«امید خبرنگاران برای حل چالش‌ها از سوی دولت، قطع شده است»
سوم می، به‌نام روز جهانی آزادی مطبوعات نام‌گذاری شده است. با وجود این‌که سال از تجلیل این روز در افغانستان می‌گذرد، اما چالش‌های خبرنگاران هم‌چنان پابرجاست. دسترسی محدود به اطلاعات، عدم مصئونیت شغلی و ناامنی، چالش‌های عمده‌ی خبرنگاران در هرات عنوان می‌شود؛ اما بنا به دلایلی زنان خبرنگار در هرات با چالش‌های بیشتری نسبت به مردان خبرنگار روبرواند؛ برای بحث بیشتر پیرامون وضعیت زنان خبرنگار در هرات، خبرگزاری بانوان افغانستان با عاطفه غفوری، مسئول بخش زنان کمیته‌ی امنیت و مصئونیت خبرنگاران در هرات، گفت‌وگویی را ترتیب داده است که در ادامه می‌خوانید.
پرسش: عمده‌ترین چالش‌های زنان خبرنگار که با گذشت چند سال هنوز هم پابرجاست چیست؟
پاسخ: عدم دسترسی به اطلاعات، چالشی‌ست که بانوان خبرنگار نسبت به مردان بیشتر با آن مواجه می‌شوند. مشکلات اقتصادی نیز چالش دیگری‌ست که بیشتر دامن‌گیر بانوان خبرنگار در هرات شده است. بانوان در رسانه‌های مختلف با دست‌مزد کم‌تری نسبت به آقایان فعالیت می‌کنند. در شرایط فعلی که همه‌ی اقشار متأثر از پی‌آمدهای منفی کویید-19 شده اند، خبرنگاران زن نیز مستثنی نبودند. امروز در اکثریت رسانه با درنظرداشت این‌که قیمت کالاهای ضروری افزایش یافته است، بانوان هنوز هم همان معاش ثابت قبلی خود را اخذ می‌کنند و در مواردی هم دست‌مزد شان پایین آمده است. از سوی دیگر، نبود امنیت شغلی به دغدغه‌ای فراتر از بیکاری برای بانوان خبرنگار تبدیل شده است. هراس از نداشتن امنيت شغلي در پي انعقاد قراردادهای مؤقت كارفرمايان همیشه با آنان بوده است.
رفع نشدن این دغدغه‌ها و چالش‌ها، ممکن است موجب کنار رفتن بانوان از حوزه‌ی خبرنگاری در هرات شود و این یک فاجعه خواهد بود.
پرسش: به محدودیت خبرنگاران زن به دسترسی به اطلاعات اشاره کردید در این مورد بیشتر بگویید؟
پاسخ: با این‌که در اکثر فعالیت‌ها حقوق مساوی برای بانوان داده نشده است، در قسمت دسترسی به اطلاعات نیز این تبعیض وجود دارد. مردان خبرنگار نسبت به زنان خبرنگار اطلاعات بیشتر و دقیق‌تری را بدست می‌آورند و دلیل آن ارزش ندادن به بانوان خبرنگار از سوی بعضی منابع خبری است. در مواردی ما شاهد بودیم که نه تنها اطلاعات به دست‌رس بانوان خبرنگار قرار داده نشده است، بلکه مورد سوء استفاده رفتاری نیز قرار گرفته است و گاهی هم بین آن‌ها تنش‌های لفظی نیز صورت گرفته است. این رفتارها از سوی برخی منابع بر روی وضعیت خبرنگاران بانو در هرات نگران‌کننده است.
پرسش: خبرنگارن زن در هرات چقدر مصئونیت شغلی دارند؟
پاسخ: از یک طرف بانوانی که تلاش بیشتری به خرج دادند و ظرفیت خود را در حوزه خبرنگاری بالا برده اند، خوش‌بختانه کم‌تر با این چالش مواجه هستند. اما از سوی دیگر سایر بانوانی که هنوز در حال کسب تجربه هستند، با این چالش دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند. در سال 2019 گزارشی نشر شد که تعداد بانوان خبرنگار در افغانستان و خصوصا هرات در حال کاهش است و بدون شک یکی از بزرگ‌ترین دلایل آن همین نبود امنیت شغلی‌ست. در شرایط فعلی، گسترش کویید-19 نیز امنیت شغلی تعدادی از بانوان را متأثر ساخته است. تعدادی شغل خود را از دست دادند و تعدادی هم با کاهش امتیازات و دست‌مزدها روبرو شده اند. گاهی هم این بانوان با همین امتیازات کم و پایین، از فشارهای کاری بالا شاکی هستند و ادعا می‌کنند که امتیازات شان با میزان کاری‌شان هم‌خوانی ندارد.
پرسش: با توجه به همه‌ی این چالش‌هایی را که شما به آن‌ها اشاره کرده اید، نحوه کارکرد دولت در راستای حل این معضلات برای خبرنگاران بانو چقدر مؤثر بوده است؟
پاسخ: امید خبرنگاران برای حل این معضلات از سوی دولت قطع شده است. بارها و بارها خبرنگاران با بلند کردن صدای شان خواهان حق دسترسی به اطلاعات و رسیدگی به مشکلات شان شده اند، اما نه تنها که این صداها شنیده نشد، بلکه بعضا به شدت آن‌ها نیز افزوده شد. دولت و مقام‌های دولتی از نشر بعضی اطلاعات در اداره‌های شان جلوگیری می‌کنند و اطلاعاتی که حق مردم افغانستان است تا آن‌ها را بدانند را به دست‌رس آن‌ها از طرف خبرنگاران قرار نمی‌دهند. چند وقت پیش مکتوبی برای ادارات نظامی از سوی دولت مرکزی فرستاده شده بود که در آن این مقامات را از دادن اطلاعات محدود کرده بود و تمام صلاحیت انتقال اطلاعات را به سخن‌گویان والی‌ها سپرده بود. این خود نمونه‌ای از محدود کردن میزان دسترسی خبرنگاران و مردم افغانستان به اطلاعات است. حتی در مورد اخیر، برای مسئولین اداره‌ی صحت هرات نیز اجازه داده نشده بود تا خودشان آمار افراد مصاب به کویید-19 را اعلان کنند. این نمونه‌های بارزی از تلاش دولت بخاطر محدود ساختن فعالیت‌های خبرنگاران است.
پرسش: در پایان از کی چه می‌خواهید؟
پاسخ: پشتیبانی بیشتر مسئولان از آزادی بیان، ارائه اطلاعات به‌گونه‌ی یکسان برای خبرنگاران، محدود نساختن منابع خبری طوری‌که همه ادارات اجازه انتقال اطلاعات را داشته باشند و به قضایایی که برای خبرنگاران خشونت صورت گرفته است و آن‌ها مورد تهدید قرار گرفتند نیز رسیدگی بشود.
