کنند.

درباره این که چه چیزی زیبا است، دیدگاه‌های فرهنگی متفاوتی وجود دارد، یعنی در یک دوره زمانی تا دوره زمانی دیگر گزینه‌های زیبایی به گونه‌ای متفاوت بروز نموده است.

همان‌طورکه در یک برهه‌ای تاریخی جای زخم، بدن شل و افتاده یکی از معیار‌های زیبایی به‌حساب می‌آمد و یا در سال 1950مریلین مونرو  با موهای کوتاه و چشمانی درشت به‌عنوان الهه زیبایی به شهرت جهانی رسیده بود.

وقتی به مطبوعات و یا فیلم‌های سینمایی نگاه می‌کنیم، مانکن‌های می‌بینیم که بسیار لاغر و بلند قد هستند، هیچ چین و چروکی در چهره آنان نیست، بینی کشیده و کوچک، کمر باریک و چشمان درشتی دارند و این جاست که در تمام جهان زنان، تحت بمب‌باران تصاویری از لاغری و زیبایی قرار می‌گیرند.

به‌علت تاکید زیادی که روی جذابیت زنان می‌شود، زنان که دارای معلولیت هستند آسیب پذیری بسیار بالای دارند آنان فکر می‌کنند، که معلولیت جسمی سبب می‌شود که  از لحاظ فزیکی و ظاهری غیر جذاب و زشت باشند.

مورد تبعیض قرار دادن زنان چاق، معلول فزیکی، نابینا و زنان قد کوتاه در هر جامعه‌ای دیده  می‌شود، که این برخورد اشتباه همراه زنانی که جامعه آنان را جذاب نمی‌پندارد باعث شده است تا پیامد‌های منفی، مانند: طرد اجتماعی، انزوا طلبی، و  تقلیل عزت نفس را به بار آورد.

گروهی از این زنان افسرده و گوشه‌گیر شده و جرأت عمل در اجتماع را از دست می‌دهند. و عده‌ای به دنبال این هستند تا بتوانند بدن خود را طبق دلخواه جامعه آماده کنند، به انواع و اقسام دارو برای لاغری، از بین بردن چروک پوست و حتی بلند شدن قد با قیمت‌های گزاف روی می‌آورند که این خود نیز عوارض جانبی خطرناکی را بار می‌آورد.

زیبایی در گذشته نیز برای زنان مهم بوده و زنان به خاطر آن خطرها و دردهای فراوانی را به‌جان خریده اند، زنان چینی در قدیم از کودکی کفش‌های تنگ می پوشیدند و پاهای خود را محکم می‌بستند، زنانی دیگر با عمل جراحی تغییرات شگرفی را در صورت، بینی خویش ایجاد می‌کردند. زنانی نیز اختلالات غذایی شدید مانند گرسنه ماندن برای لاغر شدن را تجربه کرده اند.

برای زنانی‌که باعث شده درد و رنج فراوانی را تحمل کنند و خود را برای زیبا شدن زجرکش کنند اصطلاح مازوخیست استفاده می‌شود، چرا که به‌عنوان یک بیمار روانی به جسم خود بها نمی‌دهند.

به این ترتیب زیبایی و تلاش برای رسیدن به آن بخشی از نقش زنانگی گردیده، که در اکثر ما با درجات مختلف، از سوی اجتماع نهادینه شده است. اما در واقعیت امر، بدن زنان هیچ عیب و نقصی ندارد، عیب و نقص در استاندارد‌های غیر واقعی و غیر طبیعی است که برای زنان تعیین کرده است، استاندارد‌های که زن زیبا را لاغر، مو بلند، ابروی کشیده، قد بلند با کمر باریک تعریف می‌کنند.

این پروسه زیبا شدن و زیبا سازی خصوصاً در جامعه‌های سنتی و مرد سالار مانند افغانستان که برای موفقیت و پیشرفت زنان، گزینه‌های زیادی وجود ندارد، زیبا بودن نوعی دستاورد بوده است. زیرا زن زیبا بودن در جامعه افغانی مورد قبول‌تر است.

تعدادی از زنان افغانستانی نیز به‌خاطر مورد قبول قرار گرفتن در عرصه‌های مختلف دست از تلاش در این زمینه بر نداشتند و به راه های درمانی مختلف و کپی گرفتن از فرهنگ های مختلف دست پیشی داشته اند، و اکنون نیز هم پای فیشن در غرب حرکت کرده اند و افغانستان نقش خودش را در بازار مد از دست نداده و انواع سبک های آرایشی مانند: رنگ‌های فانتزی، هایلایت، آفلایت، لولایت، پیتاژ، اکستنشن مو، اکستنشن مژه، کاشت ناخن، مانیکور، پدی کور، پیلینگ و اپلاسیون در تمامی نواحی مرکز و ولایات کشور استفاده می‌شوند.

متاسفانه و شوربختانه زنان افغان در عرصه‌ی مد و فیشن همانطور که قبلا ذکر شده است به عقب بر نگشته اند و همواره سیر صعودی را پیموده اند ولی در عرصه های علمی و سیاسی به صورت کمرنگتر مشاهده می‎‌شوند.

زنان افغانستانی حتی در سیاست‌های بزرگ نقش کلیشه‌ای  داشته و به‌عنوان تصمیم‌گیرنده عمل کرده نمی‌توانند، در موارد علمی و تحصیلات شان در مقاطع عالی کمتر علاقمندی نشان داده اند.

و این جا ثابت می‌شود که نقص در جامعه‌ای است که به ظاهر زن بیشتر از شخصیت یا شغل او اهمیت می‎‌دهد. و باعث می‌شود بعضی از زنان این جامعه به چگونه زیبا شدن، بیشتر از پیشرفت های علمی خویش فکر کنند.

زنان باید به‌خاطر داشته باشند که بدن محدود، زندگی را محدود می‌کند. بنابر این پیام استندرد‌های زیبا شدن برای زنان، آنان را ضعیف نگه‌می‌دارد.

باید یاد بگیرند خود را آن گونه که هستند بپذیرند و دوست بدارند، هر آدمی زیبایی‌های منحصر به فرد خودش را دارد.

به‌جای تمرکز بر زیبایی ظاهری، بر کلیت خود به‌عنوان یک زن تمرکز کنند. توانایی‌ها، استعدادها و ویژگی‌های شخصیتی خود را  ارتقا ببخشند.

به سلامت جسم و روان خود اهمیت دهند زیرا زیبایی واقعی در سلامت بدن است. اگر به دنبال تناسب اندام، داشتن پوست بهتر باشند این اقدامات را نه به عنوان یک روش زیبایی بل، به عنوان راهی برای بهبود سلامت دیده شود. ورزش کنند، رژیم غذایی متناسبی داشته باشند، روش های افزایش اعتماد به نفس و شاد بودن را یاد بگیرند و اجازه ندهند استاندارد‌های کمال‌گرایانه، رسانه‌ها و جامعه برای شان تعیین و تکلیف کند.

به جای استرس روی کنترول وزن و اندام شان باید بیشتر به میزان مبارزه خود در احیای حقوق انسانی شان توجه کنند. جامعه‌ای مرد سالار و سنتی ما در زمان حال، بیشتر از هر زمانی به مبارزه و تلاش جدی و بالا بردن ظرفیت زنان نیاز دارد.

و در نهایت ما باید نشان دهیم، زیبایی اندیشه بیشتر از زیبایی ظاهری کارآمد و مفید خواهد بود.

شکریه مشعل